O utanılası uyarımız, bu kitabın çeviri adı olmuş: "İcat Çıkarma!"
"İcat Çıkarma"yı yazan Albert Jack, İngiliz tarihçi ve yazar. Eksik Parça Yayınları'nca yayınlanmış, dilimize Murat Çetinbakış çevirmiş.
Kitap, Peter Ustinov'un "Dünya infilak etse, duyulan son şey bir uzmanın 'Bu yapılamaz' diyen sesi olurdu" sözü ile başlıyor.
Geçekten öyle, dünlerde ve çağımızda kim bir arayış içine girmiş, yeni bir buluş fikri ile ortaya çıkmışsa, uzman geçinenlerin "olmaz"ları ile karşılaşmış. Bu kitapta buna ilişkin pek çok örnek var.
Biraz söz edelim bunlardan. Radyoyu bulan Marconi, 1889'da İtalyan politikacı Pietro Lacava'ya bir mektup yazar ve telsiz-telgraf sistemi buluşu için ödenek ister. Asla yanıt alamadığı bu mektup daha sonra ilgili bakanlıkta ortaya çıkar, zarfın üzerinde "Lungara'ya" yazılıdır. Lungara, Roma yakınlarında bir tımarhanedir.
İnsanoğlunun Ay'a gitmesinden çok değil, bir 10 yıl kadar önce, Büyük Britanya Kraliyet Gökbilimcisi anlı şanlı Sör Harold Spencer Jones, teknolojik gelişmeler ne olursa olsun, Ay'a gitmenin mümkün olamayacağını iddia etmiş.
ABD'de telefona karşı inanılmaz bir direnç oluşmuş ilk bulunduğunda, "anlamsız bir oyuncak" olarak nitelemişler.
Londra sokaklarını aydınlatmayı öneren kişiyle alay etmişler: "Çılgın genç adam bunu ne ile yapacaksın, dumanla mı?" denmiş.
Yalnız teknolojik buluşlara mıdır bu dar kafalılık ya da çokbilmişlik tepkileri? Hayır, yeni kitap dosyalarına ve film projelerine karşı da bunlar gösterilmiş. Örnekleyince çok şaşıracaksınız:
- George Orwel'in ünlü eserlerinden "Hayvan Çiftliği", Rus ve komünizm karşıtlığı nedeniyle birçok yayınevi tarafından yıllarca geri çevrilmiş.
- Vladimir Nabukov'un dünyaca tanınmış kitabı "Lolita" da müstehcen bulunduğu için yayınevlerince tu kaka edilmiş.
- Ve acımasızca reddedilen diğer yazarlar: Dan Brown'ın dünyada en çok satılan kitaplar arasında buluna "Da Vinci Şifresi" için yayınevleri "çok kötü yazılmış" damgası vurmuşlar ve basmaya yanaşmamışlar uzunca bir süre. Paulo Coelho'nun "Simyacı"sı, ilk yayınında ancak 800 adet satılabilmiş, yayıncısını değiştirmiş yazar, ondan sonra alıp yürümüş. Ülkemizde de çok beğenilip çok satılan bir başka önemli eser "Martı Jonathan Livingston"u basmaya yanaşmamışlar yayınevleri, yazarı Richard Bach'a gösterilen sebep de şu: "Hiç kimse bir martıyı anlatan kitap okumak istemez". Margaret Mitchell'in "Rüzgâr Gibi Geçti"si ise tam 38 kez reddedilmiş yayınevlerince.
Yani ülkemizde, yayınevlerine dertlerini anlatamayıp kahreden, hatta yazmaktan vazgeçen yazarlar üzülmesinler ve pes etmesinler, bu iş dünyada da böyle ne yazık ki...
Ve filmler, onlardan da çarpıcı bir örnek: ABD'nin eski başkanlarından Ronald Reagen, B sınıfı bir aktördü önceleri, 1964'te bir filmdeki başkan rolü için başvurduğunda "tipinin başkanlığa uymadığı" gerekçesiyle reddedilmişti.
Ünlü bilgin Einstein'ı zihinsel engelli ve anti sosyal saydıklarını diyeyim de, sizi işin vahametini anlayın.
Bu kitapta buluşlarıyla kendi sonunu hazırlayanlara, tesadüfi buluşlara (sakarin, viagra, coca cola, hamburger, penisilin gibi), engellenen icatlara, gülünen icatlara, adını mucidinden alan icatlara (giyotin, jakuzi gibi) ilişkin bölümler de var.
