Kanal İstanbul’un maliyetine ilişkin hükümet yetkilileri tarafından yapılan açıklamalar projenin gerçek maliyetinin ne olduğu konusunda tartışmalara neden oldu. Konuya bugünkü köşesinde değinen Karar gazetesi yazarı İbrahim Kahveci, “Elazığ-Malatya depreminin hemen ertesi günü... Eski Başbakan Binali Yıldırım diyor ki, “3. Havalimanının 5 yıllık kira geliri ile Kanal İstanbul yapılabilir. Bakın burada üstün matematik felsefesi var. Bunu biz bilemiyoruz. Kanal İstanbul için 74 milyar liraya mal olacak dediler. 3. Havalimanı kira ödemesi yapılsa, yıllık gelir 1 milyar 40 milyon euro. Bu paranın 5 yıllık toplamı eder 5,2 milyar euro. Yani bugün ki kur karşılığı 34 milyar TL... Şimdi üstün matematik hesabı ile soralım: Kanal İstanbul 74 milyar liraya mı yapılır, 34 milyar liraya mı? Ya da gerçek fiyat nedir?” diye yazdı.
İbrahim Kahvecinin ilgili yazısı şöyle:
Matematik seviyem sanırım idare eder bir düzeydedir... Üniversiteye 88 yılında Türkçe-Matematik eşit ağırlıkla girmiştim.
Bugün konumuz basit matematik işlemlerinden ziyade, üstün matematik felsefesi hakkında. O nedenle kendi vasatımı izah etmeye çalıştım.
Ya da şöyle diyelim: Açıklanan, söylenen bilgiler matematik ile ne kadar uyuşuyor?
Bir örnek:
Elazığ-Malatya depreminin hemen ertesi günü... Eski Başbakan Binali Yıldırım diyor ki, “3. Havalimanının 5 yıllık kira geliri ile Kanal İstanbul yapılabilir.”
Bakın burada üstün matematik felsefesi var. Bunu biz bilemiyoruz.
İlk bilmediğimiz konu şu: 3. Havalimanı şirketleri ilk 2 yıl kira ödemelerini yapamayacaklarını çoktan açıkladılar. Yine o dönemin Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan “Batarlarsa batsınlar diyecek halimiz yok. Kamu tarafı olarak bu büyük projenin sağlıklı işlemesinin de sorumlusuyuz” demişti.
Acaba son Başbakan Binali Yıldırım 3. Havalimanı kira ödemelerinin ödenemediğinden ve ertelendiğinden haberi yok mu? Ödenmeyen kira ile Kanal İstanbul nasıl yapılıyormuş? Bakın bu matematik felsefesi zor iş…
Kanal İstanbul için 74 milyar liraya mal olacak dediler. 3. Havalimanı kira ödemesi yapılsa, yıllık gelir 1 milyar 40 milyon euro. Bu paranın 5 yıllık toplamı eder 5,2 milyar euro. Yani bugün ki kur karşılığı 34 milyar TL...
Şimdi üstün matematik hesabı ile soralım: Kanal İstanbul 74 milyar liraya mı yapılır, 34 milyar liraya mı? Ya da gerçek fiyat nedir?
Bunu şu açıdan soruyorum: 2009 yılında İstanbul-İzmir otoyolu ve Osmangazi Köprüsü ihalesinde maliyetin 6 milyar dolar (O günkü kur üzerinden 9 milyar TL) olacağını bizzat Binali Yıldırım açıkladı. Sonra 2019 yılında kurdeleyi kesen Cumhurbaşkanı Erdoğan projenin 11 milyar dolara mal olduğunu ilan etti. Yani TL karşılığı 60 milyar lira...
Nasıl hesap ama...
Ya da Kanal İstanbul için gelir hesabını 8 milyar dolardan başlatıp, 1 milyar dolara indirmek... Hep üstün matematik gerektiriyor.
***
Gelelim diğer meseleye.
Çinli firmaların konsorsiyumu 3. Köprü ve çevreyolu şirketinin yüzde 51 hissesini 688 milyon dolara aldılar. Bizler dahil, herkes “Millete gelince 3,5 milyar dolar, Çinlilere gelince 1,5 milyar dolar” dedik.
Tabii hesap biraz karışık burada.
Ama Karayolları GM dün bir açıklama yaptı: “Hisse satışı ile ülkemize 2 milyar 800 milyon dolar kaynak girişi sağlanacak. Çünkü projeye ortak olacak şirket, projenin borçlarını da üstlenecek”
2017 yılında eski Ulaştırma Bakanı Deniz Zeyrek’e proje 3 milyar dolara değil, 3,5 milyar dolara mal oldu diyor. Ama dün KGM açıklamasında 3,1 milyar dolar yatırım değeri olduğunu ilan ediyor.
Ahmet Arslan, hiç araç geçmezse yıllık Hazine garantisinin 790 milyon dolar olduğunu, işletim süresinin de 10 yıl 3 ay olduğunu açıklıyor (yapım süresi dahil).
Bu hesaba göre köprü Ağustos 2023’te devlete geçecek.
Biz basit matematik ile hesap yapalım: 3,1 milyar dolar yatırım maliyeti… (2013-2016)
Yıllık 790 milyon dolar üzerinden hesaplandığında, aylık 66 milyon dolar gelir elde ediliyor. Ağustos 2016 -Aralık 2019 arası 40 ay işletmede kalmış. Yani 2,4 milyar dolar gelir sağlanmış ve para kasaya girmiş (Büyük kısmı geçmeyen araçlar adına Hazine’den ödenmiştir). Buna rağmen 3,1 milyar dolar yatırım maliyetli köprünün yarı hissesi 688 milyon dolar alım maliyeti ve kalanı da borçlarla beraber toplam 2 milyar 800 milyon dolar nasıl ediyor?
3,1 milyar dolara yapıyorsun, 2,4 milyar dolar gelir elde ediyorsun ama yüzde 51’e düşen pay alım fiyatı ve borçla beraber 2,8 milyar dolar. Gerçekten üstün matematik felsefesi...
KGM açıklamasında diyor ki, bir seferlik yatırımda ülkeye gelen büyük sermaye. İyi de bu hisseleri İtalyan şirket satıyor. İtalyan şirket sattığı hissenin parasını da Türkiye’de mi bırakıyor?
Anlayan veya formülü çözen lütfen izah etsin.
***
Aslında üstün matematik işlemleri o kadar fazla ki... Nesini yazalım?
Hangi hesap deftere uyuyor?
Aya dört şeritli yol yaptık desek inanırlar cümlesi bile bu matematiğin felsefesini açıklıyor ama… Neyse biz yine de arada bir soralım. Be hesapları kim nasıl yapıyor? Kim hesap veriyor?
