Gümüşhane Üniversitesi’nde zemin çökmelerini güncel jeodezik tekniklerle izlemeye yönelik bilimsel araştırma sürdüren akademisyenlerce, İzmir’in Küçük Menderes Havzası’nda birçok alanın yüzeyinde, aşırı ve yoğun yer altı su kullanımı kaynaklı 18 santimetreye varan çökmeler belirlendi.
Doç. Dr. Sefa Yalvaç, “Havzada çökme şiddeti maalesef ülkemizde bugüne dek belirlenen en yüksek çökme şiddeti değeri olarak literatüre girmiştir” dedi.
Ayrıca, yapılan çalışmalar ışığında, zemin çökmelerinin havzada 310 kilometrekarelik bir alanda etkili olduğu ve çökme şiddetinin ve yıllık davranışının bölgedeki akifer tipi ve yer altı su seviyesiyle doğrudan ilişkili olduğu ortaya çıkmıştır.
ÇÖKMELER 310 KİLOMETREKAREDE ETKİLİ
Çalışma sonuçlarını açıklayan Doç. Dr. Sefa Yalvaç ise “Jeodezik izleme sonuçlarına göre; Torbalı, Bayındır ve Ödemiş yerleşim merkezleri ve çevresinde yıllık hızı 18 santimetreye varan düşey yönlü deformasyonlar gözlemlenmiştir.
“MEVCUT ÇÖKMELER TEKTONİK FAALİYETLER DIŞINDA”
Gümüşhane Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Halil İbrahim Zeybek, “Ülkemizde önemli bir tarımsal üretim potansiyeline sahip bu havzada, yer altı su kullanımına bağlı düşey yönlü deformasyonlar, yani zemin çökmeleri belirlenmiştir. Zemin çökmeleri ülkemizde olduğu gibi dünyada da sıklıkla karşılaşılan problemlerdir.
Amerika Birleşik Devletleri’nin Kaliforniya eyaleti, Meksika’da, İtalya’da Bologna şehri, İran’da Maşat Havzası’nda da farklı şiddetlerde çökme örneklerini görmek mümkündür. Çalışma alanımız olan Küçük Menderes havzasında doğrudan mevcut çökmelerin tektonik faaliyetler dışında ve yoğun yer altı su kullanımıyla ilişkili olduğunu belirledik.
Ödemiş bölgesinde de gerek mezarlıklarda yaptığımız incelemelerde, binalar, yerleşkedeki birçok alanda kırılma, çatlamalar, kanal güzergahlarında kırılmalar ve döşenen su hatlarında sürekli deformasyonlar gözlemledik” diye konuştu.
“TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK ÇÖKMELERİNİ BELİRLEMİŞ OLDUK”
Bölgede binalarda çatlamalar gözlemlediklerini kaydeden Doç. Dr. Selçuk Alemdağ da “Türkiye’nin en büyük çökmelerini bu alanda belirlemiş olduk. Bölgedeki akifer sistemleri ortaya koymaya çalıştık.
Torbalı, Bayındır, Tire ve Ödemiş bölgelerinde DSİ’den almış olduğumuz 150- 200 metrelik derin su sondajı verileri yardımıyla bölgede stragrafik kesitlerini oluşturarak alüvyol zeminde meydana gelen zeminin değişimlerini inceledik.
Bu kapsamda, Torbalı, Bayındır ve Tire bölgelerinde basınçlı ve serbest akiferler dediğimiz akifer sistemlerinin geçişli olduğunu, Ödemiş bölgesinde ise tamamen basınçlı akiferlerden oluşan bütünleşik akifer sistemi olduğunu belirledik.
Havzada çökme şiddeti maalesef ülkemizde bugüne dek belirlenen en yüksek çökme şiddeti değeri olarak literatüre girmiştir. Gerekli makalemizi de ilgili belediyeye ulaştırdık” ifadelerinde bulundu.
(Kaynak: DHA)
