Külliyetli ecnebi parası ve bir çok propagandalar cereyan ediyor
C- Suriye’de ve Irak’ta İngilizlerin ve ecnebilerin tahakküm ve idaresinden tekmil Arabistan hali galeyandadır. Arabistan’ın her yerinde ecnebi boyunduruğu reddolunuyor. Yalnız refah ve saadeti memleket için ecnebilerin iktisadî, ümranî, medenî vesaitinden muavenete rıza gösteriliyor.
Bağdat ve Şam içtimai umumîleri her tarafa bu kararı neşretmiştir.
D- Ahiren devletler arasında hasıl olan rekabet münasebetiyle İngilizlerin Kafkasya’dan kamilen çekilmesine karar verilmiş ve tatbikat bir müddettenberi başlamıştır. İtalyan kuvvetlerinin Batum tarikiyle Kafkasya’ya gelmesi mukarrer ise de İtalyanlar Kafkasya’daki ahvali dahiliye münasebetiyle bu kararın tatbikinden korkuyorlar.
E- İstiklâli millîlerini tehlikede gören ve her taraftan istilâya maruz kalan Rus milleti bu tahakkümü umumiye karşı bütün efradı milletinin kudreti müşterekesiyle çarpışıp umumun malûmu olduğu veçhile bu kuvvet kendi memleketleri dahilinde galebe çalmış ve kendi üzerine musallat olan milletleri de dairei nüfuz ve sirayetine almakta bulunmuştur.
F- Şimdi Kafkas, Azerbaycan, ve Gürcistan birbirleriyle ittihad ederek mevcudiyeti milliyeleri aleyhine yürümek isteyen Denikin ordusunu harben tazyik ve Karadeniz sahiline sürmüştür.
G- Ermenistan’a gelince: Bir fikri istilâ perverde eden Ermeniler, Nahcivan’dan Oltu’ya kadar bütün ahalii İslâmiyeyi tazyik ve bazı mahallerde katliâm ve yağmagerlikte bulunuyorlar. Hudutlarımıza kadar İslâmları mahva mahkûm ve hicrete mecbur ederek vilâyatı şarkıyemiz hakkındaki emellerine doğru emniyetle takarrüp etmek ve bir taraftan da 400 bin olduğunu iddia ettikleri Osmanlı Ermenisini bir istinatgah olmak üzere memleketimize sürmek istiyorlar.
Karadeniz’in garp tarafındaki vakayie gelince; Macar ve Bulgarlar memleketlerinin mühim bir kısmını istilâ etmek istiyenlere karşı bütün mevcudiyeti milliyeleriylc çalışıyorlar.
Meriç nehri garbında yani Balkan Harbinden evvel devletimizin malikânesi olan Garbi Trakya’nın Bulgarlardan alınarak Yunanlılara verilmesi düveli itilâfıyyece karargir olmasından naşi harekâtı tatbikiye başlamış ve Yunan işgal kuvvetlerine karşı Bulgar kuvayi milliyesi tarafından takviye edilen Bulgar kuvvetleri Garbi Trakya mıntıkası dahilinde verdikleri muharebat neticesinde müteaddit Yunan fırkalarını defetmiştir.
Vaziyeti hususiyemize gelince: Daha Dersaadet’ten çıkmadan evvel vatan ve milletin çarei tahlisi hakkında bir çok ricali mes’ule ve muktedire ile görüştüm. Payitahttaki münevveranın, din ve devlete hizmetleri mesbuk zevatı âliyenin mesaii masrufeleri kıymettar olmakla beraber, tesir ve murakabe altında mahsur bir muhit, kendilerini daima tehdit ve akametle müteessir etmektedir.
Herhalde mukadderata hâkim bir iradei milliyenin müdahaleden masun bir surette zuhuru ancak Anadolu’dan muntazırdır. Buna istinadendir ki bir şûrayi millînin vücudunu ve ancak kuvvetini iradei milliyeden alacak mesul bir hükümetin mevcudiyetini talep etmek, bilhassa son zamanlarda payitahtın hemen tekmil tabakatı mütefekkiri için bir fikri sabit halini almıştır.
Şurada acıklı bir hakikat olmak üzere arzedeyim ki, memleketimizde külliyetli ecnebi parası ve bir çok propagandalar cereyan ediyor. (Devam edecek)
