Mareşal Fevzi Çakmak, yaşamının yarısından fazlasını Türk milleti için askerlik yaparak geçirmiştir. Savaş meydanlarındaki tüm zorluklara rağmen vatan toprağını korumaya devam ederek tarihe bir kahraman olarak geçmiştir.
MAREŞAL FEVZİ ÇAKMAK KİMDİR
Mareşal Fevzi Çakmak, 12 Ocak 1876''da İstanbul Anadolu Kavağı''nda Çakmakoğullarından Topçu Albayı Ali Sırrı Bey''in oğlu olarak dünyaya geldi. İlk ve orta öğrenimini Kuleli Askerî Lisesinde tamamladıktan sonra 29 Nisan 1893''te Harp Okuluna kaydolarak 28 Ocak 1896''da piyade teğmen rütbesiyle mezun oldu. Akabinde "Mekteb-i Erkân-ı Harbiye"ye girerek 25 Aralık 1898''de kurmay yüzbaşı rütbesiyle bitirdi.
Mareşal Fevzi Çakmak, bir süre Erkân-ı Harbiye (Genelkurmay) 4. Şube''de görev yaptıktan sonra 1899''da 3. Ordu''ya bağlı Metroviçe''deki 18. Fırka''nın kurmay heyetinde görevlendirildi. Balkanlar''daki Sırp ve Arnavut çetelere karşı verilen mücadeleye katıldı. Kısa aralıklarla terfi eden Mareşal Fevzi Çakmak, 1907''de miralaylığa (albay) yükseldi. 1908 yılında İkinci Meşrutiyet ilan edildiğinde 35. Fırka Komutanı ve Taşlıca Mutasarrıfıydı. 1910''da Arnavutluk''ta çıkan ayaklanmayı bastırmakla görevlendirilen Kosova Kolordusu''nun kurmay başkanlığına atandı.
Mareşal Fevzi Çakmak, 1911''de Trablusgarp Savaşı başlayınca Rumeli''nin savunmasıyla görevli Garp (Vardar) Ordusunun kurmay başkanlığına getirildi. Balkan Savaşı (1912-1913) sırasında 21. Yakova Fırka Komutan Vekilliği, 6 Ağustos 1912''de Kosova Kuvay-ı Umumiye Kurmay Başkanlığı ve 29 Ekim 1912''de de Vardar Ordusunda 1. Şube (Harekât Şubesi) Müdürlüğü yaptı. Sırp Cephesi''nde bu görevde bulunan Fevzi Paşa''nın başarılı askeri faaliyetlerine rağmen, Garp vilayetlerinde 10 Mayıs 1913''ten itibaren Türk hâkimiyeti sona ermiştir.
Mareşal Fevzi Çakmak, 1913''te 5. Kolordu Komutanlığına atandı. Mart 1915''te rütbesi mirlivalığa yükseltildi.
I. DÜNYA SAVAŞI
I. Dünya Savaşı''nda Çanakkale, Kafkas ve Suriye cephelerinde savaştı. 1918''de ferikliğe yükseldi.
İZMİR''İN YUNAN ORDUSU TARAFINDAN İŞGALİNE KARŞI ÇIKTI
Mondoros Mütarekesi''nin tek taraflı uygulanması ve İzmir''in Yunan ordusu tarafından işgaline karşı çıkan Fevzi Çakmak, 1919 yılı mayıs ayı başlarında Yunanlıların İzmir’e çıkarma yapma hazırlıkları sürerken, Harbiye Nazırı Şakir Paşa''nın makamında bulunmadığı kısa bir süreden yararlanarak, İzmir''deki Kolordu Komutan Vekili Albay Süleyman Fethi Bey''e "Çıkarılan devriyelerin peyderpey miktarlarının artırılarak Yunanlıların İzmir’i işgal etmeleri ve bir oldu bitti yaratmaları muhtemeldir. Bunun için derhal Averof zırhlısı komutanına, badema (bundan sonra) devriye çıkarılırsa, bunları Türk birliklerinin silah ile karşılayacağını tebliğ ediniz." telgrafını çektirdi.
Bu tebliğe karşılık Süleyman Fethi Bey''in "Dinlemeyip çıktıkları takdirde bu emir yerine getirilecek midir?" sorusuna da "Tereddüt edilmeden ateş edileceği" yanıtını verdi.
Bu tebliğ etkisini gösterdi, işgal gününe kadar bir daha Yunan devriyeleri İzmir’e ayak basmadı. İtilaf devletlerinin baskısı ile Fevzi Paşa Genelkurmay Başkanlığından uzaklaştırılırken Yunanlılar da 15 Mayıs 1919 günü İzmir''e çıktı.
Daha sonra Fevzi Çakmak önce 1''inci Ordu Komutanlığına, ardından 3 Şubat 1920''de Harbiye Nazırlığına (Milli Savunma Bakanlığına) atandı.
Fevzi Çakmak, bu görevi sırasında Kurtuluş Savaşına değerli hizmetlerde bulunurken, İstanbul''dan birçok silah ve cephanenin Anadolu''ya taşınması ve değerli komutanların Anadolu''ya geçmesinde rol oynadı.
İstanbul müttefik kuvvetler tarafından resmen işgal edilince Fevzi Çakmak, Harbiye Nazırlığı görevinden 21 Nisan 1920''de ayrılarak Anadolu''ya geçti.
Fevzi Çakmak Anadolu''ya geçtikten sonra Ankara hükümetince 3 Mayıs 1920''de Kozan Milletvekili sıfatıyla Milli Savunma Bakanlığına ve Bakanlar Kurulu Başkan Vekilliğine seçildi. Burada çalışmalara başlayarak, yeni ordunun kurulmasında büyük rol oynadı.
İSTANBUL HÜKÜMETİ İDAMINA KARAR VERDİ
İstanbul hükümeti tarafından Anadolu''ya geçmesi hoş karşılanmayan Fevzi Çakmak için 27 Mayıs 1920''de İstanbul 1''inci İdare-i Örfiye Divan-ı Harbi tarafından gıyaben askerlikten uzaklaştırılmasına, nişan ve madalyalarının geri alınmasına ve idamına karar verildi.
9 Kasım 1920''de Genelkurmay Başkanı Albay İsmet Bey’in Batı Cephesi Kuzey Kesimi Komutanlığı’na atanarak ayrılması nedeniyle Genelkurmay Başkan Vekilliğini de üstlenen Fevzi Çakmak''ın rütbesi İkinci İnönü Zaferi''nin ardından 3 Nisan 1921''de TBMM tarafından Orgeneralliğe (1''inci Ferik) yükseltildi.
Fevzi Çakmak, Eskişehir ve Kütahya''da istenilen sonucun alınamaması üzerine halkta ve ordu içerisindeki moral bozukluğuna karşı gerek TBMM''de gerekse yaptığı konuşmalarla gerekse verdiği beyanatlarla moral yükselten kişiydi.
MAREŞAL FEVZİ ÇAKMAK NASIL MAREŞAL OLDU
Fevzi Çakmak, 31 Ağustos 1922 tarihinde de Büyük Zafer''in kazanılmasındaki yüksek hizmetlerinden dolayı TBMM tarafından mareşalliğe terfi ettirildi. Böylece Kurtuluş Savaşı''nın Atatürk''ten sonra ikinci mareşali Fevzi Çakmak oldu.
SİYASİ YAŞAMI
Mareşal Fevzi Çakmak, askeri hayatı sona erip emekli olduktan sonra 1945''te çok partili hayata geçilmesiyle Demokrat Parti''nin kurulmasına destek verdi. 1946 seçimlerinde İstanbul milletvekili olarak parlamentoya giren Fevzi Çakmak, bir süre sonra parti içinde çıkan anlaşmazlıklar neticesinde Demokrat Partiden ayrılarak, Millet Partisi''ne geçti ve bu partinin onursal başkanlığını yaptı. Mareşal Fevzi Çakmak 10 Nisan 1950 Pazartesi sabahı saat 07.30’ta vefat etti ve Eyüp Mezarlığı’na defnedildi.
Fıtnat hanım ile evli ve iki çocuk babası olan Mareşal Fevzi Çakmak, Fransızca, İngilizce, Almanca, Rusça, Farsça, Arapça, Arnavutça ve Sırpça biliyordu.
"Bir ordunun muharebe vasıta ve usulleri alınabilir, lakin milli seciye ve ruh kıymeti nesilden nesile intikal eder." sözüyle tarihe not düşen Mareşal Fevzi Çakmak''ın "Büyük Harpte Şark Cephesi Hareketleri", "Garbi Rumeli''nin Suret-i Ziyaı ve Balkan Savaşı''nda Garp Cephesi" adlı eserleri bulunuyor.
