YENİÇAĞ / İSTANBUL
AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Harf Devrimi’ni eleştiren açıklamaları sonrasında yeniden gündeme gelen ‘Bir gecede cahil kaldık’ iddiasını Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) arşivinde yer alan belgeler boşa çıkarıyor.
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 1 Kasım 1928'de TBMM'yi açarken yaptığı konuşmada Harf Devrimi'ni, "Büyük Millet Meclisi'nin kararıyla Türk harflerinin kesinlik ve yasallık kazanması, bu memleketin yükselme uğraşında başlı başına bir geçit olacaktır." ifadesiyle tanımlamıştı.
Harf İnkılabı'nın kabul edildiği 1 Kasım 1928 günü akşamında Sarayburnu'nda halka seslenen Atatürk, "Bugün yapmak zorunda bulunduğumuz çok değerli bir iş daha vardır: Yeni Türk harflerini çabuk öğrenmek... Kadına, erkeğe, hamala, sandalcıya, bütün yurttaşlara öğretiniz... Bunu yurtseverlik, ulusseverlik görevi biliniz. Bu görevi yaparken düşününüz ki bir ulusun, bir sosyal topluluğun yüzde onu ancak okuma yazma bilir, yüzde doksanı bilmezse, bundan insan olanların utanması gerek.” demişti.
DEVRİM ÖNCESİ OKURYAZAR ORANI YÜZDE 8.61 OLARAK TESPİT EDİLMİŞ
TÜİK’in arşivinde yer alan belgeler 'Harf Devrimi öncesi okuryazarlık oranı' tartışmalarına son noktayı koyuyor. 1927 yılında yapılan nüfus sayımına ilişkin çalışmada, Türkiye'nin Arap harfleriyle okuryazar oranı açıkça ortaya konuluyor. Harf Devrimi’nden önce yapılan 28 Ekim 1927 tarihli nüfus sayımında, Türkiye'nin okuryazar oranının toplam nüfus içerisinde yalnızca yüzde 8.61 oranında kaldığı gözler önüne seriliyor. Kurumun internet sitesinden kolaylıkla ulaşılabilen, “28 Teşrinievvel 1927 Umumi Nüfus Tahriri, Fasikül 3, Usuller Kanun ve Talimatnameler Neticelerin Tahlili” isimli çalışmada, Harf Devrimi’nden önce Arap harfleri ile okuma yazma oranının erkeklerde yüzde 12.99, kadınlarda ise yüzde 3.67 olduğu görülüyor. Toplam nüfus içerisindeki okuryazar oranı ise yüzde 8.61 olarak belirtiliyor.
ERDOĞAN NE DEMİŞTİ?
Atatürk'ün ölümünün 81’nci yıl dönümü dolayısıyla Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu’nda düzenlenen programda konuşan Erdoğan, Harf Devrimi’yle 'her şeyin sıfırlandığı' iddiasında bulunmuştu.
Konuşmasında Osmanlı’ya yönelik eleştirilere de tepki gösteren Erdoğan, “Son günlerde yine birileri ağızlarına sakız ettiler Osmanlı’da okuma yazma oranı çok düşükmüş. Osmanlının kendi silah sanayi yokmuş. Osmanlı yönetimi altındaki halklara zulmedilmiş. Hepsi de yalandır iftiradır.” demişti.
Cumhuriyetin en önemli aydınlanma devrimlerinden olan Harf İnkılabı’nı eleştiren Erdoğan, “Harf Devrimi’yle adeta her şeyin sıfırlandığını eklediğimizde elbette ülkemiz okuma-yazma oranının çok düşük olduğu bir dönem yaşadı ama bunun suçunu Osmanlı’ya yüklemek bir bühtandır.” ifadesini kullanmıştı.
