Amerikalı danışmanlık firması McKinsey, opioid krizindeki rolü nedeniyle cezai kovuşturmadan kaçınmak için ABD hükümeti ile 650 milyon dolarlık bir anlaşmaya vardı. Bu anlaşma, ertelenmiş kovuşturma anlaşması (DPA) kapsamında yapıldı ve şirket, Virginia'daki bir mahkemeye Cuma günü kaydedilen belgelere göre, beş yıl boyunca denetim altında tutulacak. McKinsey, Purdue Pharma gibi ilaç şirketlerine danışmanlık yaparak opioid krizine katkıda bulunduğu için eleştirilmişti; Purdue Pharma, OxyContin adlı ağrı kesicinin üreticisidir.
Anlaşmaya göre, McKinsey'nin opioid krizine katkısı, Purdue Pharma'ya verdiği danışmanlık hizmetlerinde yatmaktadır. Bu hizmetler, şirketin opioid satışlarını artırmaya yönelik stratejileri içeriyordu. Anlaşma metni, McKinsey'nin 2019'dan bu yana, mahkeme dışı çeşitli anlaşmalarla yaklaşık bir milyar dolar ödediğini belirtiyor. Bu ödemeler arasında, elli eyalet ve birkaç ABD bölgesi ile yapılan 640 milyon dolarlık anlaşma ve sivil davalar için 345 milyon dolar yer alıyor.
ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) da, McKinsey'nin iç kontrollerindeki eksiklikler nedeniyle şirkete para cezası vermişti. AFP'ye yapılan açıklamalarda, McKinsey bu konuda hemen yanıt vermemiştir.
Anlaşma ayrıca, McKinsey'nin Amerikan yetkililerinden belli bir hoşgörü görmediğini, çünkü şirketin kendisine yöneltilen suçlamaları zamanında ve kendi başına açıklamadığını belirtiyor. Ancak, sonradan gösterdiği işbirliği ve aldığı önlemler, müzakerelerde McKinsey'nin lehine işlemiştir. Şirket, opioid veya herhangi bir narkotik maddeye ilişkin geliştirme, üretim, tanıtım, pazarlama, satış ve kullanım konusunda danışmanlık yapmayacağına dair taahhüt vermiştir. Ayrıca, bu olayda belge imhası yapan iki çalışanını da işten çıkarmıştır.
Opioid krizinin karanlık yüzü. 30 yıllık sağlık trajedisi
New York eyaleti tarafından açılan bir davada, McKinsey'nin Purdue Pharma'ya OxyContin'in satışlarını nasıl artıracağı konusunda danışmanlık yaptığı ve yüksek dozajlara odaklanarak, en karlı ama aynı zamanda en bağımlılık yapan dozajlar üzerinde durduğu iddia edilmişti. Bu durumun, opioid krizinin tetikleyicisi olduğu düşünülmektedir.
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) verilerine göre, 1999 ile 2022 yılları arasında, opioidler nedeniyle 700.000'den fazla kişi ölmüştür. Bu ölümlerin bir kısmı reçeteli, bir kısmı ise yasa dışı yollardan temin edilen opioidlerden kaynaklanmıştır. 2023 yılında, 2018'den bu yana ilk defa, opioidlerden (özellikle fentanyl) kaynaklanan ölümlerde azalma görülmüş ve ölüm sayısı 81.083'e düşmüştür, bu rakam 2022'de 84.181 idi.
