Gözler, dünyaya açılan pencerelerimiz; ancak bu pencereler bazen sinsice kapanabiliyor.
Glokom, makula dejenerasyonu ve diyabetik retinopati gibi göz hastalıkları, fark edilmediğinde yalnızca görme kaybına değil, yaşam kalitesinin ciddi şekilde düşmesine ve hatta ölümcül sonuçlara yol açabiliyor.
Bilimsel araştırmalar ve dünya çapındaki uzmanlar, erken tanının bu hastalıklarla mücadelede hayati bir rol oynadığını vurguladı.
Türkiye’de her yıl binlerce kişi, geç teşhis nedeniyle görme yetisini kaybederken, uzmanlar erken müdahalenin önemine dikkat çekti.
İşte göz hastalıklarında erken tanının gücü ve bilimsel dayanakları...
ERKEN TANI NEDEN KRİTİK?
Göz hastalıklarının çoğu, başlangıçta belirti vermeden ilerliyor. Glokom gibi "sessiz hırsız" olarak bilinen rahatsızlıklar, geri dönüşü olmayan görme kaybına yol açmadan önce genellikle fark edilmiyor.
The Lancet Ophthalmology’de yayımlanan bir çalışma, glokom hastalarının %50’sinin teşhis edildiğinde zaten ciddi görme kaybı yaşadığını ortaya koydu.
ABD’deki Johns Hopkins Üniversitesi’nden oftalmolog Dr. Harry Quigley, "Erken tanı, glokomun ilerlemesini %80 oranında durdurabilir. Ancak çoğu hasta, semptomlar belirginleştiğinde çok geç kalmış oluyor" dedi.
Erken müdahale, göz sinirlerini koruyarak hayat boyu görmeyi sürdürmeyi mümkün kılıyor.
DİYABET VE GÖZ: KÖRLÜĞÜN GÖLGESİ
Diyabetik retinopati, şeker hastalığının en yaygın komplikasyonlarından biri ve erken teşhis edilmediğinde körlüğe kadar ilerleyebiliyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, dünya genelinde 422 milyon diyabet hastasının %35’i bu riskle karşı karşıya.
JAMA Ophthalmology’de yer alan bir araştırma, düzenli göz taramalarının diyabetik retinopatiye bağlı körlük riskini %45 azalttığını gösterdi.
İngiltere'deki Moorfields Göz Hastanesi’nden Prof. Pearse Keane, "Diyabet hastaları, kan şekeri kontrolü kadar göz muayenelerini de ciddiye almalı. Erken aşamada lazer tedavisi ya da ilaçlar, görmeyi kurtarabilir" uyarısında bulundu.
MAKULA DEJENERASYONU: YAŞLILIĞIN DÜŞMANI
Yaşa bağlı makula dejenerasyonu (AMD), merkezi görmeyi tehdit eden bir başka sinsi hastalık.
50 yaş üstü bireylerde sık görülen bu rahatsızlık, erken dönemde yakalandığında kontrol altına alınabiliyor.
Investigative Ophthalmology & Visual Science’da yayımlanan bir çalışma, erken evre AMD hastalarına uygulanan anti-VEGF tedavilerinin görme kaybını %70 oranında önlediğini kanıtladı.
Kanada’daki Toronto Üniversitesi’nden Dr. David Wong, "Makula dejenerasyonu, yaşlılarda bağımsız yaşamı riske atıyor. Yıllık taramalar, bu hastalığın yıkıcı etkilerini durdurabilir" dedi.
Erken teşhis, hastaların günlük işlerini sürdürebilmesini sağladı.
TEKNOLOJİNİN GÜCÜ: ERKEN TEŞHİSTE DEVRİM
Göz sağlığında yapay zeka ve OCT (optik koherens tomografi) gibi yenilikçi teknolojiler, erken tanıyı daha erişilebilir hale getirdi.
Nature Medicine’da yayımlanan bir analiz, yapay zekanın retina taramalarında glokom ve retinopatiyi %95 doğrulukla tespit edebildiğini gösterdi.
Avustralyalı oftalmolog Dr. Robyn Guymer, "Bu teknolojiler, doktorların gözünden kaçabilecek mikroskobik değişiklikleri yakalıyor. Erken teşhis için devrim niteliğinde" dedi.
Türkiye’deki hastaneler de bu teknolojileri giderek daha fazla benimsiyor ve sağlık turizminde fark oluşturdu.
TÜRKİYE’DE DURUM: ERKEN TANIYA ERİŞİM ARTIYOR MU?
Türkiye’de göz hastalıkları, yaşlanan nüfus ve diyabet prevalansının artmasıyla giderek yaygınlaştı.
Sağlık Bakanlığı verilerine göre, her yıl yaklaşık 50 bin kişi glokom tanısı alıyor ve çoğu geç evrede fark edildi.
Özel hastaneler ve devlet destekli tarama programları, erken teşhise erişimi artırıyor. Uzmanlar, 40 yaş üstü bireylerin yılda bir göz muayenesi yaptırmasını önerdi.
UZMANLARDAN ÇAĞRI: GÖRMEZDEN GELMEYİN
Bilim dünyası, göz hastalıklarında erken tanının sadece görmeyi değil, hayatı kurtardığını söyledi.
British Journal of Ophthalmology’de yer alan bir inceleme, erken teşhis edilen hastaların tedavi maliyetlerinin %60 daha düşük olduğunu ve yaşam kalitelerinin korunduğunu belirtti.
Dr. Quigley, "Görme kaybı, depresyon ve düşme riskini artırarak dolaylı yoldan ömrü kısaltabilir. Erken muayene, bu zinciri kırar" dedi.
Prof. Keane ise, "Gözleriniz sağlığınızın aynasıdır. Bir belirti beklemeden kontrole gidin" çağrısı yaptı.
GÖRME YETİNİZİ VE HAYATINIZI KORUYUN
Göz hastalıkları, erken tanı ile tehdit olmaktan çıktı. Glokomdan retinopatiye, bilimsel veriler ve uzman görüşleri, zamanında müdahalenin mucizeler yarattığını kanıtladı.
