Yeniçağ Özel / Serkan Talan
Merkez Bankası seçim sonrası faiz artışlarına devam etti. Gelen son kararla birlikte politika faizi yüze 25’e yükseldi. Merkez Bankası böylece üst üste 3 defa faiz artırımı kararı aldı. Seçim öncesi yüzde 8,5 seviyesinde bulunan faiz böylece yüzde 25’e kadar yükseldi.
Beklentilerin üzerinde gelen faiz kararı sonrası dolar 25,73 liraya gerilerken euro ise 27,89 liraya geriledi. Öte yandan Merkez Bankası sıkılaşma adımlarının süreceğini belirterek yeni faiz artışlarının sinyalini verdi.
3 DEFA ÜST ÜSTE FAİZ ARTIRIMI GELDİ
Seçim sonrası Hazine ve Maliye Bakanlığına Mehmet Şimşek’in, Merkez Bankası Başkanlığı’na ise Gaye Erkan’ın getirilmesi sonrası düşük faiz politikasının reddedilmesi ile birlikte üst üste faiz artışları gerçekleşti.
Merkez Bankası Haziran ayında yaptığı toplantıda 27 ay sonra ilk kez faiz arttırmış, TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan başkanlığındaki ilk PPK toplantısında politika faizi 650 baz puanlık artışla yüzde 8,5'tan yüzde 15'e yükseltilmişti. Temmuz ayında da Merkez Bankası, 250 baz puanlık artışla politika faizini yüzde 17,5'e yükseltmişti. Ağustos ayındaki kararıyla Merkez Bankası, üst üste üçüncü kez faiz arttırmış oldu.
Merkez Bankası bundan önceki en yüksek politika faizi artışını ise Mayıs 2018'de 850 baz puanla yapmıştı.
FAİZLERDEKİ DÜŞÜŞ DÖVİZİ VE ENFLASYONU FIRLATMIŞTI
AKP hükümeti geçen 3 yıllık süreçte enflasyondaki artışın sebebi olarak ‘faizleri’ göstermiş ve faizde üst üste düşüşler gerçekleşmişti. 2021 yılının haziran ayında yüzde 19 seviyesinde bulunan faiz, tarihler 2023 yılının nisan ayını gösterdiğinde yüzde 8,5’e kadar gerilemişti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan nisan ayında yaptığı açıklamada faizlerdeki düşüşün süreceğinin altını çizerek “Bu kardeşiniz iktidarda olduğu sürece faiz yükselemez. Faizler düşecek. Amerika’da faiz yükselebilir, Avrupa’da yükselebilir ama Türkiye’de düşecek. Ve göreceksiniz, enflasyon da faizle beraber düşecek. Türkiye Yüzyılı gibi bir vizyonu 3-5 karaborsacının hırsına kurban etmeyeceğiz.” İfadelerini kullanmıştı.
Erdoğan daha önce yaptığı bir açıklamada ise “Faiz sebep, enflasyon neticedir. Buna inanmayanlar olabilir. Benim alanım ekonomi. Neticesi ortada” demişti.
MERKEZ BANKASI BAŞKANLARI HIZLA DEĞİŞTİ
AKP iktidarının faiz politikaları Merkez Bankası Başkanları’nda da hızlı bir değişime neden olmuştu.
2019 yılında Murat Çetinkaya’nın yerine Murat Uysal’ın gelmesi sonrası sırasıyla Naci Ağbal ve Şahap Kavcıoğlu, Erdoğan’ın imzaladığı kararlar ile göreve geldi. Seçim sonrasında ise Gaye Erkal göreve gelen son isim oldu.
DOLAR KURU DA HIZLA YÜKSELDİ
Merkez Bankası’nın faiz düşüşleri döviz kurunu da olumsuz etkiledi. 2020 yılında 7,43 lira olan dolar kuru 2021 yılında ise 13,77 lirayı buldu. Dolar kuru 2022 yılında ise 18 liranın yüzerini gördü. Tarihler 2023 yılını gösterdiğinde ise dolardaki artış durmadı ve 27 liraya kadar geldi.
Merkez Bankası’nın faizi her indirdiğinde dolar kurunun artması dikkat çekmişti. Sosyal medyada yapılan yorumlarda iktidarın faizleri bilerek düşürerek dolar ve euro kurundaki artışa seyirci kaldığı belirtiliyordu.
ENFLASYONDA DA ÇARE OLMADI
AKP iktidarının ‘faiz sebep, enflasyon sonuç’ politikasının gerçeği yansıtmadığı yıllar öncesinden kesinlik kazanmasına rağmen devam etmesi enflasyonu ve vatandaşların yaşadığı hayat pahalılığının her geçen gün artmasına neden oldu. Asgari ücret ve emekli maaşlarına yapılan artışlar daha fazla zammın gelmesine neden olurken enflasyon içinden çıkılması daha zor bir hal aldı.
DÜŞÜK FAİZ POLİTİKASININ MİMARLARI ŞİMDİ NEREDE?
AKP iktidarının düşük faiz politikasını yürütenler sonrasında yeni görevlerine kavuştu. Dönemin Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati AKP’den milletvekili olurken eski Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu ise BDDK Başkanı oldu.
Ortaya çıkan yeni görevlendirmeler ve atamalar “2 yıl boyunca Türk halkının fakirliğe itenler hesap vermeyecek mi?" yorumuna neden oldu. Ayrıca akıllara şehit gazeteci Çetin Emeç'in "Yapanın yaptığı yanına kâr mı kalacak?" sözü geldi.
