Ülkemizde keçi sakalı, tekesakalı ve ergeç sakalı gibi adlarla tanımlanmasının nedeni, bitkinin çiçeklerinin bakıldığında keçi sakalını andırmasıdır. Latince de folium pendulus yani asılı ip yumağı manasına gelmekte. Asya ve Avrupa’da ılıman bölgelerde, ülkemizde de Karadeniz, Marmara ve Doğu Anadolu bölgelerinde yetişmekte.
Daha çok nehir kenarlarında, bataklık bölgelerde, mezarlıklarda, çimenlik alanlarda ve nemli meralarda yetişmektedir. Bitkinin kökleri saçaklı ve sürünen bir köktür ve derine indiği için oldukça sağlam bir yapıdadır. Gövdesi, yetiştiği bölgeye bağlı olarak 0,5 – 2 m aralığında olabilmektedir.
Keçi sakalı bitkisinin alttaki yaprakları büyüktür ve yukarıya doğru küçülmektedir. Ana yaprağı kanat şeklindedir ve yaprakçıkları da sağlı sollu dizilidirler. En son kısmında da tek bir adet yaprak yer almaktadır. Yaprak kenarları dişli olup, üst kısmı koyu yeşil, alt kısmı grimsi ve tüylü, 4-10 cm uzunlukta ve 2,5 cm enindedir. En uç kısımda yer alan yaprak diğer yapraklardan farklı olarak üç loplu bir yapıdadır. Yaprakların dip kısımlarında küçük yaprakçıklar yer almaktadır. Taç yaprakları ter yumurta biçiminde, sarımsı beyaz renktedir. Ortada yer alan döllenme tozlukları beyaz saplı sarımtırak ya da esmer topuzcukludur. Bitkinin üzerinde yaklaşık 100-500 kadar çiçek olabilmektedir.
KEÇİ SAKALININ HASADI
Keçi sakalının çiçekleri ya da yaprakları Haziran – Eylül arasında toplanır, bağ haline getirilerek kurutulur. Kurutma işlemi sırasında ortam sıcaklığının 40 dereceyi geçmemesi gerekmektedir. Bitkinin faydalı kısımları olan çiçekleri ve yaprakları, hiçbir şekilde güneş altında değil gölgede kurutulmalıdır. Bunun yanı sıra, bitki kuruduğunda biraz daha kalsın demek bitkinin faydasına zarar verebilir. Çünkü bileşiminde bulunan eterik yağları kaybedebilir ve kalitesi azalır. Güneş altında yalnızca bitki köklerini kurutmak gerekir ve kurutulduğu anda hemen paketlenmelidir. Özellikle aktarlarda açıkta satılan bitkiler, kısa zamanda etkilerini yitirmekte ve kalitesi olmamakta.
KEÇİ SAKALI BİTKİSİ NEYE İYİ GELİR
Keçi sakalı bitkisinin çiçekleri en çok üşütme hastalıklarına yani soğuk algınlıklarına karşı kullanılmaktadır. Artirit yani eklem iltihaplanması, eklem bozukluğu olan artroz, bel ağrısı, gut, kas romatizması ve siyatik gibi hastalıkların tedavisinde, mesane ve böbrek rahatsızlıklarında, diş ve baş ağrılarında da kullanılabilir. Keçi sakalı otunu da yukarıdaki rahatsızlıklarda kullanmak mümkündür, ancak keçi sakalı çiçeği kadar etkisi yoktur.
Ateş düşürücüterletici, iltihap önleyici, ağrı dindirici, safra söktürücü, idrar artırıcı ve antiseptik özellikleri vardır.
Romatizmalı hastalar üzerinde gerçekleştirilen araştırmalarda, içeriğinde keçi sakalı otu bulunan Rheummeda adlı damlanın romatizmaya iyi geldiği belirlenmiştir.
