Pandemi sonrası 2021'e girerken e-ticaret satış hacmi yüzde 69 artmış, bu oran bir sonraki yıl yüzde 110'a çıkmış ve 2023'te yüzde 132 büyüyerek 1.855 milyar TL'ye ulaşmış. Ülkenin e-ticaret işlem sayısı 2020-2021 ve 2021-2022 dönemlerinde sırasıyla yüzde 45 ve yüzde 43 artış göstermişken, 2023'te yüzde 23 artarak yaklaşık 6 milyar işlem gerçekleşmiş.
Öne çıkan diğer bulgular arasında, 2023'te ortalama sepet büyüklüğünün yüzde 108 artarak 492 TL'ye yükseldiği ve özel alışveriş günlerinin, özellikle "Black Friday" haftasının online alışverişlerde en yoğun zaman olduğu belirtiliyor. Ödeme yöntemleri arasında ise kripto paralar ve ön ödemeli kartlar gibi alternatiflerin kullanımının arttığı görülüyor.
İstanbul'un e-ticaretteki liderliği vurgulanırken, şehirdeki satıcıların toplam işlem hacminin büyük bir kısmını gerçekleştirdiği ve Türkiye'nin e-ticaret potansiyelinin hala büyük olduğu vurgulanıyor. Rapora göre, sektörün gelecekteki büyüme potansiyeli yüksek ve teknolojiye dayalı yeniliklerin bu büyümeyi desteklediği belirtiliyor.
Raporda öne çıkan başlıklar şu şekilde sıralanıyor:
-Ortalama sepet büyüklüğü 2023’de yüzde 108 büyüdü ve 255 lira artarak 492 lira yükseldi. Ortalama sepet tutarının aylara göre değişimi incelendiğinde çeşitli kampanyaların bulunduğu kasım ayı ortalama 795 lira ile ilk sırada yer aldı. 2022’de ilk sırada yer alan aralık ayı ise 2023’te kasım ayı sonrasında ikinci sıraya geriledi.
2023’te öne çıkan özel alışveriş günlerine bakıldığında ‘Black Friday’ haftası 2022’de olduğu gibi 2023’te da online alışverişlerde yılın en aktif haftası oldu. “Black Friday” ve “Okula dönüş” haftası dışındaki zaman dilimlerinde işlem hacmi, sayısı ve ortalama sepet tutarının genel ortalamaya oranlamasında azalma görüldü. Ortalama sepet tutarındaki en yüksek harcama 941 lira ile “Black Friday” haftasında yapıldı. Bu dönemi ortalama 850 lira sepet tutarı ile “Single’s Day” izledi. Kitap ve kırtasiye ürünlerinin düşük maliyetleri nedeniyle, okula dönüş haftası diğer özel günler arasında ortalama 566 lira sepet tutarı ile en düşük harcama yapılan dönem olarak kaldı.
Türkiye’deki 18-65 yaş aralığında yer alan müşterilerin demografik profili incelendiğinde, toplam e-ticaret hacminin yüzde 42’sini 26-35 yaş grubu oluşturdu. E-alışveriş alışkanlığı ise 35 yaşın üstünde yaş artıkça azaldı ve 56-65 grubunda yüzde 2’ye kadar düştü.
2023 yılında küresel e-ticaret ödemelerinin yüzde 63’ü kripto paralar, ön ödemeli kartlar ve BNPL gibi ödeme yöntemlerini içeren alternatif ödeme yöntemleri aracılığıyla gerçekleşti. Geleneksel ödeme yöntemlerinin kullanım oranı küresel ortalamanın neredeyse iki katı olan Türkiye, dijital finans ve ödeme sistemleri alanlarında hızlı gelişmeler göstererek potansiyelini değerlendirmeye bu yıl da devam etti.
iyzico ile Öde yöntemi kullanan satıcılar üzerinden geçen e-ticaret işlemleri değerlendirildiğinde kredi kartı ile yapılan ödemelerin işlem sayılarında yüzde 50, satış hacminde ise yüzde 65 pay aldığı tespit edildi.
Yayımlanan rapora ilk 5 sırada yer alan sektörler toplam işlem hacminin yüzde 58,6’sı ve toplam işlem sayısının yüzde 50,2’sini meydana getirdi. Moda ve aksesuar sektörü birinciliğini korumasına rağmen hem pazar hem işlem payında 7’şer puan kayıp görüldü. İkinci sıradaki elektronik ve teknoloji sektörü pazar payını 2 puan işlem payını ise 0,6 puan artırdı. Kozmetik ve kişisel bakım sektöründe ise pazar payı görece stabil kalmasına rağmen, işlem payı 12 puana yakın önemli bir düşüş kaydetti.
Marmara Bölgesi’nin satıcı sayısı açısından ilk sırayı aldığı belirlendi. Marmara’yı sırasıyla yüzde 12,6 ile İç Anadolu, yüzde 11,4 ile Ege Bölgesi takip etti. Son sırayı ise yüzde 1,2 ile Doğu Anadolu Bölgesi olarak belirlendi. İstanbul, satıcıların yarısından fazlasını bünyesinde bulundurarak, yüzde 77 ile lider oldu.
iyzico Satış ve Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Şebnem Dağ Güven, iyzico'nun Satış ve Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı olarak Türkiye'deki e-ticaretin sürekli büyüdüğünü vurgulayarak, 2023 yılında sektörün yüzde 132 büyüyerek 1.855 milyar TL'lik bir satış hacmi ve yaklaşık 6 milyar adet e-ticaret işlemi gerçekleştirdiğini belirtti. iyzico'nun işlem adedi 215 milyonu, işlem hacmi ise 130 milyar TL'yi aştı. Kartlı ödemelerde e-ticaretin payının arttığını ifade eden Güven, iyzico ile Öde ödeme yönteminin kullanıcı sayısının yüzde 55 arttığını ve bireysel kullanıcıların 6 milyonu geçtiğini söyledi.
Dogma Alares Kurucu Ortağı Erdal Güner, yeni teknolojilerin e-ticaret iş süreçlerini geliştirerek geleneksel yöntemleri büyük ölçüde değiştirdiğini belirtti. Bu teknolojilerin küresel ticarette önemli bir rol oynadığını vurgulayan Güner, Türkiye'de e-ticaret satış hacmi ve işlem sayısında yaşanan artışların yanı sıra, e-ticaretin GSYİH'e olan katkısının ve perakende e-ticaretin toplam perakendeden aldığı payın da arttığını ifade etti. Güner, Türkiye'nin diğer ülkelerle karşılaştırıldığında e-ticaret potansiyelinin henüz doygunluğa ulaşmadığını ve önemli gelişim potansiyeli olduğunu vurguladı.
Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) Başkan Yardımcısı Emre Ekmekçi, Türkiye'deki e-ticaret sektörünün ABD doları bazında önemli bir büyüme performansı sergilediğini belirtti. Özellikle 2022-2023 yılları arasındaki büyüme rakamlarının, sektör paydaşları için umut verici bir tablo çizdiğini ifade etti. Ekmekçi, Türkiye'nin genel ihracat içinde e-ticaret payını artırmak gerektiğini vurgularken, e-ticaretin GSYİH'e katkısının diğer ülkelere göre hala büyüme potansiyeli taşıdığını dile getirdi.
