Türk lirasında yaşanan sert değer kayıplarının ardından Türkiye''ye yönelik beklentiler de farklılaşmaya başladı.
Dünya gazetesinde yer alan habere göre; geçtiğimiz günlerde TCMB''den faiz artırım beklentisini ikinci çeyreğe çeken Goldman Sachs, bu kez artırım tutarında revizyona gitti. Goldman Sachs, TCMB’nin politika faizini 2022''nin ikinci çeyreğinde 600 baz puan artırarak yüzde 14''ten yüzde 20''ye çıkarmasını beklediklerini açıkladı.
SOCİETE''DEN GENARALE''DAN HİPERENFLASYON VURGUSU
Öte yandan Fransız bankası Societe Generale stratejistleri paylaştıkları bir raporda Türkiye için ''hiperenflasyon'' vurgusu yaptı.
Societe Generale, Türk lirasına olan güvenin azalmasıyla insanların bankalardan varlıklarını çekebileceğini, finansal piyasalardaki istikrarın bozulabileceğini ve Türk lirasındaki değer kaybının bir hiperenflasyon dönemine yol açabileceğini savundu.
"BÜYÜK BİR FAİZ ARTIRIMI GEREKİYOR"
Credit Suisse ise yayınladığı raporda, TCMB''den bir faiz artırımı gelmediği sürece USDTRY''nin 14 seviyesine doğru gitmeye devam edeceğini öngördü.
Raporda, "Negatif geri besleme döngüsünün durması için, TCMB''nin agresif şekilde faiz artırması gerekli. USDTRY''nin istikrar kazanması için politika faiz oranının en azında yıllık enflasyon civarına getirilmesi gerekli, bu en az 500 baz puanlık bir artırım. USDTRY''de trendin tersine dönmesi için ise politika faizinin çok daha agresif şekilde artırılmasına ihtiyaç olması çok büyük olasılık. Politika faizi artırımı olmaz ise USDTRY''nin 14,00 gibi seviyelere ulaşabileceği görülüyor. Büyük bir faiz artırımı USDTRY''yi 11,00 civarına getirir" ifadeleri yer aldı.
HİPERENFLASYON NEDİR?
Hiperenflasyon, bir ülkedeki tüm mal ve hizmetlere ait fiyatların belirli bir dönem süresince kontrolsüz bir şekilde yükseldiği durumları tanımlamak için kullanılan bir ekonomi kavramıdır. Farklı bir deyişle, hiperenflasyon oldukça hızlı ve çok daha kontrolsüz bir enflasyondur.
Genel olarak, bir ülkede enflasyon oranın ayda yüzde 100 veya daha fazla yükselişe geçtiği durumlar hiperenflasyon olarak ifade edilmektedir. Bununla birlikte farklı ekonomistlere göre enflasyon oranın ayda yüzde 50 ya da 200’den daha fazla yükseldiği durumlar da hiperenflasyon olarak tanımlanabilmektedir.
Örneğin, dünyaca ünlü Amerikalı bir ekonomi profesörü olan Phillip Cagan, “Hiperenflasyonun Parasal Dinamikleri” adlı kitabında yer verdiği ve incelediği hiperenflasyon kavramını enflasyon oranın ayda yüzde 50 ve üzerinde artması olarak tanımlamıştır.
Bu bağlamda değerlendirmek gerekirse, enflasyon oranın ayda en az yüzde 50 ve üzerinde hızlı bir şekilde artmasının hiperenflasyona sebep olduğu konusunda birçok ekonomistin hemfikir olduğunu söylemek pek de yanlış olmayacaktır.
HİPERENFLASYONUN NEDENLERİ NELERDİR?
Para arzındaki artış ve talep enflasyonu, hiperenflasyonun ortaya çıkmasına neden olan en temel iki unsurdur. Çünkü hiperenflasyon çoğu zaman, para arzında artış olduğunda ve talebi arzın gerisine iterek fiyatları yükselttiğinde ortaya çıkmaktadır.
Hiperenflasyonun ortaya çıkmasına neden olup en önemli faktörler arasında yer alan para arzındaki artış, genellikle bir devletin daha fazla para basması ve bastığı bu paraları dolaşıma sokmasından kaynaklanır. Dolaşıma daha fazla para girdiğinde, para biriminin gerçek değeri düşer ve fiyatlar hızlı bir şekilde yükselir.
Hiperenflasyona neden olan bir diğer unsur ise talep enflasyonudur. Böyle bir durumda talep arzı geçer ve bu da fiyatların yükselmesine sebep olur. Bu, artan tüketici harcamaları, ihracatta ani bir artış ya da devlet tarafından yapılan yüksek harcamalar sonucunda ortaya çıkabilmektedir.
