Karaciğer yağlanması tedavisinde kilo vermek, sağlıklı beslenmek, egzersiz yapmak, kolesterolü ve kan şekerini kontrol altına almak oldukça önemlidir. Karaciğer yağlanmasının tedavi edilmemesi ise hepatit, siroz, karaciğer kanseri, kalp krizi, damar tıkanıklığı ve felç riskinin artmasına neden olabilir.
Prof. Dr. Gökhan Kabaçam, karaciğer yağlanması hakkında bilgi verdi.
Karaciğer yağlanması, fazla kilolu bireylerde veya fazla alkol kullanımı nedeniyle şeker hastalığı ya da insülin direnci olan kişilerde görülen, karaciğerde yağ birikmesi durumudur. Karaciğerde biriken yağ, zamanla karaciğerin büyümesine neden olur. Önceleri basit yağlanma olarak adlandırılan ve karaciğer test bozukluğu yapmamış vakalarda, zamanla iltihaplanma gelişerek yağlı karaciğer hastalığı (steatohepatit) gelişmektedir. Bu vakalar, siroz ve kanser gelişimi için risk altındadır.
Karaciğer yağlanmasının belirtileri nelerdir?
Karaciğer yağlanması çoğu vakada belirti göstermeden seyreder. Ayrıca karaciğer yağlanmasının genellikle kilolu veya fazla alkol tüketen kişilerde görülmesiyle ilişkili;
Nefes darlığı,
Ciltte kızarma,
Kaşıntı,
Karnın sağ üst kısmında dolgunluk hissi gibi belirtilere neden olabilir.
Yorgunluk,
Halsizlik,
Terleme,
Efor kapasitesinde azalma,
Karaciğer yağlanmasının nedenleri nelerdir?
Karaciğer yağlanmasının nedenleri şunlardır:
Alkol alımı
Fazla kilo
Diyabet ve insülin direnci
Kan yağlarında yükseklik
Beslenme eksikliği
Açlık
Genetik ve metabolik hastalıklar
Zayıflama operasyonları sonrası hızlı kilo verilmesi
Ağır metal maruziyeti
Polikistik over sendromu
Tiroid bezinin az çalışması
Uyku apnesi
Hipofiz bezi yetmezliği
Hipogonadizm
İlaçlar
Karaciğer yağlanmasında fazla kilonun ve beslenme tarzının etkisi
Fazla kilo,
İşlenmiş gıdalardan ve şekerden zengin beslenme tarzı,
Bedensel aktivitenin azlığı çağın salgını olarak gösterilen şişmanlığa neden olmuştur.
Fazla kilonun karaciğer bulgusu da yağlı karaciğer hastalığıdır. Aynı zamanda kişide hiçbir şikâyetin olmaması, karaciğer yağlanmasının olmadığı anlamına gelmez.
Kilolu olmanın ve yıllar içinde kilolu kalmanın; siroz ve karaciğer kanseri de dâhil olmak üzere birçok ciddi hastalığa neden olabileceği kabul edilmektedir.
Karaciğer yağlanması başka komplikasyonların oluşmasına neden olur mu?
Karaciğer yağlanmasının zamanında tedavi edilmemesi,
Hepatit,
Siroz,
Karaciğer kanseri riskinde artışa neden olabilir.
Viral hepatitlerin etkin tedavilerinin bulunmasıyla birlikte önümüzdeki 10 yılda siroz, karaciğer kanseri ve karaciğer naklinin en sık nedeninin yağlı karaciğer hastalığı olacağı öngörülmektedir.
Ayrıca,
Kalp krizi,
Felç,
Damar tıkanıklığı gibi kalp-damar hastalıkları daha sık görülür.
Karaciğer yağlanması nasıl teşhis edilir?
Basit kan tetkikleriyle;
Karaciğerde hasar olup olmadığı,
Yağlanmanın derecesi,
Altta yatan olası başka nedenlerin ekarte edilmesi sağlanır.
Ultrasonografik incelemeyle yağlanmanın miktarı öğrenilir.
Elastografi olarak adlandırılan ve özelleşmiş bir ultrason kullanılarak yapılan bir tetkikle siroza gidiş açısından değerlendirme yapılır. Kanser şüphesi varlığında tomografi veya manyetik rezonans gibi diğer kesitsel görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir.
Karaciğer yağlanması teşhisinde arada kalınan vakalarda sedasyon ve lokal anestezi altında karaciğerden parça (biyopsi) alınması gerekebilir.
Karaciğer yağlanması nasıl tedavi edilir?
Karaciğer yağlanmasının esas tedavisi;
Fazla kilonun verilmesi,
Alkolün bırakılması,
Şeker hastalığının sıkı şekilde kontrol altına alınmasıdır.
Karaciğer yağlanması tedavisinde birçok hastada,
Yaşam tarzını değiştirmek,
Sağlıklı beslenmek,
Düzenli olarak haftada en az 150 dakika egzersiz yapmak,
Günde iki bardak kahve tüketmek yeterli olabilmektedir.
Karaciğer yağlanmasında ilaç tedavileri daha çok altta yatan şeker hastalığı, kolesterol yüksekliği gibi durumların tedavisinde kullanılır.
Karaciğer yağlanması tedavisinde;
Kilo vermeye yardımcı ilaçlar,
Endoskopik zayıflama tedavileri,
Obezite ameliyatları da son yıllarda faydalanılan diğer yöntemlerdir.
Bazı seçilmiş vakalarda bitkisel/doğal takviyelerden sadece E vitamini ve selenyum önerilmektedir.
Piyasada yer alan birçok ilaç ve destek tedavisinin hastalığın doğal seyrini değiştirmediği sadece enzimlerde geçici düzelmeye veya hastanın kendini iyi hissetmesine neden olarak esas hedef olan kilo vermeden uzaklaşılmasına yol açtığı gösterilmiştir.
Karaciğer yağlanması olanlar nelere dikkat etmeli?
Yaşam tarzında değişiklik yapmak ve kilo vermek yağlı karaciğer hastalığı tedavisinde olmazsa olmazdır. Alkolün bırakılması veya hiç değilse azaltılması çok önemlidir. Çünkü alkolden kaynaklanmayan karaciğer yağlanması olan bireylerde alkolün toksik etkisinde ciddi artış görülmektedir.
Karaciğer yağlanmasında beslenme
Karaciğer yağlanmasında diyet olarak etkinliği kanıtlanmış olan Akdeniz tipi diyet yapılmalıdır.
Karaciğer yağlanmasında;
Sebze meyvenin tercih edilmesi,
Hayvansal yağların azaltılması,
Kırmızı etin azaltılıp, beyaz etin tercih edilmesi,
Zeytinyağı gibi Omega 3 yağ asitlerinden zengin sıvı yağların tercih edilmesi önerilmektedir.
Ayrıca karaciğer yağlanmasında,
Hamur işi,
Ekmek,
Pirinç,
Tatlı gibi glisemik indeksi yüksek besinlerden uzak durulmalıdır.
