Moldova'nın güneyinde özerk bir bölge olan Gagauzya'nın Rusya yanlısı başkanı Evghenia Gutul, 9 Nisan'da başkent Kişinev'deki bir mahkeme kararıyla 30 gün süreyle ev hapsine alındı. Gutul, 25 Mart'ta Kişinev Havalimanı'nda yolsuzluk suçlamalarıyla gözaltına alınmıştı. Suçlamalar, 2014'te büyük bir mali dolandırıcılıkla anılan ve şu anda yurtdışında yaşayan Ilan Shor ile bağlantılı.
Gagavuz Türklerinin seçtiği Başkan Gutul gözaltına alındı! Türk Dünyası sessiz kalmamalı
Bu gelişme, Moldova ile Rusya arasındaki diplomatik gerilimi yeniden tırmandırdı. Kremlin yönetimi, Gutul’un gözaltına alınmasını “siyasi bir linç” olarak değerlendiriyor. Rusya Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Aleksey Poliçuk, konuyu hem Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne hem de Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Daimi Konseyi'ne taşıdıklarını açıkladı.
MOSKOVA'DAN SERT TEPKİ VE DİPLOMATİK ATAK
Rusya Dışişleri Bakanlığı, Moldova’daki gelişmeleri uluslararası kamuoyuna duyurmakta kararlı. Moskova, Gutul’a yönelik muamelenin sadece bir yargı süreci değil, aynı zamanda muhalif seslere karşı yürütülen siyasi baskının bir parçası olduğunu savunuyor. Yetkili Poliçuk, ülkedeki bağımsız medya kuruluşlarının hedef alındığını, Rusça konuşan azınlıkların sistematik şekilde baskı altında tutulduğunu ve muhalefete yönelik yıldırma politikalarının artık sıradan hale geldiğini belirtti.
Özellikle Rusya ile daha yapıcı ilişkiler kurulmasını savunan politikacılar, bu baskıdan en çok etkilenenler arasında gösteriliyor. Gutul’un Kremlin ile yakın ilişkileri bilinirken, Moldova hükümeti onun söylemlerini ülkenin batı ile entegrasyon sürecine aykırı buluyor.
SEÇİM SONRASI GERGİNLİK TIRMANDI
Gagauzya’da 2023 yılında yapılan seçimlerde Gutul, Ilan Shor’un desteklediği blokla birlikte başkanlık yarışını kazandı. Ancak Moldova merkezi hükümeti seçim sonucunu tanımayı reddetti. Cumhurbaşkanı Maia Sandu, Gutul’un yasal olarak atanmasını engelledi. Bunun üzerine Gagauzya’da kitlesel protestolar düzenlendi ve bölgesel parlamento Gutul’un arkasında durdu.
Bu süreç, Moldova’daki etnik, siyasi ve jeopolitik fay hatlarını daha da belirgin hale getirdi. Ülke yönetimi Avrupa Birliği ile yakınlaşırken, Gagauzya ve Transdinyester gibi özerk bölgeler Rusya ile daha sıcak ilişkiler talep ediyor. Bu çelişkili yönelimler, Moldova’nın iç siyasetinde kırılgan bir denge yaratıyor.
NATO, Rusya'yı Baltık ülkeleriyle tehdit ediyor. Gerekirse Moldova'dan asker çıkaracağız
TRANSDİNYESTER GÖLGESİ VE ARTAN KAYGILAR
Rusya'nın Gutul konusundaki tepkisi, Moldova üzerindeki etkisini kaybetmeme çabasının bir parçası olarak da görülüyor. Özellikle Transdinyester meselesi, iki ülke arasındaki en kritik başlıklardan biri olmaya devam ediyor. Transdinyester, 1990'lı yıllardan beri Moldova’nın merkezi otoritesinden bağımsız hareket ediyor ve bölgeye yerleştirilmiş Rus askerleri hâlâ varlığını sürdürüyor. Moskova ise bu bölgedeki etnik Rus nüfusun haklarını korumak bahanesiyle burada nüfuz sahibi olmayı sürdürüyor.
Batılı ülkeler ise Moldova'nın egemenliğine yönelik olası tehditler karşısında endişeli. Kremlin’in Gutul’a desteği, Rusya'nın Moldova üzerindeki etkisini artırmaya çalıştığı yönündeki yorumları da beraberinde getiriyor. Avrupa Birliği ise Moldova’yı demokratikleşme ve reform sürecinde desteklemeye devam ediyor.
Transdinyester problemi nasıl ortaya çıktı?
SİYASİ SULAR DURULMUYOR
Gagauzya’daki kriz, sadece Moldova’nın iç meselesi değil, aynı zamanda Rusya ile Batı arasındaki nüfuz mücadelesinin de bir yansıması. Evghenia Gutul’un ev hapsine alınması, bölgedeki dengeleri daha da karmaşık hale getirdi. Önümüzdeki günlerde hem ulusal hem de uluslararası arenada bu olayın yankılarının devam etmesi bekleniyor. Özellikle Moskova’nın diplomatik girişimlerinin, Moldova yönetimi üzerindeki baskıyı artırması olası.
