TÜRKİYE’YE patriot sistemi satmaya çalışan ABD, Avrupa’ya füze kalkanı kurulması planının rafa kaldırıldığını açıkladı.
ABD, Çek Cumhuriyeti ve Polonya’ya kurmayı planladığı füze kalkanı projesini iptal ederken, Türkiye üzerinden İran ve Moskova’ya yönelik konuşlanmayı da sürdürecek
İran ve Rusya’nın bölgedeki etkinliğini kırmak ve muhtemel askeri anlaşmalar ile elini güçlendirmek için Türkiye’ye 7.8 milyar dolarlık füze satma kararı alan ABD yönetimi, Doğu Avrupa’ya konuşlandırmayı planladığı füze kalkanı projesinden geri adım attı. Çek Cumhuriyeti ve Polonya merkezli Doğu Avrupa’ya konuşlanmaya çalışan ABD’nin bu kararı, Türkiye ve İsrail’in ağırlıklı rol aldığı yeni bir cephenin Rusya’ya karşı devreye sokulduğu yorumlarına neden oldu. “Füze kalkanının İran veya Rusya’ya karşı olmadığını” iddia eden ABD’nin açıklamasını ise bölgede atılan adımlar yalanlıyor.
İran’ın adımı etkili
Wall Street Journal gazetesi dün, Beyaz Saray’ın, eski başkan George Bush yönetiminin Avrupa’ya füze kalkanı kurulması planlarını rafa kaldırdığını duyurdu. Gazete, Amerikalı yetkililere dayandırdığı haberde, bu kararın, ABD’nin “İran’ın uzun menzilli füze programında tahmin edildiği gibi hızlı ilerleme kaydedilmemesinin ABD ve Avrupa başkentlerine yönelik tehdidin derecesini azalttığı” hükmüne dayandırılacağını kaydetti. Gazete, füze kalkanı planlarının rafa kaldırılması kararının, ABD’nin Rusya ile ilişkilerini geliştirme çabalarıyla ilgili endişelerin dile getirildiği Doğu Avrupa’da rahatsızlık yaratabileceğini de yazdı.
Moskova ile kapışma
ABD ve Polonya, füze kalkanı öngören anlaşmayı 2008’de imzalamışlardı. Rus lider Dimitriy Medvedev, ABD ve Rusya’nın füze kalkanı konusunda anlaşmadıkları takdirde, Moskova’nın İskender füzelerini Kaliningrad bölgesine konuşlandıracağı yönünde tehditte bulunmuştu. ABD’nin adımını gören Rusya ise ilk pakette S-300V füzelerinin bulunduğu savunma sistemi için kulis başlatmıştı. Türkiye’nin Mart 2007 tarihinde açtığı hava savunma füze sistemi alımına ilişkin ihaleye katılan Rusya’nın dev silah üreticisi Rosoboron Export ihale için “varım” demişti. Rus şirketin 3 paketlik bir hava savunma füze sisteminin toplam maliyeti ise 9 milyar dolar.
Stratejik projede geri adım
Füze kalkanı projesi için Orta Avrupa’dan vazgeçtiğini açıklayan ABD, projenin “kuzey ve güney Avrupa’ya kaydırılacağını” açıkladı. ABD Başkanı Barack Obama, açıklamasında, projenin “Doğu Avrupa’dan başka bölgelere kaydırılacağını” yinelerken, “Yeni plan, füze kalkanı tesisleri gemilerde ve karasal bölgelerde olacak. İran’a daha yakın bölgelerde konuşlanacak” dedi. Çek hükümeti sözcüsü Roman Prorok ise, Obama ve Çek lider Jan Fischer’ın telefonla görüştüğünü söyledi. Sözcü, Fischer’ın görüşme konusunda Devlet Başkanı Vaclav Klaus’u bilgilendirdiğini kaydetti. Polonya yönetimi ise, ABD’nin kararından kaygılı olduklarını belirtti.
Türkiye ağırlık kazanıyor
Polonya’da yayımlanan Wyborcza gazetesi 27 Ağustos tarihli haberinde Amerikan yönetiminin Polonya ve Çek Cumhuriyeti’nde füze kalkanı sistemi kurmaktan vazgeçtiğini bunun yerine Türkiye veya İsrail’i düşündüğünü iddia etmişti. Washington iddiayı yalanlamasına karşın, Türkiye’ye Patriot PAC-3 satışı için Kongre’yi devreye sokmuştu.
