Hıristiyanlıkta iki kilisenin bölünmesi 1054 yılında resmiyet kazandı. Bu olay tarihe ‘Büyük Şizma’ olarak geçiyor. Bu büyük bölünmenin kökeni Roma dönemine kadar gidiyor.
Hıristiyanlık Roma İmparatorluğunda 313 yılında resmen tanındı. İmparator Konstantin’in, imzaladığı karar ile Hıristiyanlığa yasal statü kazandırdı. Konstantin, Hıristiyanlıktaki farklı uygulamalardan kaynaklanan farklılıklara son vermek için 325 yılında İznik Konsülü’nü topladı. Toplanan konsül, Hıristiyanlıkta bazı standartları oluştururken büyük bölünmenin de altyapısını oluşturdu.
Papalığın bulunduğu Roma’nın 476 yılında barbar istilası ile ele geçirilmesi sonrası buradaki kilisenin meşruiyeti sorgulanmaya başlandı. Hıristiyanlığın 380 yılında resmen devlet dini olması İstanbul’da karara bağlandı. Bu durum İstanbul’daki kilisenin gücüne güç kattı.
İmparator 1. Justinyanus, kurduğu ‘Pentarşi’ sistemi ile 5 patrik ve bölge belirlendi. Buralar; Roma, Antakya, İstanbul, İskenderiye ve Kudüs oldu. Ancak Roma’daki kilise ‘Eşitler arasında birinci’ kabul edildi. Ancak bu durum, Antakya, Kudüs, ve İskenderiye’ye bağlı bölgeler 4 Halife Dönemi’nde İslam topraklarına katılması ile bozuldu. Geriye sadece Roma ve İstanbul kiliseleri kaldı.
BÜYÜK BÖLÜNME NASIL GERÇEKLEŞTİ?
Tarihler 1054 yılını gösterdiğinde iki kilise arasındaki çatılmalar derinleşti. Papa 9. Leo, İstanbul’a Humbert isimli kardinali ile bir mektup gönderdi. Humbert’in Ayasofya’daki sunağa bıraktığı mektubun barış amaçlı olduğu düşünülse de gerçek kısa sürede oraya çıktı. Mektup, İstanbul’daki Doğu Kilisesi’nin aforoz ilanıydı. Buna karşılık olarak İstanbul Patriği Cerulorius da Roma Kilisesi’nin aforoz edildiğini ilan etti. Yaşanan karşılıklı aforozlar sonrası Roma ve İstanbul kiliseleri resmen ayrıldı. Roma Kilisesi Katoliklerin, İstanbul’daki kilise ise Ortodoksların merkezi oldu.
Karşılıklı aforoz esnasında Normanlar tarafından esir olarak alınan Papa 9. Leo bir süre sonra hayatını kaybetti. İki büyük kilisenin ayrılması sonrası yaşanan en büyük olay Latinlerin İstanbul’u yağlaması oldu. 4. Haçlı Seferleri sırasında gelen Latinler kenti yağmalarken Orotodoks kiliselerindeki ikonaları ve kutsal çanakları yerle bir etti.
Yaklaşık 1000 yıldır süren ayrılık 1962-1965 yılları arasında yapılan 2. Vatikan Konsilinde yerini yumuşamaya bıraktı. Alınan karar ile Hıristiyan Birliği Sekreteryası kuruldu. 18-25 Ocak günleri, Hıristiyanları birleştirme haftası olarak ilan edildi.
