SİYANÜR NEDİR, ZARARLARI NELERDİR?
Hidrojen siyanür (HCN) gibi renksiz bir gaz ya da sodyum siyanür (NaCN) veya potasyum siyanür (KCN) gibi kristal formda olabilir.
SİYANÜRÜN KULLANIM ALANLARI
Endüstride; kağıt yapımında, tekstil ve plastik üretiminde, metalürji ve fotoğrafçılık alanlarında kullanılmakta. Tuzları metalürjide elektro kaplama, metal temizleme ve altının ayrılması için kullanılıyor.
Siyanür gazı özellikle gemilerde ve binalarda zararlı böcekleri ve haşereleri yok ediyor.
Doğada siyanür bileşiği kayısı, elma, armut ve şeftali çekirdeğinde de bulunuyor.
SİYANÜRE NASIL MARUZ KALINIR?
Siyanür toprağa karıştığında ciddi tehlikelere yol açıyor. Soluma ile, su içerken, yemek yerken veya siyanür içeren topraklara dokunarak da maruz kalınabiliyor.
Havada genellikle gaz halinde bulunuyor bu şekilde zarar veriyor.
SİYANÜRE MARUZ KALMA BELİRTİLERİ
Siyanür gazı solunması en çok zarara sebep olur, ancak siyanürün yutulması da aynı derece toksik olabilir. Siyanür, solunduğu zaman vücut hücrelerinin oksijen kullanmasını engeller yani hücreleri öldürür. Kalbe ve beyne diğer organlara göre daha çok zarar verir çünkü kalp ve beyin çok çok oksijen kullanır. Siyanüre maruz kalan kişiler, birkaç dakika içinde; baş dönmesi, baş ağrısı, mide bulantısı ve kusma, hızlı nefes alma gibi belirtiler yaşar.
Bilinç kaybı, düşük kan basıncı, akciğer hasarı, yavaş kalp hızı ve ölüme neden olan solunum yetmezliği gibi belirtileri de yaşanıyor. Kalp, beyin ve sinir hasarı oluşabiliyor.
MARUZ KALINIRSA NE YAPILMASI GEREKİR?
Siyanür gazı açık alanlarda hızla buharlaşır ve dağılır. Bu yüzden havalandırma çok önemlidir. Temiz havanın bulunduğu bir bölgeye hızla geçmek, siyanür gazına maruz kalmanın azaltılmasında oldukça etkilidir. Tüm vücut sabun ve suyla hızlı bir şekilde yıkanmalıdır.
SİYANÜRÜN KULLANIM ALANLARI VE BULUNDUĞU YERLER
Siyanür, çok çeşitli endüstriyel alanlarda kullanılan bir kimyasal bileşiktir. Bazı endüstriyel kullanım alanları şunlar:
Kağıt yapımı:
Siyanür, kağıt hamurunun beyazlatılmasında ve bazı kağıt türlerinin yapımında kullanılır1.
Tekstil ve plastik imalatı:
Siyanür, akrilik lif, plastik ve sentetik kauçuk üretiminde kullanılır.
Metalürji ve fotoğrafçılık:
Siyanür, metal temizleme, elektro kaplama, altın ve gümüş gibi değerli metallerin cevherinden ayrıştırılması ve fotoğraf filmlerinin geliştirilmesi gibi işlemlerde kullanılır.
SİYANÜR ÖLDÜRÜYOR
Siyanürün endüstriyel kullanımı, hem ekonomik hem de teknolojik avantajlar sağlar, ancak aynı zamanda çevresel ve sağlık riskleri de taşır. Siyanür, insanlar için çok zehirlidir ve siyanür zehirlenmesi, solunum, sinir ve kalp sistemi üzerinde ciddi etkilere neden olabilir. Bu nedenle, siyanürün endüstriyel kullanımı, uygun güvenlik önlemleri ve atık yönetimi ile yapılmalıdır.
