Editör: Erkavim Yıldırım
İnsanlar gerek hasta olmadan önce gerekse sağlıklarını korumak için hastalıkları tanımayı tercih ediyor. Bu hastalıklardan birisi olan kum dökme hastalığıyla ilgili detaylar...
KUM DÖKME NEDİR?
Kum dökme özellikle fosfat, sistin ve oksalat gibi kristallerin vücudun bulunduğu sıcaklıkta idrarda çözünememesi sonucunda katı olarak parça parça idrarda kalmasıdır. İnsan vücudunda üriner sistem böbreklerden ince idrar kanalları aracılığıyla idrar kesesine yani mesaneye idrar taşınması ve buradan da vücut dışına atılması şeklinde işler.
KUM DÖKME BELİRTİLERİ NELERDİR?
Kum dökmenin en belirgin belirtisi böbreklerde yani karnın yan taraflarında duyulan hatta bazen kasıklara, sırta kadar yayılan şiddetli ağrıdır. İdrara çıkıldığında yanma hissiyatı, idrar renginin koyulaşması hatta bazı durumlarda bazen gözle görülebilen bazen de tahliller sonucunda idrarda kan görülebilmesi, idrara sıklıkla çıkıldığı halde idrarın tam boşalmaması hissi en sık görülen belirtiler arasındadır. Bu belirtilere ek olarak böbreklerdeki birikme sonucu oluşan bulantı ve kusma gibi belirtiler de görülebilir. Kum dökülmesine bazı durumlarda enfeksiyon da eşlik eder ve bu da böbrek kumu belirtilerine örnek olarak gösterilebilir. Böbrek kumları veya taşları uzun zaman boyunca hiç belirti vermeden de içeride büyüme gösterebilir. Bu duruma karşı dikkatli olmak gereklidir.
KUM DÖKME TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Böbreklerden ince idrar kanallarına düşen kristallerin yani taş veya kumun boyutu tedavi için önemlidir ve bu boyut film yöntemiyle belirlenir. Belirleme sonucunda boyutun 5mm'den küçük olduğu görülürse kendiliğinden düşme olasılığının yüksek olduğu söylenir. Bu olasılık %70-85 kadardır. Bu boyuttaki kum veya taş için ağrıyı azaltmak amaçlı ağrı kesici kullanımı yeterli görülür. Ağrı kesici tedavisine ek olarak hastanın bol bol sıvı tüketerek idrar miktarını arttırması ve böylece bulunan küçük boyuttaki kristallerin atılımını kolaylaştırması tavsiye edilir. Aynı zamanda görülen tedavilere ek egzersiz yapılması özellikle de sık sık ip atlanması kumun veya taşın düşmesi için iyi bir yöntemdir. Bu egzersizler biriken kristallerin aşağıya doğru hareketini hızlandırır. İnce idrar kanallarını genişletme etkisi bulunan prostat ilaçları da tedavi için kullanılabilen ilaçlar arasındadır. Bu prostat ilaçları 5mm'den daha büyük olan genellikle boyutları 5-10mm'ler arasında bulunan taşlar veya kumlar için kullanılır.
5mm'den küçük olduğu halde uygulanan ağrı kesici tedavisine yanıt vermeyen ve bir türlü düşmeyen böbrek taşlarında ses dalgası ile taş kırma tedavisi (ESWL) uygulanabilir. Bu tedavi yöntemi sonucunda da taşın sert olması veya hastanın bu tedaviye aslında uygun olmamasından dolayı bir yanıt alınamıyorsa, endoskopik lazerle taş kırma tedavisi (URS) uygulaması uygun görülür.
Kum dökme semptomlarından olan bulantıyı önlemek için uygulanan tedavilere ek mide bulantısını hafifletici ilaçlar da hastaya uygulanabilir. Kum dökmesine bazı durumlarda eşlik eden enfeksiyonun önlenmesi için aynı zamanda hastaya uygun bir antibiyotik tedavisi de başlanabilir. Antibiyotik tedavisi uygulanacak hastalarda uygun antibiyotik seçimi önemlidir aksi takdirde hastada antibiyotik direnci oluşma ihtimali vardır. Tedavi süresince böbrek fonksiyonlarının geri gelip gelmediği veya böbrekteki şişliğin boyutunun nasıl değiştiği gözlenir ve buna göre tedaviye devam edilir.
