Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adeta küçük bir devlet gibi icraata başladı
İstanbul Hükümetine bağlı bazı mülki idarecilerin bertaraf edilmesinden sonra 21 Eylül 1919 tarihinde Isparta Mutasarrıfı Talat Bey İstanbul Hükümeti ile bağlantısını keserek Heyet-i Temsiliye’ye bağlandı. Isparta Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti bünyesinde 4 şube kurarak çalışmalarını açıkça sürdürmeye başladı. Faaliyetleri, 27 Eylül 1919 tarihinde bir telgrafla Sivas’ta bulunan Mustafa Kemal Paşa’ya rapor olarak sunuldu. Mustafa Kemal 28 Eylül’de gönderdiği cevapta, Isparta Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’ni taltif etti ve başarılar diledi. Ekim 1919’dan itibaren Isparta Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, yönetimi tamamen eline aldı. Askerlik Şubesine el konularak, şube yazıcısı Yedek Subay Çakmakçızade Hilmi ve Uçkurcuzade Ali emrine verildi. Cepheye asker yazımına başlandı. Hafız İbrahim Bey’in ifadesiyle Isparta Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti "adeta küçük bir devlet gibi" icraat yapmaya başladı. Isparta teşkilatı gösterdiği kararlı tutumla Isparta’nın işgalini önlerken, ülkemizin diğer bölgelerini işgal eden düşman kuvvetlerini protesto etmekten de geri kalmadı. Antep, Urfa ve Maraş’ta Fransız işgalleri ve mezalimi 10 Ekim 1919’da İstanbul’daki İtilaf Devletleri temsilcilerine, Avrupa ve Amerika basınına gönderilen yazılarla protesto edildi. 19 Ekim 1919 tarihli bir başka protesto bildirisi ile de Yunan zulümleri kınanarak; "Kuva-yı İslamiye’nin galeyanını teskin için Yunanlıların bir an evvel İzmir’den def ve ihraç edilmesi" istendi. Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti tarafından yapılan faaliyetler raporlar halinde Heyet-i Kemal Paşa’ya bildiriliyor ve yapılması gereken faaliyetler soruluyordu. Mustafa Kemal Paşa Isparta Müdafaa-i Hukuk Cemiyetine gönderdiği cevapta; İtilaf Devletlerinin hiç birinin Türkiye hakkında iyi niyet taşımadığını, bilhassa İngilizlerin en zararlı olduğu ve İslam düşmanı İngiliz Hükümeti’nin Yunan, İtalyan ve Fransız işgallerinin teşvikçisi olduğunu belirtti. Mustafa Kemal Paşa Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti tüzüğüne uygulanmasını istedi. Isparta Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti bu şeklide Heyet-i Temsiliye’den aldığı emirler doğrultusunda faaliyetlerini sürdürdü.
1919 yılı sonbaharında Meclis-i Mebusan seçimleri vardı. Bu seçimler Isparta’da 30 Kasım 1919’da tamamlandı. Isparta mebusu olarak, Konya Polis Müdürü Ispartalı Seyfullah Efendi ile babası Harbiye Nazırı Küçük Cemal Paşa seçildiler. Heyet-i Temsiliye’nin de onayı alınarak 30 Aralık’ta Seyfullah Efendi İstanbul’a uğurlandı. Cemal Paşa ise zaten İstanbul’da idi. Bu sırada Türkiye’nin durumunun görüşüldüğü "2. Büyükelçiler Konferansı" başlamıştı. Isparta Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, bu Konferansa kendi çapında bir etki yapabilmek için 24 Aralık 1919’da Cemiyet binası önünde bir miting düzenlendi. 15 bin kişinin katıldığı miting sonunda alınan kararlar İstanbul’da bulunan yabancı temsilciliklere ve yabancı gazetelere gönderildi.
(Devam edecek)
