Dünya tarihinde yaşadığı topluma yön veren, onun geleceğini belirleyen, asırlara damgasını vuran liderler olmuştur. Bu liderler devletin en kritik anında ortaya çıkar ve milletini, devletini felaketten kurtarırlar. Halkının tarihinde, kaderinde güneş gibi parlayan, milletin geleceğine ışık saçan tarihi simalar derin zekası ve öngörüsü ile seçilir. Bu liderlerin attığı önemli adımlar sayesinde devleti ve halkı yüzyıllarca bunun faydasını görür.
Haydar Aliyev’in Sovyet Azerbaycanı‘nın en ücra köşelerinden olan Nahçıvan’da ağır Stalin rejimi ve 2.Dünya Savaşı şartlarında başlayan, Kremlin’in doruğuna kadar devam eden yükselişi birçok kitapta anlatılmıştır. Dönemin Komünist Partisi Genel Sekreteri Gorbaçov’un baskıları sonucunda Kremlin’deki görevinden ayrılan Haydar Aliyev, yine Nahçıvan’a dönerek ağır savaş şartlarında olağanüstü mücadelesine devam etmiştir. Haydar Aliyev, 1993 yılında ülkesinin güvenlik ve istikrarının tesisi için halk tarafından Nahçıvan’dan Bakü’ye davet edilmiştir. Önce Azerbaycan Milli Meclisi Başkanı ve 3 Ekim 1993 tarihinde yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin sonucunda Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı seçilmiştir. Haydar Aliyev iktidara geldiğinde Ermeni saldırıları ve iç çekişmeleri nedeniyle Azerbaycan ekonomik ve sosyal yıkıma uğramış, topraklarının yüzde 20’si Ermeni işgali altına girmiş ve bir milyondan fazla Azerbaycan vatandaşı kendi topraklarında mülteci durumuna düşmüştü. Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev çok kısa bir zamanda dış tehditlerin ve etnik parçalanma tehlikesini önlemiş , ülkede iç barışı ve istikrarı sağlayarak güvenlik sorunlarını ortadan kaldırmıştır. Mayıs 1994’de ateşkes anlaşması imzalanmış ve Ermeni saldırılarının durdurulması sağlanmıştır.
Haydar Aliyev’in öncülüğünde Azerbaycan’ın dünya ile bütünleşmesini sağlayacak hukuki ve kurumsal altyapı oluşturulmuştur. Ülkede sağlanan istikrarla siyasi ve ekonomik reform çalışmaları hızlanmıştır. Bu durumun yarattığı güven ve huzur ortamıyla 20 Eylül 1994 yılında “Asrın Anlaşması” olarak bilinen petrol çıkarma anlaşmaları imzalana bilmiştir. BP, AMOCO, Chevron gibi dev petrol şirketlerinin oluşturduğu konsorsiyumla imzalanmış anlaşmalar Azerbaycan’ın önünü açmıştır. Onun liderliğinde 1995 yılında gerçekleştirilen anayasa değişiklikleriyle insan hakları ve demokratikleşme konusundaki reformlarda önemli ilerlemeler sağlanmıştır. Azerbaycan’ın bu alandaki başarısı 25 Ocak 2001’de Avrupa Konseyi üyeliği ile sonuçlanmıştır. Haydar Aliyev’in ülkesini yeniden inşa etme yönündeki dirayetli çalışmalarına Azerbaycan halkının verdiği destek 11 Ekim 1998 tarihinde yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde bir kez daha teyit edilmiştir.
Hiç kuşkusuz Azerbaycan’ın bugününün ve geleceğinin en önemli güvencesi petrol ve doğalgaz kaynaklarıdır. Petrol ve doğalgazın dünya pazarlarına sunulmasında Haydar Aliyev çok önemli adımlar atmış ve bunların Türkiye’ye getirilmesinde, Türkiye üzerinden pazarlanmasında tarihi rol oynamıştır.
Haydar Aliyev’in liderliğinde Azerbaycan’ın 1 Ağustos 2001 tarihinde Latin alfabesine topyekün geçişi, Türkiye-Türk dünyasıyla yepyeni ilişkiler oluşturmasını sağlamıştır. Türk devleti tarafından Haydar Aliyev devlet nişanına, uluslararası Atatürk Barış ödülüne layık görülmüştür. Hacettepe, Ankara, Atatürk, Ege, Dokuz Eylül gibi 10‘nun üzerinde üniversite tarafından Haydar Aliyev’e Fahri Doktora ü nvanı verilmiştir. İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Kars ve Giresun gibi birçok şehir belediyeleri yeni açılmış cadde ve parklara onun adı verilmiştir.
Haydar Aliyev’in çabalarıyla Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru hattı ve Bakü- Tiflis-Erzurum Doğalgaz boru hattı projeleri gerçekleşmiştir. Bu projelerin gerçekleşmesiyle Türkiye enerji alanında önemli bir köprü olmuştur. Azerbaycan’da güven, birlik ve istikrarın tesisi Haydar Aliyev’in liderliği sayesinde mümkün olmuştur. Onun mimarı olduğu ve Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev’in uyguladığı başarılı ve dengeli dış politika sayesinde Azerbaycan bugün, güven ve istikrar unsuru olarak hareket eden, ekonomik kalkınma ve toplumsal refah yolunda emin adımlarla ilerleyen uluslararası toplumun saygın bir üyesidir.
Onun siyasi mirasını devam ettiren İlham Aliyev’in büyük ve önemli projelerin gerçekleşmesinde önemli rolü su götürmez bir gerçektir. 21. asrın projesi olan Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) ve Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu projelerinin başlamasında müstesna rolü olan İlham Aliyev’in masaya yatırdığı ve başlattığı bu muhteşem projelerin Türkiye ve Azerbaycan için yeni fırsatlar anlamına gelen ortak bir güç olma hedefinde önemli katkılar vereceğine inancımız tamdır.
Azerbaycan ve Türkiye arasındaki uzun bir geçmişe dayanan ortak köken, dil, kültür, gelenek ve göreneklerin, dostluk-kardeşliğin, sarsılmaz güvene dayalı ilişkilerin yüksek düzeye ulaşmasında Haydar Aliyev‘in müstesna hizmetleri olmuştur. Haydar Aliyev‘i vefatının 11. yılında anarken, “Bir Millet, İki Devlet” söylemi iki ülke arasındaki ilişkilerin mevcut durumunun en üst düzeyde olduğunun göstergesidir.
