Mevsimsel duygu durum bozukluğu, genellikle kış aylarında ortaya çıkan ve depresyonla bağlantılı olan bir durumdur. ABD'de yaklaşık 11 milyon insanın bu rahatsızlıkla mücadele ettiği tahmin ediliyor. Mevsimsel depresyon, kişi kışın karanlık, soğuk havaya ve kısalan günlere uyum sağlamakta zorlandığında ortaya çıkar. Yapılan araştırmalar, bu bozukluğun dikkat, hafıza ve hatta renk tercihleri gibi birçok alanda etkiler yarattığını gösteriyor. Ancak, bu alandaki araştırmaların henüz başlangıç aşamasında olduğu belirtiliyor.
KIŞIN RUH HALİNE ETKİSİ
2024 yılında yayımlanan bir çalışma, mevsimsel değişimlerin insanların ruh hali ve davranışları üzerindeki etkisini araştırarak önemli bulgulara ulaşmış. Arizona Eyalet Üniversitesi'nden Psikoloji Profesörü Michael Varnum, bu araştırmayı "felsefi bir çağrı" olarak tanımlayarak psikologları, mevsimsel psikoloji alanına daha fazla odaklanmaya davet etti. Araştırmada, kış aylarında daha fazla depresyon yaşanmasının yanı sıra, insanların grup bağlılıkları ve toplumsal uyum gibi değerlerde de değişiklikler gözlemlendiği ortaya konmuş.
KIŞIN OLUMSUZ ETKİLERİYLE BAŞA ÇIKMAK
Kış aylarında ruh halini iyileştirmek için birkaç öneri bulunuyor. Norveç'in Tromsø şehrinde yapılan araştırmalar, kışın karanlık ve soğuk hava şartlarına karşı geliştirilen pozitif bir bakış açısının, kış depresyonu belirtilerini azalttığını gösteriyor. Tromsø'de yaşayanlar, kış aylarını depresif bir dönem olarak görmek yerine, dinlenme, sıcaklık ve doğa ile iç içe olma fırsatı olarak değerlendiriyorlar. Bu pozitif bakış açısı, kış mevsiminden maksimum fayda sağlamalarına yardımcı oluyor.
GÜNIŞIĞI VE YAPAY IŞIK TERAPİSİ
Yapay ışık tedavisi, kış aylarında güneş ışığı eksikliğini gidermek için yaygın bir yöntem olarak öne çıkıyor. Ancak, 2019 yılında yapılan bir araştırma, ışık terapisinin etkinliğinin sınırlı olduğunu ortaya koydu. Araştırmalar, ışık tedavisinin ABD'nin doğu kıyısında daha yaygın görülmesine rağmen, İzlanda gibi kuzeydeki bölgelerde daha az yaygın olduğunu ve burada kış depresyonunun daha düşük oranlarda görüldüğünü göstermektedir. Kari Leibowitz, Tromsø'deki yıllık deneyiminde, güneş ışığı eksikliğinin kış depresyonu üzerindeki etkisinin sanılandan daha az belirgin olduğunu keşfetmiştir.
KIŞA UYUMLULUĞUN KÜLTÜREL BOYUTU
Tromsø'deki araştırmalar, kışa uyum sağlamak için daha fazla etkinlik ve sosyal etkileşimin önemini vurguluyor. Kış aylarını sadece soğuk ve karanlık olarak görmek yerine, kışın sunduğu dinlenme ve doğa ile iç içe olma fırsatlarına odaklanmak, kişilerin genel ruh halini iyileştirebilir. Edinburgh ve Glasgow üniversitelerinin araştırmacıları, SAD ile mücadele etmek için "Wintering Well" (Kışa Sağlıklı Bir Şekilde Yaşamak) adlı bir proje geliştirdiler. Bu proje, katılımcıların açık hava etkinliklerine katılmalarını ve SAD'yi deneyimleyen diğer kişilerle duygusal deneyimlerini paylaşmalarını sağlıyor.
KIŞA KARŞI YENİ BİR YAKLAŞIM
SAD, genellikle depresyon ve düşük enerjiyle ilişkilendirilse de, kışın yavaşlama ve daha fazla dinlenme ihtiyacı, bazı insanlar için tedavi edici olabilir. Kış aylarında, tıpkı bazı hayvanların kış uykusuna yatması gibi, vücudun daha fazla dinlenmeye ve yeniden enerji toplamak için daha sakin bir rutine ihtiyaç duyduğu düşünülmektedir. Leibowitz, Tromsø'deki insanları gözlemleyerek, kışın daha sakin ve huzurlu bir yaşam tarzını benimsemenin, SAD ile mücadelede önemli bir faktör olduğunu belirtiyor.
KIŞIN ZORLUKLARIYLA BARIŞMAK
Kışın zorluklarıyla başa çıkmak, sadece yapay ışık tedavisi veya ilaç kullanımıyla sınırlı kalmamalıdır. Kış mevsiminin sunduğu fırsatları keşfetmek, doğayla iç içe olmak ve toplumsal etkinliklere katılmak, ruh halini iyileştirebilir ve kışın depresif etkilerinden korunmaya yardımcı olabilir. Kışa pozitif bir bakış açısıyla yaklaşarak, bu dönemi verimli ve keyifli bir şekilde geçirebilirsiniz.
