Çiçeği burnunda İngiliz Başbakanı Liz Truss''ı bu hafta içerisinde koltuğundan etmeye yönelik "İngiliz usulü darbe" planlandığı iddiaları İngiliz basınında dillendirilmeye başlandı.
İngiltere Başbakanı Truss''ın müttefikleri ise böyle bir girişimin genel seçimi tetikleyebileceği uyarısında bulunuyor. Son kamuoyu yoklamaları genel seçime gidilmesi durumunda Muhafazakar Parti''nin büyük hezimete uğrayabileceğini gösteriyor.
İngiliz Daily Mail ve The Times gazetelerinde yayınlanan habere göre, Muhafazakar Partili 100''den fazla milletvekili parti grup başkanına baskı yaparak başbakanı görevini bırakması için ikna etmesini istedi. Milletvekillerinin, aksi takdirde, Truss hakkında güvensizlik mektubu sunarak parti içinde güven oylaması sürecini başlatmaya hazırlandığı belirtildi.
The Times gazetesine göre her ne kadar mevcut kurallar gereğince başbakan hakkında 11 aydan önce parti içi güven oylaması yapılamasa da, Truss''ın görevden gitmeye ikna edilmesi hususunda gizli bir toplantının yapıldığını aktardı.
The Daily Telegraph gazetesinde Christopher Hope imzalı bir makaledeki "Liz Truss artık yönetmiyor. O yönetiliyor. Bu daha ne kadar sürecek?" ifadeleri partililerin bir kısmının hislerini özetliyor.
Bu görüşü yeni Maliye Bakanı Jeremy Hunt''ın, Truss hükümetinin hayata geçirmeyi planladığı neredeyse bütün politikalardan geri adım atacağını açıklaması pekiştirdi.
Başbakan Truss, Boris Johnson''ın bıraktığı liderlik koltuğuna aday olduğu dönemde vergi kesintileri yapma sözü vermiş, ancak bunu hayata geçirmek üzere açıkladığı mali plan piyasalarda büyük çalkantıya neden olmuştu. Şimdi kulislerde "Truss taahhüt ettiği ekonomik politikaları hayata geçiremeyecekse görevde kalmasının en anlamı var?" sorusu soruluyor.
MALİYE BAKANI AÇIKLANAN PROGRAMA UYMADI
Cuma günü atanan yeni Maliye Bakanı Jeremy Hunt, Truss hükümetinin yaklaşık bir ay önce açıkladığı ekonomik paketteki hemen hemen bütün unsurları tersine çevirdi.
Mali piyasaları sakinleştirmek adına hareket ettiğini belirten Hunt planlanan vergi kesintilerinin büyük çoğunluğundan vazgeçildiğini açıkladı ve kamu harcamalarında kesintiye gidileceğinin de işaretini verdi.
Hunt ayrıca artan enerji fiyatları karşısında halka destek olmak için vadedilen enerji destek paketini de küçülteceğini duyurdu.
Hunt yaptığı açıklamada "İnsanların kazandıklarının cebinde kalması derin bir muhafazakar değer ve ben de bu değeri paylaşıyorum. Ama piyasaların haklı olarak sürdürülebilir kamu maliyesi talep ettiği bu zamanda vergi kesintisi için borçlanmak doğru değil" dedi.
Liz Truss hükümetinin altı haftadan daha az süre görevde kalan eski Maliye Bakanı Kwasi Kwarteng mali karşılık göstermeden 45 milyar sterline mal olacak vergi kesintisi açıkladığı paket piyasaları korkutmuş, sterlin dolar karşısında rekor düzeyde değer kaybederken, İngiltere Merkez Bankası da acil harekete geçmek durumunda kalmıştı.
Kwarteng''in yüksek kazanandan alınan verginin indirilmesi planından vazgeçmesi de piyasaları ikna etmeye yetmedi ve sonunda koltuğunu kaybetti.
PİYASALARDA İSTİKRAR BEKLENTİSİ
Hunt''ın mali çalkantıyı durdurmak için erkenden açıkladığı bu kararlar piyasalara olumlu yansıdı, ancak yatırım uzmanları piyasaların daha fazla istikrar arayışında olduğunu vurguluyor.
"Turss''ın ekonomik paketinin yırtılıp atıldı ve kağıt öğütücüsüne gönderildi, ancak bu büyük kumarın asıl yazarı hala gücü elinde tutuyor ve seyahatin yönünü belirlemede son söz ona ait" diyen Hargreaves Lansdown yatırım şirketinde kıdemli analist Suzannah Streeter yatırımcıların beklediği istikrar için değişimin başbakanlık makamında olması gerektiğine işaret etti.
Birçok yorumcu Truss''ın yerine enflasyonu kontrol altına almak amacıyla sıkı maliye politikası öneren Rishi Sunak''ın isminin öne çıktığını belirtiyor. Bu değişim yaşanana kadar yeni Maliye Bakanlı Jeremy Hunt''n da geçici başbakan olarak görev yapabileceği ifade ediliyor.
Liz Truss, idaresi altında yaşanan etik skandallar sonucu başbakanlıktan istifa eden Boris Johnson''dan boşalan koltuğa 5 Eylül''de oturmuştu.
