Kanal İstanbul tartışmalarına bir yenisi daha eklendi. Sözcü gazetesi yazarı Çiğdem Toker, planlar, ihaleler ve ekonomik kaygıların ardından kanal projesinde Yap işlet devret (YİD) ile yap kirala devret (YKD) yöntemleri kapsamında verilecek garantileri yazdı.
Toker''e göre, Garanti için 7.850 net ton ağırlığındaki yabancı bayraklı ticaret gemisi esas alındı. Gemilerde 1.000 GRT''ye (gros ton) kadar 190 ABD Doları. Ek her 100 GRT için de 64 ABD Doları olarak öngörülüyor. “Garanti edilen ortalama gemi eşdeğeri” ise hafta içi geçen ve tehlikeli yük taşıyan 14.000 gros tonluk yabancı ticaret gemisi olarak belirlenmiş.
Öte yandan Kanal İstanbul''dan geçecek gemilerin römorkör kullanımı da garanti ücret kapsamına alındı.
Toker’in yazısı özetle şöyle:
“Kanal İstanbul''un yapımı için kamu özel işbirliği modeli planlanıyor.
Bu model, Ulaştırma Bakanlığı''nın Yüksel Proje şirketine ihale ettiği fizibilite raporunda öneriliyor.
“Yap işlet devret (YİD) ile yap kirala devret (YKD) ve bu iki modelin ortak kullanımıyla oluşturulacak karma yapılar” projeye uygunmuş.
***
İşte Kanal İstanbul''u işletecek şirkete verilecek garantiler:
1. FENER VE TAHLİSİYE (KURTARMA) ÜCRETLERİ
Gemiler dört kategoride: Yabancı ticaret gemisi, yabancı yolcu gemisi, Türk bayraklı (kabotaj hariç) gemiler, Türk kabotajında çalışan Türk gemileri fener ve tahlisiye ücretleri gemi net ton değerine göre ABD Doları cinsinden belirlendi.
Garanti için 7.850 net ton ağırlığındaki yabancı bayraklı ticaret gemisi esas alındı.
2. KILAVUZ HİZMET ÜCRETİ
Gemilerde 1.000 GRT''ye (gros ton) kadar 190 ABD Doları. Ek her 100 GRT için de 64 ABD Doları olarak öngörülüyor.
“Garanti edilen ortalama gemi eşdeğeri” ise hafta içi geçen ve tehlikeli yük taşıyan 14.000 gros tonluk yabancı ticaret gemisi olarak belirlenmiş.
Fizibilite raporunda kılavuzluk hizmet bedelleri için dikkate alınması istenen koşullar şunlar:
Tüm Türk bayraklı gemilerde %20 indirim,
Cumartesi günleri 12:00''den sonra ve pazar tam gün olmak üzere %50 zamlı tarife,
Tehlikeli yük taşıyan gemi ve tankerlere %30 zamlı kılavuzluk hizmeti,
Yolcu tipi gemilere %20 indirimli alacaktır.
3. RÖMORKÖR HİZMET ÜCRETİ
Kanal İstanbul''dan geçecek gemilerin römorkör kullanma koşulları şöyle tanımlandı:
a) Nükleer güçle yürütülen, nükleer yük veya atık taşıyan, tehlikeli ve/veya zararlı yük veya atık taşıyan gemiler boy sınırlaması olmaksızın, römorkör hizmeti almak zorunda,
b) Boyu 200 metre ve üzeri gemiler için 1 römorkör,
c) Boyu 200 metre üzeri kimyasal tankerler, LPG tankerleri, petrol tankerleri gibi tehlikeli yük taşıyan gemiler 2 adet römorkörden hizmet almak zorunda.
Römorkör hizmet ücreti konusunda, rapordan önemli ayrıntı: Görevli şirket garanti edilen römorkör hizmet emsal sayısı, ilk işletme yılı için 32 bin. Garanti sayısı 2026-2039 arasında her yıl yüzde 1.5 oranında arttırılacak. (Raporda başlangıç yılı 2026 olarak alınmış. 2040 yılı ve sonrasında ise bir artış yapılmayacakmış.)
