ABD, eski başkanlardan Barack Obama’nın göreve geldiği 2009 yılından bu yana insansız hava araçları (İHA) hedefli öldürme programının muazzam bir parçası olarak kullanıyor.
Ancak drone savaşları sonraki süreçte dramatik bir evrim geçirdi. ABD’nin programı yaklaşık 12 milyon dolara mal olan pahalı Predator’lere dayanırken, son dönemde ise Türkiye, İran ve Çin tarafından üretilen çok daha ucuz dronlar öne çıkmaya başladı.
2021 yılında dönemin ABD Merkez Komutanlığı’nın başında olan General Kenneth McKenzie durumu, "Kore savaşından bu yana ilk kez tam bir hava üstünlüğü olmadan faaliyet gösteriyoruz" ifadeleriyle değerlendirmişti.
McKenzie'nin konuşmasından bu yana tablo daha da netleşti.
ÇOĞU GÖREVLERİNDE BAŞARISIZ OLUYOR
Verebilecekleri hasar füzelerle kıyaslandığında çok az olan İHA’ların önemlerini abartılmaması gerekiyor. Keza İHA’lar çoğu görevlerinde başarısız oluyor.
Genellikle sembolik saldırılarda tercih edilen İHA’lar, ekonomik altyapıya zarar vermede ve konvansiyonel silahlarla birlikte kullanıldıklarında daha etkili oluyorlar.
Örneğin 2019’da Suudi Arabistan'da petrol işleme tesislerine yapılan bir insansız hava aracı ve füze saldırısı ülkedeki petrol üretimini geçici olarak yarıya indirdi.
ELE GEÇİRMENİN MALİYETİ ÇOK YÜKSEK
Öte yandan İHA’lar hedef ülke tarafından ele geçirilse dahi bunun maliyeti çok yüksek olabiliyor.
Husilerin kullandığı Shahed isimli cihazlar yaklaşık 16 bin sterline mal olurken, İngiliz donanmasının onları savuşturmak için kullandığı Sea Viper füzeleri ise yakaşık 1 milyon sterline üretiliyor.
TEKNOLOJİ GELİŞTİKÇE TEHLİKELER DE ARTIYOR
Güçlü yapay zeka destekli dronlar birbirleriyle otonom olarak iletişim kuran çok sayıda cihazdan oluşuyor.
Bu durum, terörist grupların eline geçme riski oldukça büyük olan drone sürülerini büyük bir endişe kaynağı haline getiriyor.
Özellikle IŞİD, saldırı dronlarını erken benimseyen terör örgütlerinden biriydi.
İnsansız hava araçlarının hızla yaygınlaşması, her ne kadar bazı aktörler kurallara bağlı kalmayacak olsa da İHA’ların kullanımına ilişkin ciddi uluslararası tartışmalar yapılmasını zorunlu kılıyor.
