Kurban derisi toplama yetkisinin THK’dan alınıp tarikatlara verilmesiyle başlayan süreçte THK’nın birçok geliri kesildi.
Atatürk tarafından kurulan THK’nın ülkenin birçok noktasında devasa arazileri, havaalanları, turizm bölgelerinde taşınmazları, iş merkezleri ve otelleri var.
Kayyum Heyeti’nin yönettiği kurumda hava araçları ve gayrimenkuller satılırken bu kez de cumhuriyetin ilanından kısa bir süre sonra Atatürk tarafından kuruma devredilen otele göz dikildi.
THK Kayyum Heyeti Otel olarak kullanılan İstanbul Laleli’deki Tayyare Apartmanları’nı Türkiye Varlık Fonu’na (TVF) devretme hazırlığı yapıyor. Otelin değerinin ise 10 milyar TL’nin üzerinde olduğu tahmin ediliyor.
BirGün’den İsmail Arı’nın haberine göre; İktidar, Mustafa Kemal Atatürk tarafından kurulan 98 yaşında Türk Hava Kurumu’nu (THK) batırmak için her yolu deniyor. AKP döneminde THK’nin birçok geliri kesildi. İktidar baskısına bir de kötü yöneticilerin imza attığı yolsuzluklar da eklenince kurum hem borç batağına girdi de hem de 2019’da kayyum atandı.
İktidarın gözü ise uzun bir süredir THK’nin gayrimenkullerinde. Yaklaşık bin 300 civarında gayrimenkulü olan THK’nin hâlâ çok sayıda hava aracı da var. Ayrıca kurumun ülkenin birçok noktasında devasa arazileri, havaalanları, turizm bölgelerinde taşınmazları, iş merkezleri ve otelleri de var. 2019’dan bu yana yandaşlardan oluşan Kayyum Heyeti tarafından yönetilen THK’nin gayrimenkulleri ve hava araçları ise haraç mezat satılıyor.
İLK DARBE 2013’TE VURULDU
Türk Hava Kurumu’na iktidar eliyle ilk ve en büyük darbe 2013 yılında vuruldu. Kurban derileri, 1926'dan itibaren Türk Hava Kurumu tarafından toplanmaya başlandı. THK dışında kurban derisi toplayanların kanunen 3 ila 6 ay arasında değişen hapis cezasıyla yargılanacağı, toplanan derilere ise el konulacağı belirtildi. 1994 yılında Muhsin Yazıcıoğlu'nun liderliğindeki Büyük Birlik Partisi (BBP) ve Akit gazetesi ayrı ayrı kampanyalar düzenledi. BBP, "Kurban derilerinizi ayyaşların sofralarına meze yapmayın", Akit ise "Müslüman, kurban derini ayyaşlara kaptırma" sözleriyle kurban derilerinin THK'ye verilmemesi çağrısı yaptı.
Gericiler, kurban derilerini THK'ye vermek yerine toprağa gömülmesinin doğru olacağına dair fetvalar dahi verdi. 2013 yılında "Yardım Toplama Esas ve Usulleri Hakkındaki Yönetmelik"te bir değişiklik yapıldı. Düzenlemeyle, kurban derisi toplama işleminde tekel olan THK'nin bu statüsü alındı ve isteyenin istediği yere bağış yapmasının yolu açıldı. Ayrıca THK’nin fitre toplaması da engellendi.
GELİRLERİ ELİNDEN ALINDI
AKP’nin THK’ye vurduğu bu darbe ile kurumun milyonlarca liralık geliri elinden alındı. Kurban derilerinden elde edilen karın yüzde 50'si Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı'na, yüzde 40'ı Türk Hava Kurumu'na, yüzde 4'ü Kızılay’a, yüzde 3'ü Çocuk Esirgeme Kurumu'na, yüzde 3'ü de Diyanet Vakfı'na kalıyordu. THK’nin elinden alınan kurban derisi geliri ise şimdi cemaat ve tarikatlara akıyor.
Bu darbenin ardından iktidar THK’ye yönelik baskıyı daha da arttırdı. THK’in uzun yıllarca yaptığı hava araçları ile zirai ilaçlama ve havadan kuduz aşılaması işi de artık THK’ye verilmiyor. Uzun yıllar boyunca THK tarafından yürütülen orman yangınlarını söndürme işi dahi THK’ye verilmemeye başlandı. AKP iktidarı, Türk Hava Kurumu’nun CL-215 tipi uçaklarını devre dışı bıraktı. Yangın söndürme uçağı kiralama ihalesinin şartnamesine konulan 5 bin litre şartıyla, 4 bin 900 litre kapasiteli THK uçakları sadece 100 litre için ihaleye sokulmadı. Bu da 5 kova veya 5 damacana su eksiği nedeniyle THK uçakları ihaleye sokulmadı yorumuna neden oldu.
UÇAKLARI KULLANMADILAR
Eski Tarım ve Orman Bakanı AKP’li Bekir Pakdemirli defalarca uçakların hurda olduğunu, antika olduğunu, uçamayacağını ileri sürdü. Pakdemirli bir açıklamasında, “Vizontele’de vardı ya, kaputu açıyorlar, motor yok, işte öyle” derken bir başka açıklamasında ise “Uçaklar hantal, hurda uçamaz, motorları çalışmıyor” dedi. Pakdemirli, CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in “THK’nin söndürme uçakları neden kullanılmıyor?” şeklindeki soru önergesine verdiği yanıtta da “Bu uçaklar yangınlarda etkili ve verimli olarak çalıştırılamadığından dolayı yangınlara müdahalede zafiyet oluşturmaktadır” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ise “Türk Hava Kurumu’nun şu anda elinde buralarda rahatlıkla kullanılabilecek uçak falan yok” dedi.
İktidarın inadıyla THK’nin söndürme uçakları uzun bir süre kullanılmadı. Tarım ve Orman Bakanlığı Rusya’dan söndürme uçakları kiraladı. 2021 yılında günlerce süren büyük orman yangınlarında THK’nin söndürme uçaklarının kullanılmaması büyük tepki çekti. O dönem THK’nin işten attığı söndürme uçağı pilotları BirGün’e konuştu. Pilotlar, “Tüm dünya THK’nin elindeki uçakları kullanıyor. ‘Bugün gelin bu yangını söndürün’ deseler o uçaklara atlarız, yangını da söndürüp döneriz. Biz başarıyla görev yaptık. Kullandığımız uçakların da herhangi bir sıkıntısı yoktu” demişti.
Pilotlar dönemin bakanı Pakdemirli’ye ise şöyle tepki göstermişti: “Hayatında yangın görmemiştir ama Rusya’dan, başka yerlerden uçak kiralamaya kalktı.” 2021 yılındaki orman yangınlarının ardından iktidar geri adım atıp yeniden THK’nin uçakları kiralamaya başladı.
HELİKOPTERLER SATILIYOR
İktidarın THK’ye vurduğu darbeler bunlarla da sınırlı değil. Türk Hava Kurumu, yaklaşık 100 milyon avroya 17 ambulans helikopter satın aldı. Helikopterler uzunca bir süre boyunca Sağlık Bakanlığı’na kiralandı. Ancak, 2022’nin son günlerinden itibaren ambulans helikopterler THK’den kiralanmamaya başlandı. Hatta Sağlık Bakanlığı, THK’ye ödemesi gereken 1 milyon 72 bin doları da ödemedi. Ambulans helikopterler artık Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.’den (TUSAŞ) kiralanıyor. THK’yi yöneten kayyum, 100 milyon avroya alınan ambulans helikopterleri 21 milyon dolara satma kararı aldı.
Kurumun eski yöneticileri, “THK’nin operasyonel ve gelir getirici işleri birer birer elinden alınıyor. Kurban derisi, zirai ilaçlama, havadan kuduz aşısı, hava ambulansı, yangın söndürme işlerini aldılar. Bunlar THK’nin operasyonel gücü ve gelir getiren işleriydi. Tüm bunlar 2013 yılından bu yana birtakım çevreler tarafından sistematik olarak yapılıyor. Şimdi de havacılık eğitimleri THK’nin elinden alınmak isteniyor” diyor.
OTELE GÖZ DİKTİLER
THK Kayyum Heyeti’nin kurumun en değerli gayrimenkulü olan, uzun yıllardır otel olarak kullanılan İstanbul Laleli’deki Tayyare Apartmanları’nı Türkiye Varlık Fonu’na (TVF) devretme hazırlığı yaptığı da biliniyor. Otelin değerinin ise 10 milyar TL’nin üzerinde olduğu tahmin ediliyor. Tayyare Apartmanları olarak bilinen Laleli’deki binaların yapımı 1919’da başladı ve 1922’de tamamlandı. Cumhuriyet’in ilanından kısa bir süre sonra da Atatürk’ün isteğiyle, gelir sağlaması amacıyla Türk Hava Kurumu’na devredildi.
KOLTUĞU BIRAKMIYOR
THK’nin 18 Kasım tarihinde Genel Kurul’a gideceği ve kayyum döneminin sona ereceği açıklanmıştı. Ardından kurumun varlıkları satıp birçok şubesini yandaşları dolduran, AKP’li Süleyman Soylu’ya yakınlığıyla bilinen THK Kayyum Heyeti genel kurulu ertelemek için harekete geçti. Kayyum Heyeti mahkemeye başvurarak, “18 Kasım’da gelecek yönetimin kurumun sorunlarını çözemeyeceğini, kayyum dönemindeki kazanımların heba olacağını” iddia ederek genel kurulu ertelemesini talep etti.
Mahkeme ise kayyumun talebini kabul etti. “THK Büyük Genel Kurulu’nun 6 ayı geçmemek şartı” ile ertelenmesine karar verildi.
İŞTAH KABARTAN GAYRİMENKULLER
THK’nin iktidarın iştahını kabartan bazı gayrimenkulleri şöyle:
• Eskişehir’deki İnönü Eğitim Merkezi 925 dönümlük araziye sahip. Eğitim merkezinde planör, paraşüt, yelkenkanat, yamaçparaşüt, model uçak, microlight, gyrocopter ve ultralight branşlarında eğitimler veriliyor.
• İzmir’de Selçuk Eğitim Merkezi’nin de devasa bir arazisi var. Bin 740 metrelik pisti de olan merkezde paraşüt ile tandem atlayışları, model uçak, microlight ve pilotaj eğitimleri veriliyor.
• Antalya’da Karain Havacılık Eğitim Merkezi’nde de iki tane bin metrelik asfalt pist, uçuş kulesi, uçak hangarları bulunuyor. Çok büyük bir arazide bulunan merkezde havacılık eğitimleri veriliyor.
• Erzincan Havacılık Eğitim Merkezi’nin de 25 dönümlük arazisi var.
