Rusya ile ABD arasında son yılların en büyük tutuklu takası Ankara’da gerçekleşti. Türkiye’nin arabuluculuğunda gerçekleşen takasta ABD, Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç, Rusya ve Belarus cezaevlerinde bulunan 26 kişinin karşılıklı değişimi gerçekleşti. Son dönemde gerçekleşen en önemli tutuklu takasında ABD’ye dönenlerden biri Wall Street Journal muhabiri Evan Gershkovich oldu. ABD’li gazeteci 2023 yılında Rusya’da casusluk suçlaması ile tutuklanmıştı. Gershkovich, Rusya tarihinde casusluk suçlaması ile tutuklanan ilk yabancı medya çalışanı oldu. Gershkovich, Rusya’da 19 yıl hapse mahkum edildi.
İKİ ÇOCUKLU CASUS AİLESİ DE İADE EDİLDİ
Tutuklu takasındaki en ilginç hikaye, iki çocuklu bir casus ailenin oldu. Rusya’nın dış istihbarat biriminde çalışan Artem Dultsev ve Anna Duldseva, Ankara’daki tutuklu takasında Rusya’ya iade edildi. Karı-koca casuslar Slovenya’da üstlerinde sahte Arjantin pasaportu ile yakalandı.
Maria Rosa Mayer Munoz takma ismini kullanan Anna Dultseva, Slovenya’da bir sanat galerisi sahibi gibi davranıyordu.
UÇAĞA BİNENE KADAR RUS OLDUKLARINI BİLMİYORLARDI
Casus ailenin Rusya’ya gelişi sırasında çok çarpıcı anlar yaşandı. Casus ailenin çocuğu Rusça bilmediği için kendilerini karşılamaya gelen Rusya Devlet Başkanı Putin ile İspanyolca konuştu. Putin, küçük çocukla İspanyolca konuşurken o anlar sosyal medyada gündem oldu. Çocukların uçağa binene kadar Rus olduklarını bilmedikleri ortaya çıktı.
KÜÇÜK ÇOCUK RUS OLDUĞUNU NASIL BİLMİYOR?
Rus ajan ailenin küçük çocuklarının nasıl Rus olduklarını bilmediği ve Rusça konuşmadıkları merak konusu oldu. Casus ailenin üzerinden çıkan sahte Arjantin pasaportu ve çocukların sadece İspanyolca konuşması yaptıkları ajanlık faaliyeti gereği bir Arjantinli gibi yaşayıp ona göre davranmalarını gerektirmiş olabileceği belirtiliyor. Bu sebeple ailenin çocuklarına sadece İspanyolca öğretmesi kuvvetle muhtemel.
Ortaya çıkan manzara istihbarat dünyasındaki “Kuş yumurtası” terimini yeniden gündeme getirdi. Bu terim çok fazla dillendirilmese de istihbarat dünyasını takip edenlerin bildiği bir terim olarak öne çıkıyor.
KUŞ YUMURTASI NEDİR?
Söz konusu terim, istihbarat dünyasında uzun süreli bir operasyona işaret ediyor. Bir ülkenin istihbarat örgütü, bir başka ülkede bir karışıklık çıkarmak istediğinde bunun için bir kişiyi yetiştirir. Yetiştirdiği kişiyi başka bir ülkeye gazeteci ya da akademisyen gibi göstererek gönderir. Bu kişi üniversiteden başlayarak yıllarca yetiştirilir. Sonrasında yetiştirilen bu kişi ülkede sürekli kendisinden bahsedilen bir akademisyen, gazeteci ya da yazar haline getirilir.
Bu kişi günü geldiğinde öyle bir açıklama yapar ki ülkede ortalığı karıştırır ve büyük kırılmaları tetikleyebilir. İşte bu durum “Kuşun yumurtadan çıkması” anlamına gelir. Söz konusu kişi duruma göre silahlı operasyonlara da katılabilir. “Kuş yumurtasındaki” kişi yeri geldiğinde bilim insanı, iş adamı ya da farklı iş kollarından da gösterilebilir.
AJAN GAZETECİLER NASIL AYIRT EDİLİYOR?
Medya dünyasında “Kuş yumurtasındaki” ajan gazetecileri ayırt etmek için sahada tecrübesinin olup olmadığına bakılıyor. Eğer bir kişi “Damdan düşer gibi” adından çok söz edilen bir gazeteci haline geldiyse ve sahadan kimse tanımıyorsa o kişinin “kuş yumurtasındaki” ajan gazeteci olduğu anlamına gelebiliyor.
