"MHP bir yandan bir kısım seçmenini AKP’ye kaptırmış, diğer yandan hâlâ MHP’li olan seçmeninin üçte ikisi, parti kararına karşı çıkarak, hayırcı blokta yer almış görünmektedir" diyen KONDA'nın referandum analizi şöyle:
1. 1 Kasım seçimlerinde AKP’nin güçlü olduğu yerlerde ‘evet’ oyu ağırlıklı olarak güçlü çıkmıştır. MHP’nin katkısını tam anlamıyla ölçmek güç olsa da, beklenenin altında bir desteği olmuş gözüküyor.
- ‘Evet’ oyu 1 Kasım’da AKP ve MHP’ye gitmiş toplam oy oranının 10 puan altındadır. Farklı analizlerle sandık sonucuna baktığımızda, MHP’nin ‘evet’in başarısında büyük bir katkısı olmadığını görüyoruz.
"MHP'nin 'evet'e katkısı yüzde 5 mertebesinde"
- ‘Evet’ oyu verenlerin tamamına yakını AKP seçmeni. MHP’liler’in ‘evet’ oyundaki oranı yüzde 5 mertebesinde.
-‘Hayır’ oyu verenler ağırlıklı olarak CHP seçmeni gibi gözüküyor olsa da, MHP’liler’in en az yüzde 60’ı HDP’lilerin ise yüzde 93’ü ‘hayır’ oyu kullanmış gözüküyor.
- ‘Hayır’ oyu kullanacağını söyleyenlerin dörtte biri kararsız ve oy kullanmam diyen seçmenlerden oluşuyor gözüküyor. Dolayısıyla, ‘evet’ bloğu olarak tarif edeceğimiz küme daha tanımlı, ‘hayır’ bloğu ise farklı siyasi tercihleri bir arada barındırdığından daha esnek bir yapıya sahip gözüküyor.
"MHP YARILMA İLE KARŞI KARŞIYA"
4. MHP için bu halkoylaması sürecinin daha da özel bir durum ve sonuç olduğu söylenebilir. Bir taraftan gerek sandık analizlerinden, gerek KONDA bulgularından MHP tabanının yaklaşık üçte birlik kısmının ‘evet’ blokunda, üçte ikilik kısmının da ‘hayır’ blokunda yer aldığı görülmektedir. Verilerle teyid edilemese de, özellikle Anadolu’daki ve çevre ilçelerdeki MHP seçmenleri evetçi blokta yer alırken, metropollerdeki gündelik hayat ritmi içinde muhafazakârlığı geleneklerden beslenen MHP seçmenin, seküler hayat tarzına sahip olan ve ‘hayır’ pozisyonunda olan kesimlerle beraber hareket ettiği tahmin edilebilir. Diğer yandan MHP’nin parti yapılanmasında parti içindeki farklı pozisyonlar aleni biçimde gerçekleşmekte ve gözlenebilmektedir. Parti içi muhalefetin son iki yıldır sert ve çetin geçen süreçlere, kurultayların yapılamamasına ve disiplin cezalarına karşın hem tabanda hem de medyada bu denli görüntü olması parti içi tartışmanın ve arayışın artık ertelenemez hale gelmiş olmasını da göstermektedir.
MHP bir yandan bir kısım seçmenini AKP’ye kaptırmış, diğer yandan hâlâ MHP’li olan seçmeninin üçte ikisi, parti kararına karşı çıkarak, hayırcı blokta yer almış görünmektedir. Dolayısıyla MHP bir yandan ideolojik, bir yandan da aktörler, muhalifler ve taban içinden ciddi bir yarılma ile karşı karşıyadır.
MHP’yi doğrudan etkileyecek bir diğer süreç de AKP’nin hegemonik, konsolide eden ve kendi içinde eriten siyaset tarzı ile son beş yılda giderek artan milliyetçi ve mukaddesatçı söylemidir. Her ne kadar AKP ve MHP aynı ittifakın aktörleri gibi KONDA – 16 Nisan Sandık ve Seçmen Analizi 1 Mayıs 2017 Sayfa 36 / 88 duruyor olsalar da, AKP’nin bu siyaset tarzı MHP için parti içi muhalifler kadar başka risk potansiyeli de taşıyor olabilir. Tüm bu boyutlar ve unsurlar içinden bakınca önümüzdeki dönem en çok iç tartışmalar ve yarılmalar yaşayacAKP olarak MHP öne çıkmaktadır.
"EVET' OYU İLK KEZ 15 TEMMUZ'DA ARTTI"
- Zaman serilerine baktığımızda ‘hayır’ oylarının zaman içinde dalgalanma yaşamış olsa bile 2 sene önceki seviyesinde yarışı tamamlamıştır. ‘Evet’ oyunun ilk artış gösterdiği nokta 15 Temmuz Darbe Girişimi sonrasıdır. ‘Evet’ oylarının artışı son üç ayda ivme kazanmıştır. Özellikle kararsız olduğunu bildiren AKPli’lerin büyük çoğunluğu ‘evet’e dönmüştür.
"AKP MHP BLOĞU TOPLAM POTANSİYELİNDE DEĞİL"
2. Özellikle metropollerde ve kıyılarda AKP ve MHP bloku potansiyel oyundan ciddi eksilmeler yaşamıştır. Nisan’17 Barometresi’nin bulgularına göre oy oranını koruyor gibi görünse de gerek kutuplaşmalar, gerekse de siyasetin AKP ve diğerleri biçimindeki yeni konsolidasyonu nedeniyle, AKP uzun süredir sahip olduğu yerel iktidar alanında özellikle yerel seçimlerde daralma yaşama riskiyle karşı karşıyadır. Yine Ağustos’16 ve Eylül’16 Barometrelerinde siyasi bulgularına referansla AKP’nin seçmenden alabileceği oyunun üst sınırında dolaşıyor olduğunu da not etmek gerekir. Nitekim halkoylamasında AKP ve MHP bloklaşması da toplam potansiyelinde değil, yine yüzde 51-52 bandında gerçekleşmiştir.
"AKP'DE YENİ BİR YAPILANMA BEKLENEBİLİR"
3. AKP tabanında, özellikle de entelektüel çevresi ve destekçileri arasında partinin politikalarına ve stratejilerine dair yürüyen tartışmalara bakıldığında bu tartışmaların daha bir süre devam edeceği ve hatta parti içinde ve örgüt kadrolarında yeni bir yapılanma ve değişim olması beklenebilir.
