Türkiye’de emeklinin ve dar gelirlinin kaderi bu, üç kuruşa muhtaç olmak…
Geçinemeyen emekli ve dar gelirli eskiden ya pazarda limon satardı ya da seyyar satıcılık.
Sonra dizi sektörü gelişti. Her kanalda her gece yayınlanan ve büyük bir kitle oluşturan diziler patladı.
Kast ajanslarına bir anda bu dizilerde figüran olmak için yüzbinlerce insan başvurdu.
Öyle ki, Taksim AKM önünden her gün onlarca otobüs, dizi setlerine bu garibanları taşırdı.
Olay basit! Dizinin sahil sahnesi mi var sen 30 saniyelik görüntüde balık tutan olarak görüneceksin 100 lira alacaksın.
Bu şekilde aylık 2 bin liraya kadar kazanan ev hanımı, emekli vs. meslekteki dar gelirli bu 30 saniyelik figüranlıkla evin elektik ve su faturasını çıkartıyordu.
Şimdi bir benzerini borsada görüyoruz.
Kirasını, elektrik faturasını ve pazar parasını çıkartmak isteyen, polis, öğretmen, asker, memur, emekli ve hatta öğrenciler Borsa İstanbul’a koşuyor.
Hem de sayıları binlerce değil milyonlarca.
Borsa İstanbul’da pandemide 2 milyon olan yatırımcı sayısı 7 milyona ulaştı.
Çiçeği burnunda yatırımcının yarısının parası bin lira ile 5 bin lira arasında.
Olaya BİST performansı açısından baktığımızda 5-20 bin TL olan portföyler adam başı 2 bin 750 TL para kazanmış. 1 milyon ve üzeri portföyler ise adam başı ortalama 2.5 milyon kazanmış. Bu aslan payını alanlar borsanın yüzde 3.2’si. Diğer bir bakışla Borsa İstanbul’un portföy değerinin yüzde 90’ına sahip.
Borsada azınlık, gelirin yüzde 90’ını yani milyonları cebe indirirken milyonlarca küçük yatırımcı sadece bir harçlık almış
Tıpkı dizilerdeki figüranlar gibi… Sahil sahnesinde esas kızı öpen esas oğlan bu sahne için 1 milyon alırken, o sahnenin arka planında görevi figüran olarak görünmek olanlar bu iş için 100 lira alıyor.
Harçlık nasıl çıkıyor?
Her kesimden insanlar borsada halka arz furyasına katılıyor.
Sistem şöyle:
Halka arz edilen 50 milyon lot adet hisseden (1 lot bin adet) onlara sadece 5 adet yani TL ile 580 liralık düşüyor.
Hisse tavan tavan gidiyor. 2 haftada yaklaşık yüzde 150 artıyor. 580 lira ile yaklaşık 20 günde 800 lira para kazanıyor. Banka-aracı kurum komisyonunu düş geriye 650-700 lira kalıyor. Bazı ay 3 halka arz oluyor. 3 halka arzdan da aynı şekilde kazanıyor ve bir ayda 3 bin lirayla maaşına ek yapıyor.
Elindeki 500-bin lira ile umut arayanların sayısı her halka arzda 1 milyon artıyor.
Kredi kartından para çeken borsaya koşuyor.
Küçük yatırımcı
figüran olarak kullanılıyor
Halka arzlarda her ne kadar hisselerin yarısından fazlası bu küçük yatırımcıya veriliyorsa da asıl kazancı azınlıklar sağlıyor.
Örnek olarak ünlü bir müteahhidin enerji şirketinin halka arzına baktığımızda aslan payının 176 kişiye gittiğini görüyoruz. 49 milyon lot senet 2 milyon 233 bin yatırımcıya dağıtılırken 20 milyon 358 bin senet sadece 176 hesaba verildi.
Bireysel yatırımcı başına düşen maksimum tutar yaklaşık olarak: 517.5 TL oldu. Yani yaklaşık 23 adet. Öte yandan halka arzın yaklaşık yüzde 29’u ise yurt dışı ve yurt içi bireysel yatırımcılara satıldı. Yurt dışı bireysellere verilen hisse miktarı 10 milyon 179 bin lot olurken, 11 hesap ile yurt içi kurumsal da aynı oranda hisse aldı.
Bu hisse 14 seans tavan oldu ve bu halka arzdan hisse alan küçük yatırımcı 700 lira kazanırken, kurumsal adı altında halka arza giren 176 kişi en büyük payı aldı.
Tıpkı o dizilerdeki gibi... Sahilde kızı öpen esas oğlan milyon alırken, arka fon olarak kullanılan gariban ise sadece 700 lira kazandı.
