Hümeze suresinde insanoğlunun hemcinslerine karşı davranışlarına ilişkin psikolojik tahliller yapmaktadır. Hümeze suresi adını ilk ayetinden almaktadır. Peki, Hümeze suresi nasıl okunur? Hümeze suresinin anlamı ve fazileti nedir?
Hümeze suresi Kur' an-ı Kerim' in 104. Suresidir ve 9 ayettir. Hümeze Suresi Mekke' de nazil olmuştur. Bu sure adını ilk ayetinden alır. Hümeze "çekiştirip, karalamak " manasına gelir.
Hümeze Suresi, insanoğlunun hemcinslerine karşı hadsizce, küstahça tavırlara bürünmesinin psikolojik tahlillerini yapar.
Hümeze Suresinin konusu ahlaktır. Surede kibirli insan tipinin bir nevi psikanalizi yapılmıştır. Bu Surede, insanları küçümseme, kusur arama gibi davranışlar eleştirilmekte; servete güvenme ve onu yanlış yolda kullanmanın kişiye ne büyük zararlar getireceği anlatılmaktadır.
Takvaya vurgu yapılmıştır ve bunun aksi istikamettekiler hümeze ve lümeze sınıfına girerler.
HÜMEZE SURESİ NASIL OKUNUR?
Hümeze Suresi, ‘’ Veylül li külli hümezetil lümezeh. .Ellezicemea malev ve addedeh. Yahsebü enne malehu ahledeh. Kella le yümbezenne fil hutameh. Ve ma edrake mel hutameh. Narullahil mukadeh. Elleti tettaliu alel ef'ideh. İnneha aleyhim mü'sadeh. Fi amedim mümeddedeh.’’
HÜMEZE SURESİNİN TÜRKÇE ANLAMI NEDİR?
Rahmân ve Rahîm olan Allah'ın ismiyle.
1- Veyl o insanları çekiştirip kaş göz işaretleriyle alay edenlerin bütününe
2- Ve bir mal toplayıp hep onu sayana!
3- Malının, kendisini ebedi yaşatacağını sanır.
4- Hayır, andolsun ki, o Hutame'ye (cehenneme) atılacaktır!
5- Bildin mi Hutame nedir?
6- Allah'ın, tutuşturulmuş ateşidir
7- Ki, gönüllerin ta üstüne çıkar!
8- O (ateş), onların üstüne kapatılacaktır mutlaka,
9- Uzatılmış sütunlar içinde olarak.
HÜMEZE SURESİ TEFSİRİ NEDİR?
“Vay haline!” diye çevirdiğimiz veyl kelimesi “çetin azap, helâk, yok olma, rezil rüsvâ olma, cehennemde bir vadi, beddua” anlamlarına gelmektedir. Meâlde bunların tamamına işaret eden “vay haline” lafzı kullanılmıştır. “Arkadan çekiştiren” diye çevirdiğimiz hümeze kelimesi ise “birini arkasından çekiştirmek, kaş göz, el kol işaretleriyle onunla alay etmek, aşağılamak” mânalarına gelen hemz kökünden türemiş bir sıfat olup “insanları arkadan çekiştirmeyi, şeref ve haysiyetlerini yaralamayı alışkanlık haline getiren, bundan zevk alan kimse” demektir. “Ayıp kusur arayan” diye çevirdiğimiz lümeze kelimesi de benzer davranışları arkadan değil, kişinin yüzüne karşı gösteren kimseyi ifade eder. Bu âyetlerin, mal ve servetinin çokluğuyla gururlanıp insanlarla alay ederek onların şahsiyetlerini zedeleyen Ahnes b. Şüreyk isimli putperest Arap hakkında indiği rivayet edilmiştir (bk. Kurtubî, XX, 183). Ancak sûrenin iniş sebebinin özel olması hükmünün genel olmasına engel değildir. İslâm dini, insan şahsiyetinin ve onurunun korunmasına son derece önem verdiği için Kur’an bu tür davranışları kınamakta ve böyle davranışlar sergileyenlerin âhirette ateşle cezalandırılacağını haber vermektedir. 2-3. âyetler servetinin çokluğuna gururlanıp insanlarla alay eden kimselerin aynı zamanda helâl haram demeden mal toplayan, onu saklayan, fakirlik korkusuyla cimrilik ederek onu hayır yolunda harcamaktan kaçınan, fakirin hakkını vermeyen ve servetinin kendisini ebedîleştireceğini sanan bencil ve maddeci kimseler olduklarını da ifade etmektedir.
HÜMEZE SURESİ FAZİLETİ NEDİR?
Hümeze Suresi fazileti hakkında bazı hadis kaynaklarında bilgiler yer almıştır.
Hümeze sûresinin faziletine dair Übey b. Kâ'b'dan rivayet edilip bazı tefsir kitaplarında yer alan (meselâ bk. Zemahşerî, IV, 233) ve Allah'ın Hümeze sûresini okuyana Muhammed ashabının sayısı kadar ecir vereceğini bildiren hadisin uydurma olduğu kabul edilmiştir (İbnü'l-Cevzî, I, 239-241; Zerkeşî, I, 432).
