Demokrasiye gelene kadar
Prof. Özcan Yeniçeri, "Darbe ve Demokrasi" adlı kitabında Genç Osman'ın tahttan indirilmesinden, Adnan Menderes'in idamına kadar gelinen süreçte yaşanan olaylar üzerinden Türkiye'deki demokrasi ufkunun gelişmesi adına çok önemli tespitlerde bulunuyor. Darbeleri, "demokrasi yolundaki ülkelerin uğradıkları yol kazaları" diye niteleyen Prof. Özcan Yeniçeri, "Darbe ve Demokrasi" adlı çalışmasının bir anlamda Türkiye'nin demokrasinin kurulması için katlanılan tarihi maliyetin hikayesi olduğunu vurguluyor. Türkiye'deki darbelerin izini tarihimizin derinliklerinde arayan Yeniçeri şu değerlendirmeyi yapıyor:
"Genç Osman'ın tahttan indirilmesinden, Menderes'in asılmasına kadar gelinen süreçte yaşanan benzer olaylar Türkiye'deki darbelerin damarlarının Osmanlı dönemine kadar uzandığının kanıtıdır. Patrona Halil, Kabakçı Mustafa isyanları ve benzerlerinin izdüşümleri bir şekilde Türkiye'nin üzerine düşmüştür.
Askerin silahlı gücünü kullanarak yönetimi devirme ya da muhalifleri tasfiye etmesi bazı kesimlerde gelenek hâlini almıştır. Geçmişteki Ulema-Yeniçeri iş birliğinin yerini, zamanla aydın-darbeci-gazeteci iş birliği aldığı gözükmektedir. Zor kullanma geleneği yönünden Osmanlıdan Türkiye'de yöntem ve tekniklerin dışında değişen fazla bir şey olmamıştır. Süreçler, hâlen değişip dönüşmelerle devam etmektedir."
Yeniçeri'nin kitapta cevabını aradığı sorulardan bazıları şöyle:
*Celal Bayar, DP iktidarı için "En iyi niyetlerle demokrasiyi tesis etmeye gelmiş bir parti, dar hürriyetçi bir iktidar hâline gelmiştir" yorumunu neden yapmıştır? *İsmet İnönü partililere, "Buna imkân vermem. Ben ihtilalci ve Kuvay-ı Milliyeci İsmet'im. Bu devleti yoktan bu hâle getirdik. Üç beş çapulcuya maskara ettirmeyeceğiz." sözlerini hangi olaylar üzerine söylemiştir? *DP'nin üst düzey yöneticilerine yönelik olarak "Bunların hepsi de gözü kapalı idam edilmeli" diyen profesör kimdir? *Sultan Abdülhamit Han, "Ceddi azizim Selim Han (III. Selim) Yabancıların elleri ciğerlerimin üstünde geziniyor" sözlerini hangi gelişmelerden sonra söylemiştir? *Padişah'ın en yakınlarından Köse Kethüda, Kabakçı Mustafa'ya biner altın dolu iki torba göndererek, "Ammenin malumudur ki ben etliye sütlüye karışmadım. Her ne emr olunduysa onun icrasına takayyüd eyledim. Bu cihetle himaye eylemelerini rica ederim." diyerek nasıl ihanet etmiştir? *Genç Osman'ın ağabeyi "Osman, dilerim ömrün ve saltanatın berbat olsun" diye neden beddua etti? *Osmanlı'nın en kudretli Şeyhülislamlarından olan Feyzullah Efendi'nin, oğullarına ve akrabalarına verdirdiği makam, mevki ve tanıdığı imtiyazların sonucunda akıbeti ne olmuştu? *Türk Müslüman İstanbul'un tarihinde tek gün, 29 Eylül 1730 Cuma günü, ezan okunmamış ve binlerce mescitte namaz kılınmamıştır. Bu durum hangi olay üzerine gerçekleşmiştir?
Kripto Yayınları Tel: (0312) 432 19 23
***
Bilge yazardan sıra dışı bir eser
Devlet adamlığının yanı sıra Türk kültürüne araştırmaları ve tecrübeleri ışığında kazandırdığı değerli eserleriyle de bilinen Cahit Kayra yeni kitabı "Marjinal Teoriler Ansiklopedisi" ile yeni ufuklar açıyor:
Türkiye büyüyor, yani insan sayısı artıyor. Sorunlar da Türkiye'yle birlikte büyüyor. Sorunları karşılamak için para lazım. Ama para kaynakları tükeniyor. Borç almakla, mal satmakla olmuyor. Ben, şöyle sağlam, verimli kaynaklar bulmalı, diyorum. Bu konudaki çalışmalarıma da "Marjinal Vergilendirme Teorisi" adını verdim.
Bu teoride "Anâsır-ı Erbaa" yani dört ana ögeden esinlendim. Kömürden, petrolden, elektrikten, yani ATEŞ'den vergi alıyoruz. SU'dan vergi alıyoruz. TOPRAK'tan da vergi alıyoruz.
Niçin HAVA'dan vergi almayalım?
Ülkemizde her gün, her saniye seksen milyon kişi soluklanıyor. Ev kadını soluklanıyor, sporcular soluklanıyor. İşveren, işçi soluklanıyor. Öğretmen, öğrenci, memur, emekli, balıkçı, kaportacı, hatta dilenci… herkes soluklanıyor. En çok soluklanıp havayı en çok tüketenler, şarkıcılar ve politikacılar…
Şimdi efendim, soluk başına küçük, çok küçük, mesela 0.001 lira vergi alsak... Kimsenin ruhu duymaz. Tabii şarkıcıdan, televizyon spikerinden, her Allah'ın günü gecesi boyuna nutuk atan politikacıdan daha çok... Buna "Hava Tüketme Vergisi" (HTV) adını verdim. Mükellefin günlük ortalama soluk sayısına göre de yıllık HTV'yi kabaca hesapladım. HTV geliriyle kaynak ve bütçe sorunu ortadan kalkar, büyüklerimiz de istedikleri yere istedikleri köprüyü yapabilirler...
Tarihçi Kitabevi Tel:(0216) 418 68 86
***
HAFTANIN KİTABI
Uzmanından kalp tüyoları
Kalp hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Sadi Güleç, "Hmm! Dedi Doktor; Anjiyo Olmanız Gerekiyor..." adlı kitabını yazma gerekçesini şöyle izah ediyor:
"Bu satırları okuduğunuza göre siz ya da sevdiklerinizin kalbinde bir sorun var demektir. Hayır, yok diyorsanız yakınlarda anjiyo yapılması planlanan, stent takılmaya aday biri olmalısınız. O da mı değil? O zaman muhtemelen kalp damar hastalıklarını merak eden bir kitapseversiniz. Bu kitabın yazılma nedeni hekimlerle hastalar arasındaki iletişim eksikliğidir. Hekimler sürekli yoğundur, yorgundur, bıkkındır. Hata yapmamak için tüm dikkatlerini, enerjilerini hastalığı çözmeye, o stenti o damara yerleştirmeye harcarlar. Hastalar ise kaygılıdır, kırılgandır, meraktadır. Konuşmak isterler. Akıllarındaki her şeyi sormak isterler. Ayrıca şefkat isterler, umut isterler. Hastadırlar, haklıdırlar. Olur da bu kitabı okursanız, anjiyo, stent, baypas vb. hakkında aklınıza gelebilecek soruların yanıtlandığını göreceksiniz. Zaman zaman satır aralarında şefkat ve umut kırıntıları da bulacaksınız. Sahip olacağınız bilgilerle hem kendinizin hem de kalp damar hastası olan sevdiklerinizin sağlık ve mutluluğuna katkı sağlayacak, eşe dosta doğru tavsiyelerde bulunacaksınız. Bundan da büyük keyif alacaksınız.
Bilgi Yayınevi Tel:(0312) 434 49 98
***
Bir çırpıda Nâzım...
Müjdat Gezen'in yazdığı, Savaş Dinçel'in çizdiği "Çizgilerle Nâzım Hikmet" kitabının yeni baskısı Kırmızı Kedi Yayınevinden çıktı. Gezen, arkadaşı Dinçel ile gerçekleştirdikleri bu ortak çalışmayı şöyle özetliyor: Bu kitap Türkiye'de daha önce hiç denenmemiş bir şeyi denedi: Tommiks okutur gibi Nâzım okutmak. Okuttu da. Üstelik bunu tam da zamanın ruhuna uygun şekilde "devrimci" bir çizgi, heves ve coşkuyla yaptı. Bu taze baskıyla Nâzım'ı, Dinçel'i ve diğer tüm dostları şükranla anıyoruz.
Kırmızı Kedi Yayınevi Tel:(0212) 244 89 82
***
KÜTÜPHANEMDEN
Mustafa Kemal'li yılların panaroması
İlk baskısı 1969'da, elimdeki ikinci baskısı 1984'deyapılmış, "Atatürk'le Beraber" adlı kitap Aslan Tufan Yazman imzasını taşıyor. Aslan Tufan Yazman; Kurtuluş Savaşımıza ışık tutan Hedefiniz Akdeniz, İstiklal Harbi'nde Türk Suvarileri ve Dumlupınar'dan İzmir'e Esen Kasırga gibi önemli eserlerin yazarı. Atatürk'le birlikte yaşamış bir kuşağın öyküsü olan "Atatürk'le Beraber" 1919-1939arasındaki 20 yıllık döneme sığan devrimleri, olayları, anıları okura sunuyor. Yazman, böyle orjinal bir kitap yazmaya yönelişinin hikayesini ise şöyle anlatıyor:
İzmir'in alınışını izleyen mutlu günlerin sonrasında Atatürk'ün hayatını kaybettiği 1938'e kadar geçen 16 yıl içinde, bir kısmı önümüzde geçmiş önemli olaylarla devrimleri ve bunların nedenleriyleuygulamalarda olup biten vakaları da yazmak isteği içimizde doğmuş vedevrimlerin sırasını gösteren temel bir kitap edinmek ihtiyacı başgöstermişti. Böyle bir eserin ancak Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü'nde bulunabileceğinidüşünerek Ankara'ya gittim. Enstitü'nün Başkanı Prof. Dr. Afet İnan hanımefendiye başvurdum. "Öyle bir kitap yok" deyince, "Öyleyse ben kitabımda bu yöne yöneleyim" dedim. "Büyük hizmet olur" dediler ve başarılar dilediler.
Aslan Tufan Yazman'ı böyle bir çalışma yapmaya teşvik edip cesaretlendiren Prof. Dr. Afet İnan kitaba yazdığı önsözü şu cümle ile noktalıyor: Zevkle, istifade ile okuyabildiğim kitaplardan biri olarak "Atatürk'le Beraber" kitabının yazarını yılların mahsulü olan emeklerinden dolayı tebrik ederim.
(Ahmet Yabuloğlu)
