Kolon kanseri, uzun yıllardır 50 yaş üstü bireylerde sıkça görülen bir sağlık sorunu olarak bilinse de, son yıllarda genç nüfusta da endişe verici bir yükseliş dikkat çekti.
Genellikle sinsi ilerleyen bu hastalık, dünya genelinde kanser kaynaklı ölümlerin önde gelen nedenlerinden biri. Ancak artık sadece yaşlıların değil, 20’li ve 30’lu yaşlardaki bireylerin de radarında.
Bilimsel araştırmalar ve uluslararası uzmanlar, bu artışın ardındaki faktörleri mercek altına aldı. Modern yaşam tarzı, beslenme alışkanlıkları ve çevresel etkiler suçlandı.
İşte gençlerde kolo kanseri vakalarının artışı ve bu konuda uzmanların çarpıcı görüşleri...
GENÇLERDEKİ ARTIŞ: RAKAMLAR NE DİYOR?
Kolon kanseri, dünya genelinde her yıl yaklaşık 1.9 milyon yeni vaka ve 900 binden fazla ölümle üçüncü en yaygın kanser türü. Ancak son veriler, bu hastalığın genç yetişkinler arasında hızla yayıldığını gösterdi.
The Lancet Oncology’de yayımlanan bir çalışma, 25-49 yaş arası bireylerde kolon kanseri oranlarının 27 ülkede yükseldiğini ve bu artışın 20 ülkede yaşlı nüfustaki artıştan daha hızlı olduğunu ortaya koydu.
ABD’deki Amerikan Kanser Derneği’nin raporu ise, 55 yaş altı teşhislerin 1995’te %11 iken 2019’da %20’ye çıktığını bildirdi. Bu, gençlerdeki vakaların neredeyse iki katına ulaştığı anlamına geldi.
MODERN YAŞAMIN SUÇ ORTAKLARI
Uzmanlar, bu artışın genetik faktörlerden çok çevresel ve yaşam tarzı değişiklikleriyle bağlantılı olduğunu düşünüyor.
Journal of the National Cancer Institute’ta yayımlanan bir analiz, 1990 sonrası doğanların kolon kanseri riskinin 1950 doğumlulara kıyasla iki kat, rektal kanser riskinin ise dört kat daha yüksek olduğunu gösterdi.
ABD’deki Washington Üniversitesi’nden Dr. Yin Cao, "Bu bir tesadüf değil. Genç nesiller, obezite, hareketsizlik ve işlenmiş gıda tüketimindeki artış gibi risk faktörlerine daha fazla maruz kalıyor" dedi.
Araştırmalar, şekerli içeceklerin ve kırmızı etin aşırı tüketiminin erken yaşta kolon kanseri riskini artırdığını doğruladı.
MİKROBİYOMUN ROLÜ VE ÇEVRESEL ETKİLER
Bilim insanları, bağırsak mikrobiyomunun bu artışta önemli bir rol oynayabileceğini öne sürdü.
Nature Reviews Clinical Oncology’de yayımlanan bir inceleme, genç hastalarda mikrobiyom dengesizliklerinin tümör oluşumunu hızlandırabileceğini belirtti.
Johns Hopkins Üniversitesi’nden Dr. Cynthia Sears, "Antibiyotiklerin aşırı kullanımı ve modern diyetler, bağırsak florasını değiştiriyor. Bu da inflamasyonu tetikleyerek kanser riskini artırabilir" açıklamasında bulundu. Ayrıca, plastiklerden sızan kimyasallar ve hava kirliliği gibi çevresel faktörler de şüphe altında.
ERKEN TEŞHİSİN ÖNEMİ
Gençlerde kolon kanseri genellikle ileri evrelerde teşhis ediliyor çünkü bu yaş grubu rutin taramalara dahil değil. ABD’de tarama yaşı 2021’de 50’den 45’e düşürülse de, 20’li ve 30’lu yaşlardaki hastalar genelde semptomları ciddiye almıyor.
JAMA’da yayımlanan bir çalışma, kanlı dışkı, karın ağrısı ve bağırsak alışkanlıklarında değişiklik gibi belirtilerin gençlerde 6 aya kadar ihmal edildiğini gösterdi.
İngiltere’deki Imperial College London’dan Prof. Gina Brown, "Doktorlar ve gençler, bu belirtileri yaşlılık hastalığı sanıyor. Oysa erken teşhis, hayatta kalma oranını %90’a çıkarabilir" dedi.
UZMANLARDAN ÇAĞRI: FARKINDALIK VE ÖNLEM
Uzmanlar, genç nüfusta kolon kanseri artışını durdurmak için acil adımlar atılması gerektiğini vurguladı.
Harvard Tıp Fakültesi’nden Dr. Kimmie Ng, "Risk faktörlerini anlamak ve kişiselleştirilmiş tarama programları geliştirmek zorundayız. Gençler, belirtileri görmezden gelmemeli" uyarısında bulundu.
Beslenme uzmanları ise, lif açısından zengin, işlenmiş gıdalardan uzak bir diyetin koruyucu olabileceğini söyledi.
Annals of Oncology’de yer alan bir çalışma, alkol tüketimi ve obezitenin gençlerdeki vakaların %30’unu açıklayabileceğini belirtti.
GENÇLER İÇİN YENİ BİR GERÇEKLİK
Kolon kanseri artık sadece yaşlıların hastalığı değil. Bilimsel veriler ve uzman görüşleri, bu tehdidin genç nesilleri de sardığını açıkça ortaya koydu.
Modern yaşamın getirdiği alışkanlıklar, bağırsak sağlığını bozarak bu sinsi düşmanı tetikledi.
Erken farkındalık, doğru beslenme ve düzenli kontroller, bu savaşta en büyük silahlar.
