Sayıştay raporlarına göre, Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğü'ne bağlı yurtlarda işletmeci seçiminde kullanılan kriterler, işin gerçekte nasıl yürüdüğü konusunda ciddi soru işaretleri oluşturuyor.
2023 yılında yapılan 140 işletmeci seçiminin tamamında, belirlenen kriterlerin ötesinde, Genel Müdürün takdir hakkı büyük rol oynadı. Bu durum, yurt işletmeciliği konusunda şeffaflık eksikliklerini gün yüzüne çıkarıyor.
Sayıştay raporuna göre, işletmeci adayları belirlenirken belirli puanlama kriterleri olsa da, nihai karar büyük ölçüde Genel Müdürün takdirine bırakılıyor.
Raporda, işletmeci adaylarının çoğunun aynı puanları aldığı, hatta daha düşük puan alan kişilerin bile Genel Müdürün takdiriyle seçildiği ifade ediliyor. Bu, işletmeci seçiminde takdir hakkının ana belirleyici faktör haline gelmesine yol açmış durumda.
ADAYLARA AÇIKLANMIYOR
Gençlik ve Spor Bakanlığı'na bağlı yurtlarda işletmeci seçim süreçlerine ilişkin mevcut mevzuatın yetersiz olduğu belirtiliyor. Sayıştay, Usul ve Esaslar’ın kurum web sitesinde yayımlanmadığını vurguluyor ve idarenin hangi kriterlere göre seçim yaptığının adaylara açıklanmadığını ifade ediyor. Ayrıca, küçük işletmelerin yönetimi ve denetimiyle ilgili düzenlemelerin hukuki altyapısının eksik olduğu tespit ediliyor.
351 sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanunu’nun 36. maddesi, yurtlardaki kantin ve yemekhanelerin işletilmesinde kullanılacak usul ve esasları belirlemekte Gençlik ve Spor Bakanlığı'nı yetkili kılmaktadır.
Ancak, Sayıştay raporunda bu düzenlemelerin uygulamada karşılaşılan aksaklıkları yeterince çözmediği vurgulanıyor. Bakanlık, eksikliklerin farkında olduğunu belirterek yeni düzenlemeler yapmayı planlıyor.
"FIRSAT EŞİZSİZLİĞİNE YOL AÇIYOR"
Sayıştay, internet sitesinde yayımlanmayan Usul ve Esaslar’ın, işletmeci seçiminde fırsat eşitsizliğine yol açtığını belirtiyor. Bakanlık, bu sorunu gidermek için şeffaf bir yaklaşım benimseyeceğini ve ilerleyen dönemde seçim kriterlerinin internet üzerinden açıklanacağını duyurdu. Ancak, bu durumun ne kadar etkili olacağı ise belirsizliğini koruyor.
İşletmeci seçimlerinin bu şekilde yapılması, kamu kaynaklarının etkin kullanılmadığına dair ciddi endişelere yol açıyor. Sürecin şeffaf olmaması ve belirli kişilerin takdiriyle yürütülmesi, adaletli bir dağılımın sağlanmadığını gösteriyor. Bu tür bir sistem, haksız rekabete ve kötü yönetim anlayışına zemin hazırlıyor.
ADRESE TESLİM KAPI ARALIYOR!
İnternet sitesinde yayımlanmayan Usul ve Esaslar’ın 10’uncu maddesinde belirlenen kriterler ise adrese teslime kapı aralıyor.
İşte o dikkat çeken kriterler...
1- Ticari Sicil: Adayın talepte bulunduğu işletme dalında Ticaret Odası veya ilgili meslek kuruluşuna kayıtlı olduğu sürenin her 6 aylık dilimi için +5 puan verilmektedir. 2 yıldan fazla olan süreler değerlendirilmemektedir.
2- Vergi Tespiti: İşletici adayının bir önceki yıl itibari ile hangi işyeri için ödediğine bakılmaksızın ödemiş olduğu her brüt asgari ücret tutarı kadar vergi için +2 puan verilmektedir. 10 kat brüt asgari ücret tutarından fazla vergiler değerlendirmeye alınmamaktadır.
3- Tahsil Durumu: Lise ve dengi okul mezununa +1 puan, fakülte ve yüksekokul mezununa +3 puan verilmektedir. İşletici adayı tüzel kişilikse, tüzel kişiliği temsile haiz olan ve buna ilişkin imza sirküleri ibraz edenlerin tahsil durumları puanlanmaktadır.
4- Kesin Teminat: İşletici adayı kesin teminatı nakit olarak yatırmayı taahhüt etmiş ise +10 puan verilmektedir.
5- Belgeli Aşçı: Lokanta-kantin işletmelerinde Millî Eğitim Bakanlığı veya Kültür ve Turizm Bakanlığı onaylı ustalık belgesine haiz aşçılarla, üniversitelerin fakülte veya yüksekokullarının aşçılık bölümünden mezun aşçı çalıştırmayı taahhüt edenlere +7 puan verilmektedir.
6- Genel Müdürün Takdir Hakkı: Genel Müdür müracaat eden işletici adaylarından uygun gördüklerine +10 puana kadar takdir hakkı kullanabilecektir.
Bununla beraber, işletici adayı olan kişi ve/veya firmalara yukarıda yer alan değerlendirmeye esas kriterler ve puanlama usulü konusunda İdare tarafından herhangi bir bilgi verilmemekte olup adaylara sadece yapılan değerlendirmeye göre işletici olup olmadıkları hususu bildiriliyor.
