Yeni bir araştırmaya göre yüz milyonlarca yıl önce insan yaşamının gelişiminde rol oynayan kitlesel yok oluşun sebebi ozon tabakasına zarar veren iklim değişikliği olabilir.
Bilim insanları Geç Devoniyen Dönem'deki büyük bir yok oluşun "ozon tabakasının yıkıcı biçimde incelmesiyle" ve böylece tehlikeli seviyelerde ultraviyole radyasyonun Dünya'ya ulaşmasıyla tetiklenmiş olabileceğini keşfetti.
Southampton Üniversitesi'nden Yer Bilimleri Profesörü John Marshall bulguların dünyanın şu anki iklim krizine dair endişe verici çıkarımlara işaret ettiğini söyledi.
Profesör Marshall, "Araştırmamız, Dünya'nın, iklimin ozon tabakasını yok edebilecek şekilde ısınmasıyla tetiklenen doğal bir iç süreç geçirdiğini öne sürüyor. Kendi iklim değişikliği sürecimizle ilgili ciddi bir uyarı" dedi.
Geç Devoniyen Dönem'deki yok oluşun ilk 4 ayaklı tetrapodların neslinin tükenmesine sebep olarak aralarında insanın da bulunduğu omurgalı yaşamın gelişiminde önemli rol oynadığı düşünülüyor.
Southampton Üniversitesi'nden bilim insanları yok oluşun öncesine ve sonrasına ait fosilleşmiş bitkilerden elde edilen verileri inceledi. Bu analiz o zamanlarda atmosferde neler olduğunu gösterdi.
Fosillerden alınan sporların bir kısmının kusurlu olduğu görüldü. Bu da hücrelerdeki DNA'nın, ultraviyole radyasyondan zarar gördüğüne işaret ediyor. Zararın olası nedeni ise Dünya'nın koruyucu kalkanı ozon tabakasının hücrelerin oluştuğu esnada çökmüş olması.
Bu durum bir dizi önemli bitki grubunun neslinin hızla tükenmesine ve orman ekosistemini çökerterek, başka bitki gruplarının zarar görmesine ve süreç içerisinde yeni bir ekosistemin ortaya çıkmasına neden olmuş gibi görünüyor.
Profesör Marshall'a göre diğer bilim insanları yüksek sıcaklıklar yüzünden klor gibi karbon bileşiklerini taşıyan su buharının atmosferin üst kısımlarına daha fazla taşındığını göstermişti.
Daha sonra ozon tabakasına yaklaşan bu bileşikler, ozon moleküllerinin parçalanmasını kolaylaştırıyor.
Profesör Marshall, “Bu, pozitif bir geri besleme döngüsü yaratıyor çünkü çökmekte olan karasal bir ekosistem, besinlerin hızla okyanuslara akmasını sağlıyor ve bu da alglerde hızlı bir artışa sebep olabiliyor. Yani ozon tabakası ne kadar zarar görürse o kadar çok bitki ölüyor ve ozon tabakasına zarar veren daha fazla bileşik salınıyor" dedi ve ekledi:
Daha sonra iklimin soğumasıyla beraber ozon tabakası da eski haline döner ve algler de atmosferdeki karbondioksitin azalmasını sağlar.
Profesör Marshall'ın söylediğine göre ekibi; ozon tabakası üzerinde zararlı etki bırakması muhtemel karbon bileşiklerinin üretimi ve atmosfere taşınmasıyla küresel ısınma arasındaki bağlantıları anlamak için çaba gösterilmesi gerektiğine inanıyor.
