MİLLİ MÜCADELEDE FRANSIZ İŞGALLERİ VE TEPKİLER -6-

MİLLİ MÜCADELEDE FRANSIZ İŞGALLERİ VE TEPKİLER -6-

Fransızlar, devamlı olarak Maraş’a takviye birlikler gönderiyorlardı

esat-atalay-001.jpg
Türk kuvvetleri harekete geçerek 20-21 Haziran’da Kozan’ı, 3 Temmuz’da Şar kasabasını geri aldılar. 10 Temmuz 1920’de, Ermeni Lejyonunun Adana’ya girmesi münasebeti ile şehirde büyük karışıklıklar oldu. Türk mahalleleri ateş altına alındı ve Türklerden bir çoğu evlerini bırakarak başka taraflara kaçmak zorunda kaldı. 19 Temmuz 1920’de Tarsus’u Fransızlardan kurtarmak için sabahın erken saatlerinde başlayan Türk taarruzu, bir kaç saat içinde gelişmiş ve büyük bir başarı ile sonuçlanmıştı. Savaş alanını terk ederek Tarsus’a doğru kaçan Fransızların bu savaştaki kayıpları 200 insan ile 200 tüfek, 7 makineli tüfek ve 5 otomatik tüfek idi. Ayrıca Tarsus’a kaçmış olan Fransızların dışarı ile bağlantıları da kesilmiş idi.

Adana ve havalisinde, 1921 yılı başına kadar, Fransızları bir çok savaşta yenilgiye uğratan Milli kuvvetler, Feke, Kadirli, Kozan, Karaisalı, Bahçe, Pozantı ve Saimbeyli’yi, Fransız ve Ermenilerin müşterek işgalinden kurtarmış, Fransızların sömürgeci emellerine, Ermenilerin de devlet kurma çabalarına set çekmişlerdi.

Maraş cephesi:

Daha önce yerleri değiştirilen Ermenilerden bir kısmı, Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasından sonra Maraş’a geri dönmeye başlamışlardı. Fransız birlikleri içinde bulunan silahlı bir çok Ermeni, Müslümanlara her çeşit zulmü yapıyor ve kadınlara sarkıntılık ederek peçelerini zorla açmaya çalışıyor, depolarda bulunan silah ve cephane Ermenilere dağıtılıyordu. Maraş kalesindeki Türk bayrağı da indirilmiş, bir çok kişi Ermeni iş birlikçileri tarafından katledilmiş, ev ve camilere girilerek arama yapılmış ve bu esnada çocuklara işkence ile zulmedilmişti. Üzerinde silah bulunan Müslümanlar idamla cezalandırılıyorlardı. Maraş Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti insanlığa yakışmayan bu uygulamalardan şikayetçi oluyor ve engellenmesi için gerekli tedbirin alınmasını III. Kolordu Komutanlığına yazıyordu.

Maraş’ta İngilizlerin yerini alan Fransız askerlerinin hemen tamamına yakınını Ermeniler oluşturuyordu. Ayrıca bu Ermeniler sokakta Müslümanlara rastgele ateş açarak, Türklerin millî değerlerine hakaret ediyorlar, Müslümanların elinde bulunan silah ve cephanenin toplanması hususunda Fransız kumandanlığını teşvik ediyorlardı. Maraş’a Fransız askeri namıyla her kafilede üçer beşer yüz Ermeni geliyor, Zeytun Ermenileri de silahlandırılıyordu. Maraş’a giren Fransız askerlerini Ermeniler “Yaşasın Ermenistan” nidalarıyla karşılamışlardı. Maraş’ı işgal eden Fransızların, hükümet konağından Osmanlı sancağını indirmek istemeleri üzerine çıkan olaylarda bir jandarma şehit olmuştu. Ermeniler tarafından Maraş’ın Çukuroba mahallesindeki camiye bomba atma teşebbüsünde bulunulmuş, Fransız askeri kıyafeti giymiş üç kişi ezan okuyan müezzine silahla ateş açmıştı. Fransızlar şehirdeki Ermeni gençlerini silahlandırıp kışlada eğitmeye başlamışlar, Ermenileri kiliselere toplayarak Müslüman halka karşı suikast ve mezalim planları yaptırmışlar, Gökpınar, Kıllı ve Sarılar köylerini tahrip edip gençlerine işkence yaparak yağma hareketlerine girişmişlerdi. Maraş halkı ise direnmek için kendi aralarında yardım toplamaya başlamış, hükümetten de silah ve cephane talep etmişti.

Maraş havalisinde mülkî ve idarî kontrolü üstlenmiş olan Eyâlet-i Şarkiyye Kumandanı Fransız General Querette tarafından tayin edilen bir binbaşı ile bölge ulema ve eşrafı bir toplantı yapmış, bölgede asayişin temini için Müslüman köylere tecavüzün durdurularak, Müslüman ahaliyi katleden Fransız askeri kisvesine bürünmüş Ermenilerin Fransız ordusundan çıkarılması gerektiği belirtilmiş, aksi takdirde Müslüman köylere uygulanan mezalimin daha da artacağının açık olduğu ve dökülecek kandan da Fransızların sorumlu olacağı binbaşıya ifade edilmişti.

Fransızlar, Türklerle er veya geç bir savaşa gireceklerini kabul ettikleri için devamlı olarak Maraş’a takviye birlikler gönderiyorlardı.