ANEMİ HASTALIĞI (KANSIZLIK) NEDİR?
Tıp literatüründe anemi olarak adlandırılan kansızlık, kandaki alyuvarların ve içerisindeki hemoglobin (Hg) molekülünün azalmasıdır. Bu molekülün kadınlarda 12gr/dl ve erkeklerde 13gr/dl’den düşük olması demir eksikliği ve kansızlık belirtileri olarak tanımlanır. Peki anemi neden olur?
“Kansızlık neden olur?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir: Doğumsal nedenlerden kaynaklanmayan ve erişkinlik döneminde ortaya çıkan anemi folik asit eksikliği, demir eksikliği ve B12 eksikliği nedeniyle yaşanır. Bunun yanında iç kanama ve travma gibi nedenlerle yaşanan kan kayıpları da anemiye neden olabilir. Doğumsal olarak gelişen anemiler de genetik faktörlere dayanır. Ayrıca kronik hastalıklar da aneminin nedenleri arasındadır.
Kansızlık nedenleri morfolojik ya da etyopatogeneze yani oluşum nedenlerine göre belirlenir. Bu doğrultuda anemi eksikliği belirtileri;
Kan kaybına bağlı anemi,
Hg yapım eksikliğine bağlı anemi,
Beslenmeye bağlı anemi,
Kronik kanamalara bağlı anemi,
Demir emiliminin bozulmasına bağlı anemi,
Kemik iliğinde eritrosit yapımının bozulmasına bağlı anemi,
Eritrosit yıkımına bağlı anemidir.
ANEMİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Anemi belirtileri, hastanın yaşına, sağlık durumuna ve anemi gelişim hızına göre değişir. Başlıca belirtiler şöyledir:
Kas kuvvetinin azalması,
Kulak çınlaması,
Kuru ve soluk cilt,
Kansızlık belirtileri nefes darlığı,
Parmaklarda uyuşma,
Ağız içinde aft oluşumu,
Baş ağrısı,
Baş dönmesi,
Çarpıntı,
Dikkat bozukluğu,
Dilde yanma,
Göğüste ağrı,
Saç dökülmesi,
Tırnaklarda güçsüzleşme,
Unutkanlık,
Uyku hali,
Yorgunluk.
Adet döneminde kansızlık belirtileri ise yorgunluk hissinin artması, kişinin güçsüz hissetmesi, hareket etmede zorlanma, regl döngüsünde uzama, kanamada büyük pıhtılar, sık sık ped değişimidir.
BEBEKLERDE KANSIZLIK BELİRTİLERİ NELERDİR?
Demir eksikliği yaşayan bebek; iştahsız, huzursuz, çok uyuyan ya da uykusuzluk çeken bir bebektir. Bebeklerde kansızlık belirtileri durumunda bebekte büyüme ve gelişme problemleri de yaşanır. Bunun yanında hemoglobinin aşırı düşmesi durumunda bebeğin cilt renginde solma da gözlemlenir. Bu cilt solgunluğunun anlaşılması için bebeğin göz kapaklarının içine, avuç içlerine, ağız mukozasına ve tırnak yataklarına bakmak yeterlidir.
Çocuklarda kansızlık belirtileri ise çocuğun iştahının kum, toprak gibi garip şeylere karşı oluşmasına neden olabilir. Bunun yanında çocukta zeka geriliğinin yaşanmasına, davranış bozukluğuna da sebebiyet verebilir.
GEBELİKTE KANSIZLIK BELİRTİLERİ NELERDİR?
Vücutta kansızlık belirtileri hamilelik dönemini etkileyebilir. Hamilelikte kansızlık belirtileri genel olarak şöyledir:
Anksiyete,
Baş dönmesi,
Baygınlık,
Ciltte solgunluk,
Çarpıntı,
Hafızada zayıflama,
Halsizlik,
Konsantrasyon bozukluğu,
Kulak çınlaması,
Nefes darlığı,
Tırnaklarda kırılma,
Yorgunluk.
ANEMİ TANISI NASIL KONUR?
Anemi hastalığı tedavisi için doğru tanının konulması önemlidir. Anemi birçok sisteme etki eden bir durum olduğundan kişiye detaylı muayene uygulanır, çeşitli görüntüleme ve laboratuvar testleri yapılır. Bu hususta hemogram (tam kan sayımı), folik asit, periferik yayma, B12 vitamini testi, retikulosit, ferritin, serum demiri testleri istenebilir. Görüntüleme testlerinden de endoskopik tetkikler ve karın ultrasonografisi tercih edilir.
ANEMİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Kansızlık belirtileri ve tedavisi nedene yöneliktir. Aneminin kronik nedenlerinden biri demir eksikliğidir. Bu nedenle ilk olarak demir tedavisi başlatılır. Ancak bu kişinin kan değerleri ile yakından ilgilidir. Yine kişinin kan değerlerine göre çinko, B12 ve folik asit de kansızlık tedavisi sürecine eklenebilir. Bunun yanında kişinin hemoglobin düzeyine bakılarak glukonat, demir sülfat ve fumarat kullanılabilir. Tedavi sürecinde kullanılan demir ilaçlarının aç karnına alınması önemlidir.
KANSIZLIĞA NE İYİ GELİR?
“Kansızlık belirtileri nelerdir neden olur?” sorusu kadar kansızlığa neyin iyi geldiği de merak edilir. Anemi kansızlık belirtileri görülen kişilerde durum kronik olarak demir eksikliğinden kaynaklandığından ilk olarak demir eksikliği giderilmelidir. Kansızlık belirtileri saç dökülmesi şeklindeyse bu süreçte mutlaka bir uzman önerisi ile dökülmeye iyi gelecek takviye alınmalıdır. Doktor tarafından uygulanan anemi tedavisi beslenme ile de mutlaka desteklenmelidir. Bu nedenle demir yönünden zengin olan kırmızı et, kuru baklagiller, kuru üzüm, kuru incir, kuru erik, hurma, tahin, pekmez, hindi, tavuk, yeşilbiber, taze bezelye, fasulye, börülce, taze meyveler, soya fasulyesi, tofu, somon, ton balığı, badem, ceviz, fındık, yumurta ve yeşil yapraklı sebzeler beslenme rutinine dahil edilmelidir.
