Macaristan Başbakanı Viktor Orbán, 15 Mart 2025 tarihinde Budapeşte'de Ulusal Bayram vesilesiyle yaptığı konuşmada, hükümetini eleştiren medya ve sivil toplum kuruluşlarını hedef aldı. Orbán, bu kuruluşları 'haşere' olarak nitelendirerek, yabancı fonlarla desteklenen medya ve sivil toplum kuruluşlarına karşı kapsamlı bir temizlik operasyonu başlatacaklarını açıkladı. Başbakan, "Haşereler kışı atlattı. Yolsuz dolarlarla politikacıları, yargıçları, gazetecileri, sahte sivil toplum örgütlerini ve siyasi aktivistleri satın alan finansal mekanizmayı tasfiye edeceğiz." ifadelerini kullandı.
Orbán, yaklaşık 15 yıldır iktidarda olup, otoriter yöntemlerle ülkeyi yönetmekle suçlanıyor. Avrupa Birliği (AB), Macaristan'da medya özgürlüğü ve hukukun üstünlüğünün kısıtlandığını belirterek, bu nedenle bazı yardım fonlarını dondurmuş durumda. AB, Orbán'ın bu fonların bir kısmını kendisine bağlı oligarkları ve akrabalarını zenginleştirmek için kötüye kullandığını iddia ediyor.
Ulusal Bayram'da konuşan Orbán, AB'yi bir kez daha eleştirerek, Macaristan'ın önündeki tek görevin Brüksel'den gelen saldırıları püskürtmek olduğunu vurguladı. Konuşması sırasında bazı protestocular "vatan haini" gibi sloganlar attı ve polis müdahale etti. Çoğu medya kuruluşunun etkinlikten doğrudan haber yapmasına izin verilmedi.
Orbán, ayrıca Macaristan'ın özgürlüğü nedeniyle dünya çapında ilgi gördüğünü belirtti ve ülkesini "illiberal" yani "özgür olmayan demokrasi" olarak tanımladı. "Biz özgürlük savaşçılarıyız, özgürlüğümüzü nasıl kazanıp koruyacağımızı biliyoruz." dedi.
Rusya yanlısı tutumuyla bilinen Orbán, Ukrayna'nın AB üyeliğine karşı olduğunu yineledi ve bu konuda Macar halkına bir anket yapacağını duyurdu. Etkinlikte, Orbán'ın hükümetinin Brüksel'den beklentilerini içeren 12 maddelik anket formları dağıtıldı. Bu maddeler arasında Ukrayna'sız bir AB, ulusların Avrupası, ulusal egemenlik, Macar sınırlarının engelsiz korunması, göçün durdurulması ve Avrupa'da barış talepleri bulunuyor.
Yabancı basın ve büyük ölçüde hükümet yanlısı olan Macar medyasının çoğunluğu, etkinlikten doğrudan haber yapmaktan men edildi. Başbakanlık ofisi, bunu "yer darlığı" ile gerekçelendirdi. Doğrudan haber yapma imkanı sadece devlet televizyonuna verildi.
Öğleden sonra, muhalefet lideri Péter Magyar, "Hazır olun" sloganıyla Budapeşte şehir merkezinde hükümet karşıtı bir gösteri çağrısı yaptı. Deutsche Presse-Agentur'a (dpa) göre, Orbán, tam bir yıl önce ciddi bir rakip olarak ortaya çıkan Magyar nedeniyle ülkesinde baskı altında. Ilımlı muhafazakar Magyar, Orbán'ın Fidesz partisinden ayrıldı ve eski Adalet Bakanı Judit Varga ile evli. Kurduğu yeni parti, bağımsız anketlerde şimdi düzenli olarak Orbán'ın partisinin önünde yer alıyor. Bir sonraki parlamento seçimleri 2026 baharında yapılacak.
Orbán, anketlerde artan baskı altında olduğunu gösteriyor ve daha fazla baskı tehdidinde bulunuyor. Siyasi rakiplerini ve eleştirmenlerini "haşere" olarak nitelendirmesi, üslubunun sertleştiğini ve Nazi jargonunu andırdığını gösteriyor. Siyasi veya sivil toplum aktörlerinin ve bağımsız medya çalışanlarının AB veya diğer batılı bağışçılar tarafından "satın alındığı" iddiaları için Orbán henüz kanıt sunmadı. Pek çok sivil toplum kuruluşu ve medya, batıdaki devlet ve özel kuruluşlardan fon alıyor. Bu fonlara şeffaf prosedürlerle başvuruyorlar ve kullanımları hakkında düzenli olarak hesap veriyorlar. Macar hukukuna göre bu şu ana kadar yasal.
