40 yıllık diplomatik kariyerinde İsrail’de ve İran’da görev yapan tek Türk diplomatı olan, Ukrayna, Japonya ile Singapur’da büyükelçi olarak görev yapan Dr. Bülent Meriç’i Yeniçağ TV’de Derin Siyaset canlı yayınında konuk ettim.
- Soru: Suriye'nin yeni geleceği nasıl belirlenecek?
Meriç: Bölge dışı ve bölgesel güçler ile Türkiye'nin önemli bir rolü olacağını düşünüyorum.
Zaten Başkan Trump da Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Bayan Layen de Türkiye'nin Suriye'nin geleceğini belirlemede önemli bir rol oynayacağı mesajını verdi.
Türkiye nasıl bir rol oynayacak? Nasıl bir Suriye olacak? Üniter bir devlet mi olacak bir federasyon yapısı mı ortaya çıkacak?
- Soru: Erdoğan Suriye'nin toprak bütünlüğüne saygılıyız diyor. Kaç parça olabilir?
Meriç: Toprak bütünlüğü kuvvetli bir şekilde vurgulanıyor. Ama Suriye'nin politik bütünlüğü konusunda söylem görmedim.
Meriç: Acaba Türkiye bir federasyona yeşil ışık mı yakıyor? Bugünkü parametrelerde üçlü federasyon oluşturulma aşamasında.
- Soru: 3 ayrı federasyon nasıl oluşur?
Meriç: Bir tanesi Fırat'ın doğusu ve batısına da yayılan PYD ve YPG güçleri.
Karanlık nokta Caber Kalesi meselesi. Suriye Milli Ordusu'nun çatışmaları Rakka'ya kaymış vaziyette. Blinken açık bir şekilde Türkiye'ye ‘Suriye Milli Ordusu Fırat'ın batısını alsın. Ama Fırat'ın doğusuna girilmesin’ demiştir.
- Soru: PYD/ YPG bir terör devleti mi, Kürdistan devleti mi ya da federasyonu mu oluşturacak?
Meriç: Kürdistan federe birimi olacak. Hizbul Tahrir-i Şam'ın (HTŞ) harekatından sonra Kamışlı bölgesi PYD'ye teslim edildi. Böylece Irak'taki Kürtlerle Suriye'deki Kürtler arasında fiziki bir bağ oluştu.
- Soru: Türkiye'nin kararı ne olmalı?
Meriç: Suriye'nin toprak bütünlüğü taraftarıysak bizim çekilmemiz gerekiyor. Ama bugünün şartları o çekilmeye müsait değil. Türkiye açısından önemli bir faktör de oradaki Türkmenlerdir.
Türkmenler Kürtler içerisinde eritilmeye çalışılmaktadır.
Soru: 2. Bölgede kim olacak?
Meriç: Şam'da HTŞ olacak. Merkezi Hükümet olarak.
- Soru: Rusya'nın varlığı ne olacak?
Meriç: Yeni yapılanmada Ruslara ve İran'a yer yok. Ruslar bunun da farkındalar.
Meriç: Üçüncü bölgeyi de İsrail oluşturuyor. Golan’da İsrail'e yakın Dürzi Arapları var. İsrail kendisine bir tampon bölgede Dürzi federasyonu oluşturacak.
- Soru: Türkiye sınırında Kürdistan Federasyonu ya da devletine izin vermeyiz diyordu. Bir değişiklik olabilir mi?
Meriç: Sayın Cumhurbaşkanımız sınırımızda bir Kürt ya da terör oluşumuna asla izin verilmeyeceğini söylüyor. Ancak, Amerika'nın, PYD yorumuyla, Türkiye'ninki arasında farklılık var.
PKK'nın ideolojisi 2003'ten itibaren Komünal Konfederalizm’dir. KCK'yı yani Kürdistan Topluluklar Birliği'ni yarattılar.
Amaç sınırların gevşetilmesi. Kürtler farkına vardılar ki Türkiye, İran, Irak ve Suriye’yi parçalayamazlar.
Taktik olarak bir değişime gidip, ‘sınırlar gevşetilsin, Kürtlerin serbestçe dolaşım hakkı tanınsın 4 devlet arasında’ dediler.
- Soru: 4 devlette 4 ayrı Kürdistan Federasyonu mu?
Meriç: İleride olacak budur. Kimse ürkmesin diye federasyon demiyor. Konfederalizm diyor. Türkiye'deki, Suriye'deki, Irak'taki İran'daki Kürt topluluğu birbirleriyle yakın temasta bulunabilsinler istiyorlar.
- Soru: Tek devlet gibi mi?
Meriç: Evet. Tek devlet gibi hareket edebilsinler. Aslında bu federasyona giden yolda bir elma şekeri. İkinci adım da federasyon olacak.
- Soru: Üçüncü adım da devlet mi?
Meriç: Tabii tabii. Uluslararası hukuka göre Türkiye bir federasyona gittiği takdirde o zaman self determinasyon hakkı ortaya çıkar. Ve ileride de ayrılma hakkı ortaya çıkar. Federasyonun tehlikesi budur.
