İşsizlik maaşı (İşsizlik ödeneği), işsizlik sigortası kapsamındaki işçilerin hak kazanabildiği bir gelirdir.Bu gelir, çalışanların işsiz kalmaları durumunda yeni bir işe girene kadar belirli bir süre için temel ihtiyaçların karşılanmaları amacıyla İşsizlik Fonu'ndan ödenir. İşçinin işsizlik sigortası kapsamında çalıştığı süre içerisinde düzenli olarak işsizlik primlerinin ödenmiş olması şartıyla belirli bir süre işsizlik ödeneği alınabilmektedir. Peki, İşsizlik maaşı nasıl hesaplanır? İşte bilinmesi gerekenler…
İŞSİZLİK MAAŞI ŞARTLARI
İşsizlik sigortasından yararlanmak için öncelikli şart işsizlik sigortası kapsamında olmaktır. İşsizlik primi ödemeyen kişiler bu sigortadan yararlanamazlar. Örneğin emekli olan fakat çalışma hayatına devam eden işçiler, işsizlik sigortası kapsamı dışında kaldığından işsiz kalmaları durumunda işsizlik maaşı da alamazlar. – İşsizlik sigortasına her işten çıkış işleminde hak kazanılmaz. İşten çıkış nedeninin işsizlik ödeneğini hak eden bir neden olması gerekmektedir. – İşten ayrılmadan önceki son 120 gün (4 ay) süresince kesintisiz olarak sigortası ödenmiş olmak, – Son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigorta priminin ödenmiş olmak, – İşsizlik ödeneğinden tam anlamıyla faydalanabilmek için işten ayrıldıktan sonra 30 gün içinde en yakın İŞKUR'a şahsen ya da elektronik ortamda başvurmuş olmak gerekmektedir. Bu süreden sonraki başvurularda ödenek başvurudan sonraki süreçten itibaren alınmaya başlanır. Başvurudan önceki işsizlik dönemi için ödenek ödenmez. Yukarıda sayılan şartların tamamını karşılayarak işten ayrılan işçiler işsizlik ödeneğine hak kazanacaklardır. İşsizlik ödeneği tutarının ne kadar olacağı, ne kadar süre devam edeceği de işçinin çalışması süresince aldığı ücretle ilişkili olarak hesaplanır.
İŞSİZLİK ÖDENEĞİ SÜRESİ
İşsizlik ödeneği alma koşullarını sağlana işçiler, iş akdinin feshinden önceki son 3 yıl içinde; – 600 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün(6 ay) – 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün (8 ay) – 1080 gün ve fazlası sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün (10 ay) süreyle işsizlik ödeneği ödenmektedir. İşçiler, işsizlik ödeneği alırken kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu ailesi sağlık hizmetlerinden yararlanabilmektedir.
İŞSİZLİK MAAŞI NASIL HESAPLANIR?
İşsizlik maaşı miktarı için, sigortalı çalışanın son 4 aylık prime esas kazançları dikkate alınır. 4 aylık brüt kazanç üzerinden hesaplanan günlük ortalama kazancın %40'ı işsizlik ödeneği olarak hesaplanır. Kaç gün ödenek alınacaksa o kadar günle çarpıldıktan sonra aylık olarak işçinin hesabına yatırılır. Yani çalışan ortalama ücretinin %40'ı kadar işsizlik maaşı alabilir. İşsizlik ödeneğinin limiti asgari ücret üzerinden belirlenmiştir. Bir kişinin alabileceği günlük işsizlik ödeneği en fazla günlük brüt asgari ücre tutarının %80'i kadar olabilir. Yüksek ücretli çalışanlar için günlük ortalama kazancın %40'ı, günlük asgari ücretin %80'ini aşıyorsa, kişinin alacağı günlük işsizlik ödeneği asgari ücretin %80'i kadar olacaktır. İşsizlik maaşından sadece damga vergisi kesintisi yapılır.
Son 4 aylık prime esas kazançların ortalamasının %40'ı alınarak sadece damga vergisi kesilir (%0,00759) ve kalan tutar ödenir.
Bu durumda dikkat edilmesi gereken nokta ise ücretiniz yüksek olsa dahi direkt %40'ı kadar işsizlik sigortası alınmaz, işsizlik sigortası asgari ücretin %80 inden fazla olamaz. Şimdi, 2019 yılında asgari ücretle çalışan bir işçinin işsiz kalması durumunda alacağı maaşın ne kadar olduğuna bakalım.
(Brüt maaş 2.558,40 TL üzerinden hesaplanacaktır.)
Son 4 Aylık Prime Esas Kazancının Toplamı: 2.558,40+2.558,40+2.558,40+2.558,40= 10.233,60 Ortalama Aylık Kazancı: 10.233,60/4= 2.558,40
Ortalama Kazancının %40'ı: (2.558,40) x (%40) = 1.023,36
Damga Vergisi Kesintisi: (1.023,36) x (0,00759)= 7,7673024
Hak kazanılan işsizlik maaşı tutarı: (1.023,36) – (7,7673024)= 1.015,59 TL'dir.
Bu kez çalışanın brüt 4.000 TL maaş aldığını varsayalım.
Buna göre işsizlik maaşı tutarı şu şekilde hesaplanacaktır: Son 4 Aylık Prime Esas Kazancının Toplamı: 4.000+4.000+4.000+4.000= 16.000 TL
Ortalama Aylık Kazancı: 16.000/4= 4.000
Ortalama Kazancının %40'ı: (4.000) x (%40)= 1.600
Damga Vergisi Kesintisi: (1.600) x (0,00759)= 12,144
Hak kazanılan işsizlik maaşı tutarı: (1.600) – (12,144)= 1.587,85 TL'dir. SÖZCÜ
