Kimi sebze, meyve ve gıdalar, doğaları gereği oda ısısında saklanmayı gerektiriyor. Bazıları buzdolabında daha hızlı bozuluyor ve özelliklerini, besin değerlerini yitiriyorlar. Kimilerinin tadı ve aroması bozuluyor. İşte o besinler…
Elma
Elmalar normal oda sıcaklığında bir iki hafta kadar tazeliğini korur. Oda sıcaklığında elmanın içindeki enzimler daha aktif oldukları için besin değerlerinin de korunduğunu söylemek mümkün. Fakat daha uzun süreler saklamak gerekiyorsa dolaba koymayı tercih edebilirsin. Elmaların durdukları yerde doğal olarak kendi gazlarını ürettiği için bu sebeple yanlarındaki başka meyvelerin de daha hızlı olgunlaşmasına neden olabilirler.
Armut
Dalından koptuktan sonra olgunlaşmayı sürdürdüğü için çoğunlukla armutlar tam kıvamına gelmeden toplanıyor ve satılıyor. Bu şekilde aldığın sert armutların daha güzel kıvamına gelmesi için dolaba koymak yerine dışarıda bekletmek iyi olur. Yeterince olgunlaştıklarında dolaba koymanda bir sakınca yok. Armutta seçim tamamen senin damak tadına bağlı…
Ketçap ve Hardal
Ketçap ve hardalın içinde koruyucu görevi gören asitler yer alıyor. Bu sebeple buzdolabında saklanmaları şart değil. Özellikle hardalın dayanma gücü yüksek, dijon, sarı veya taneli hardalı 2 ay kadar normal dolapta saklayabilirsin. Ketçabın raf ömrü 1 ay olsa da daha uzun dayandığını düşünen çok insan var. Kullanma sıklığına bağlı olarak dolapta mı dışarıda mı saklayacağına karar verebilirsin.
Soya Sosu — Balık Sosu
Soya sosu ve balık sosunun raf ömrü ketçap ve hardala göre çok daha uzun. Balık sosu 2 ila 3 yıla kadar dışarıda dayanabiliyor. Soya sosu ise 1,5 yıl kadar dayanıyor. Soya sosu gibi fermente gıdalar bozulmaya daha az yatkın oluyorlar. Yine de 1 yıldan fazla saklamayı düşünüyorsan buzdolabına koymak mantıklı olabilir.
Patlıcan
Patlıcanı gün ışığından uzakta ve oda sıcaklığında saklamak gerekiyor. Bu sayede çok daha uzun süre dayanabiliyor. Isıya duyarlı olduğundan ötürü buzdolabına koymak zarar görmesine neden olabiliyor. 10 derecenin altında saklandığında hem tadı hem de dokusu bozulabiliyor. Patlıcanın içinin kısa sürede kahverengileşmesindeki etkenlerden biri de buzdolabında saklamak. Patlıcan da gaz üreten bir sebze olduğu için yanında başka sebze meyve bulundurmamak gerekiyor.
Ananas
Diğer meyvelerin aksine ananas toplandıktan sonra olgunlaşmaya devam etmiyor. Bu yüzden bütün ve olgunlaşmış ananasları oda sıcaklığında saklamak en doğrusu. Böylece sulu yapısını ve lezzetini koruyabiliyor. Tabii 3 günden fazla bekleyecekse veya kesilmiş haldeyse buzdolabına koymak mantıklı olur. Ananas üreticileri buzdolabında en fazla 5 güne kadar bekletip tüketmenin doğru olacağını söylüyorlar.
Fasulye
Kuru fasulye bildiğimiz üzere neredeyse sonsuza kadar saklanabilecek bir sebze. Konserve fasulyeler de yıllarca bozulmuyor. Taze fasulye ise 1 hafta kadar canlılığını koruyor. Daha uzun süreler saklamayı düşünüyorsan buzdolabına koymayı tercih edebilirsin. Nemden korumaya dikkat yoksa pörsüyebiliyorlar.
Eskimiş Peynirler
Peynir, süt ürünü olduğu için çoğunlukla buzdolabında saklanması gerektiği düşünülüyor. Beyaz peynir ve nispeten taze peynirler için doğru. Fakat eski kaşar, Gouda, Cheddar, Rokfor gibi eski peynirleri kısa sürede tüketilecekse buzdolabında saklamak şart değil. Buzdolabında saklamanın tek götürüsü peynirin olduğundan daha sert hale gelmesi. Sertleşince kimi peynirlerin sulu, aromalı dokusu azalabiliyor. Hava çok sıcak olmadıkça oda sıcaklığında saklanan eski peynirler çok daha lezzetli kalıyor.
Açılmamış Yoğurt
Herkesin eve getirir getirmez dolaba atacağı gıdaların başında yoğurt geliyor. Süt ürünlerinin bozulmasına neden olan şey çoğunlukla içlerinde üremeye başlayan bakteriler. Ancak yoğurt zaten bakteri içerdiği için kapalı olduğu müddetçe bu riski taşımıyor. Açıldığındaysa ekşime ihtimali bulunuyor. Yoğurt dayanıklı ve sağlıklı bir gıda, son kullanma tarihi geçtikten sonra bile bozulmayabilir. Kapalıyken dolapta yer kalmadığında birkaç gün dışarıda serin bir yerde bekletmekte sakınca yok.
Muz
Muzun besin değerleri sadece dışarıda korunabildiği için asla buzdolabına girmemesi gerekiyor. Muzun olgunlaşması için ortam sıcaklığında bulunması gerekiyor. Eğer muzu bekletmek istiyorsan fazla olgunlaşmaması için birbirinden ayırabilirsin. Bir de muz üzerinde tek tük kahverengi noktalar belirdiğinde en faydalı haline gelmiş oluyor.
Soğan
Soğanı dolaba koymak erkenden küflenmesine ve yumuşamasına neden oluyor. Plastik poşette de saklamamak gerekiyor. Bir sepetin içinde, üzerinde örtü ile saklamak en verimli yöntem. Soyulmuş veya doğranmış soğanıysa dolapta saklamak gerekiyor.
Avokado
Henüz olgunlaşmamış yani yumuşamamış avokadoları dolaba koymamak gerekiyor. Olgunlaşmasını hızlandırmak için gazete kağıdına sarıp bekletme yöntemini deneyebilirsin. Olgunlaştıktan sonra bir süre saklamayı düşünüyorsan, daha fazla yumuşamasını önlemek için dolaba koyabilirsin.
Sarımsak
Sarımsağı dolaba koyduğunda filizlenmeye başlar. Filizlenen sarımsak da yemeklerdeki aromalı dokusunu yitirir. Aynı zamanda küflenmeye başlayabilir ve plastik gibi olur. Bunun da ötesinde, dolapta duran sarımsağın görüntüsü pek değişmez, dolayısıyla kullanana kadar bozulup bozulmadığını anlayamazsın.
Ekmek
Ekmeği dolaptan daha hızlı kurutan bir şey yoktur. Soğuk hava ekmeğin katılaşmasına ve sakız gibi olmasına neden olur. Sandviçini dolapta saklamak istiyorsan o ayrı tabii ki. Bir de yeni aldığın ekmeği tazeliğini koruyarak uzun süre saklamak için nemini yitirmeden hemen buzluğa atıp şoklayabilirsin.
Kahve
Öğütülmüş kahve ve çekirdeklerini serin, kuru ve ışık almayan yerlerde saklamak gerekiyor. Tazeliklerini ve aromalarını böylece daha uzun saklayabiliyorlar, dolayısıyla buzdolabı açık kahve için hiç uygun bir yer değil. Fakat çok miktarda kahveyi saklaman gerekiyorsa hava almayan vakumlu poşet veya kutularda, ışık görmeyecek şekilde paketleyip buzdolabında ya da buzlukta 1 ay kadar saklayabilirsin.
Domates
Domatesin besin değerinin fazla olmadığını biliyoruz, domatesi hepimiz tadı ve kokusu için seviyoruz. Ancak günümüzde gerçek domates bulmak kolay değil. Bir de buzdolabına koymak bütün dokusunu ve tadını alıp götürüyor. Aynı zamanda olgunlaşmasını da engelliyor.
Zeytin Yağı
Zeytin yağını dolapta saklayınca donduğu ve tereyağı gibi olduğunu Akdeniz’e ve Ege’ye kıyısı olan her ülke gibi biz de çok iyi biliyoruz. Aynı zamanda zeytinyağı ışık görünce asidite olduğu için şeffaf şişelerde saklamamak gerekiyor.
Şeftali, Kivi, Kayısı, Erik ve Mango gibi Meyveler
Buzdolabına giren tüm besinlerin olgunlaşma süreci duruyor, aynı şekilde bu meyvelerin de öyle. Doku olarak birbirine yakın olan bu meyveler, dolapta tazeliklerini koruyor gibi olsa da soğuk hava hücre zarlarını parçaladığı için besin değerlerini kaybedebiliyorlar.
Fıstık Ezmesi
Fıstık ezmesini dolaba koymak hem katılaşmasına neden oluyor, hem de aromasının azalmasına. Soğuk nedeniyle aroması azalınca kokuya bağlı tat duyusu da işlevini tam olarak yerine getiremiyor ve tadı da azalmış oluyor. Fıstık ezmelerinde yeterince koruyucu madde bulunduğu için dolaba koymaya zaten hiç gerek yok…
Turşu
Turşuyu buzdolabında saklamak alışkın olduğumuz bir şey. Turşunun varlık sebebi zaten sebzeleri mevsimi dışında saklayabilmek. Dolayısıyla dolaba koymanın uzun ömürlü olması açısından hiçbir ekstra faydası yok. İyi kurulmuş bir turşu gölgede kaldığı müddetçe neredeyse 2–3 yıla kadar yenebilir.
Salata
Ertesi güne ya da akşama saklamak için salataları dolaba koymaya hiç gerek yok. Hatta zeytinyağı ve sirke bazlı salatalarda buzdolabı kötü koku etkisi yapabiliyor. Tabii mayonez ve yoğurt bazlı salataların dokusunu korumak için dolaba koymak tercih edilebilir.
Narenciye Meyveleri
Limon ve portakal gibi sitrik asit barındıran sulu meyveleri buzdolabına koymak doğal yapısının bozulmasına ve faydasının azalmasına neden olabiliyor. Buzdolabı doğal olgunlaşma sürecini durdurduğu için zamanla bu meyveler aromalarını ve dokularını kaybedebiliyor. Aynı zamanda üzerlerinde oluşan yeşil lekelerin sebebi de buzdolabı.
Salatalık
Dolaptan çıkardığımız salatalıkların pörsümesinin sebebi soğuk hava. Salatalık oda sıcaklığını seven bir bitki, dolayısıyla dışarıda serin ve kuru bir yerde saklamak yeterli.
Havuç
Birkaç gün içinde kabuğu bozuluyor, pörsümeye başlıyor. Özellikle nemli alanlarda havuç daha çabuk bozuluyor. Toprağın altında yetişen bir sebze olarak havucun kesinlikle ışık almayan yerlerde saklanması gerekiyor.
Çikolata
Çikolataları buzdolabında saklamak yaygın bir alışkanlık olsa da çoğu çikolatanın aslında dolaba girmeye ihtiyacı yok. Hatta aksine dolabın soğukluğu çikolatanın dokusunu bozabiliyor. Oda sıcaklığında yenilen çikolata aromasını ve tadını daha iyi hissettiriyor. Şayet ortam sıcaklığı erimeye yol açmıyorsa çikolataları dışarıda saklamak en iyisi.
Un
Çok sıcak iklimlerde yaşamadığın müddetçe unu dolapta saklamak pek bir şey değiştirmiyor. Ancak ortam sıcaklığı 30 derecenin üstüne çıkan ve toprağa yakın yaşam alanlarında böceklenmeye karşı unu dolapta saklamak tercih edilebilir. Un için önemli olan mümkün olduğunca hava almaması ve kuru bir ortamda saklanması.
Biber
Çoğu insan biberleri dolapta saklamak gerektiğine inanır. Ancak buzdolabı biberlerin renginin solmasına ve daha çabuk pörsümelerine sebep olur. Biberleri serin ve kuru bir yerde saklamak yeterli.
Reçel
Reçel de turşu gibi mevsimlik meyveleri uzun süre saklamak üzere keşfedilmiş bir yöntem. Dolayısıyla buzdolabında saklamaya gerek yok. Doğal reçeller dokularını ve tatlarını dışarıda uzun süre koruyabilirler. Marketten alınan reçeller ise bir dolu koruyucu barındırdıkları için her koşulda tazeliklerini korurlar.
Salata Sosları
Hazır satılan salata soslarının çoğunu dolapta tutmaya gerek yok. Özellikle sirke ve yağ bazlı olanları dışarıda da saklayabilirsin. Fakat yoğurt, mayonez, krema bazlı olanları dolapta tutmak gerekebilir. Bu noktada ürünün üzerindeki yönlendirmeye bakmak en iyisi. Aynı şekilde kendi hazırladığın ve meyve suyu, yemiş yağları ve sarımsak içeren doğal salata soslarını da dolapta saklaman iyi olabilir.
