2017’de Adalet Bakanı Bekir Bozdağ tarafından imzalanan Çin ile Türkiye arasında suçluların iadesi anlaşması, 2019 yılında TBMM’ye getirilmiş ancak genel kurulda henüz görüşülmemişti. Anlaşmanın yakın zamanda gündeme getirileceği tartışmalarına bir tepki de İYİ Parti Ankara Milletvekili İbrahim Halil Oral’dan geldi.
Oral, Dışişleri Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı’na verdiği iki ayrı soru önergesiyle anlaşmanın neden imzalandığını sordu.
Sosyal medya hesaplarından konuyla alakalı bir açıklama yapan Oral şunları söyledi:
"Uygur Türkleri soydaş, dindaş, kardeş olarak gördükleri Türkiye'ye sığınırken onları hayal kırıklığına uğratmayın! Çin ile yapılan suçluların iadesi anlaşması TBMM gündemine getirilmek isteniyor. İlgili bakanlıklardan bu anlaşmanın imzalanma sebeplerini sorduk.
Çin ile Türkiye arasında ne gibi suçlar ve ne sayıda suçlular var ki böyle bir anlaşmaya ihtiyaç duyuldu? Yoksa Çin iktidarı ekonomik vaatler vererek Uygur Türklerini vermek için mi zorluyor? Şunu unutmayın: #DoğuTürkistanYalnızDeğildir."
İYİ Partili Oral’ın soru önergelerinin metni ise şu şekilde:
“13 Mayıs 2017’de dönemin Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanı Sayın Bekir Bozdağ ve Çin Halk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Wang Yi arasında imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti Arasında Suçluların İadesi Anlaşması”, 12 Nisan 2019 tarihinde Cumhurbaşkanlığı tarafından onaylanmasının uygun bulunması için TBMM’ye iletilmiş, 26 Nisan 2019’da ilgili anlaşmayla alakalı TBMM Başkanı Sayın Mustafa Şentop tarafından bir uygun bulma kanun teklifi verilmiştir. Anlaşma henüz Komisyon ve Genel Kurul gündemlerine alınmamıştır. Ancak ilgili anlaşmayla alakalı olarak pek çok çekince mevcuttur. Özellikle ülkemizde ikamet eden Uygur Türkleri, Çin’deki insan hakları ihlalleri ve baskı-zulüm rejimi sebebiyle kendilerinin bu anlaşma kapsamında ilgisiz suçlar isnat edilerek Çin’e iade edilebilecekleri korkusunu taşımaktadırlar. Uluslararası kamuoyunda da benzeri itiraz ve tedirginlikler vurgulanmıştır.
Bu bilgiler ışında;
Türkiye Cumhuriyeti’nin kaç G20 ülkesiyle suçluların iadesi anlaşması mevcuttur?
Anlaşma imzalanmadan önce Çin’in kaç G20 ülkesiyle “suçluların iadesi anlaşması” yaptığına dair bir araştırma yapılmış mıdır? Çin Halk Cumhuriyeti’nin kaç G20 ülkesiyle suçluların iadesi anlaşması mevcuttur?
Türkiye ile Çin arasında bir “suçluların iadesi anlaşması” yapılması hangi taraf tarafından teklif edilmiştir?
Türkiye ile Çin arasında bir “suçluların iadesi anlaşması” yapılmasını gerektiren sebepler nelerdir? İki ülke arasında iade talebi gerektirecek hangi tür suçlar işlenmektedir?
Türkiye Cumhuriyeti son 5 yıl içinde Çin Halk Cumhuriyeti’nden kaç suçlunun iadesini istemiştir? Bu suçlar nelerdir?
Çin Halk Cumhuriyeti son 5 yıl içinde Türkiye’den kaç suçlunun iadesini istemiştir? Bu suçluların işledikleri suçlar nelerdir ve ülkemiz kanunlarında da aynı şekilde suç teşkil etmekte midir?
Çin Halk Cumhuriyeti’nin ülkemizden iadesini talep ettiği suçluların kaçı Doğu Türkistan olarak bilinen Xinjinag Uygur Özerk Bölgesi doğumludur? Kaç tanesi Uygur Türküdür?”
