Kumkapı’da “Papaz Evleri” olarak bilinen harabe binanın restorasyonunu yaparak otel haline getiren Zela Kuyumculuk ile Kumkapı Meryem Ana Kilisesi Vakfı arasında 4 yıldır devam eden ve sonucu Ermeni cemaati arasında konusu olan dava süreci şöyle gelişti:
Zela Kuyumculuk Yönetim Kurulu Başkanı ve eski İstanbul Kuyumcular Odası Başkanı Norayr İşler, Kumkapı Meryem Ana Kilisesi Vakfı’na ait “Papaz Evleri” diye bilinen harabe binanın restorasyonunu yapmak üzere 2013 yılında vakıfla sözleşme imzaladı. Norayr İşler sözleşme kapsamında binayı restore ederek 30 yıl kiracı olarak kullanım hakkıyla otel haline getirdi. O dönem çıkan pandemi dolayısıyla Zela kuyumculuk bir iki ay kira ödemesini aksattı. Bunun üzerine Kumkapı Meryem Ana Kilisesi Vakfı, kiranın ödenmediği gerekçesiyle ihtarname yollayarak oteli tahliye ettirdi. Ancak Zela Kuyumculuk, kiralama sözleşmesi gereği İstanbul Sulh Hukuk Mahkemesi’nde tazminat davası açtı. Bugüne kadar üç hâkimin değiştiği ve dört ayrı bilirkişi raporunun hazırlandığı davanın 29 Nisan’daki duruşmasında mahkeme, vakfın bilirkişi raporundaki bedeli faiziyle birlikte Zela Kuyumculuk’a ödemesine karar verdi.
Patrik Sahak Maşalyan’ın İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı Şaban Yılmaz’a yaptığı tartışılan ziyaret bu karar sonrasında gerçekleşti. Ziyaret sebebiyle oluşan tepkiler üzerine Ermeni Patrikliği’nden yapılan açıklamada şöyle denildi:
“Kumkapı Meryem Ana Kilisesi Vakfı ile Zela Kuyumculuk arasında görülen davada Vakfın aleyhine çıkan karar sonrasında; Vakfın istinaf başvurusunda bulunması gündeme gelmişti. Mahkeme süreçlerinin devamı için istinaf ve Yargıtay aşamalarında yatırılması gereken teminat Meryem Ana Vakfı’nın maddi olanaklarının çok üstünde olduğundan, vakıf yönetiminin ricası üstüne Türkiye Ermenileri Patriği Sahak Maşalyan ‘Adli Yardım’ sağlanması doğrultusunda hukuksal görüş almak üzere geçtiğimiz günlerde, İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı Şaban Yılmaz’ı ziyaret etmiştir.”
Patrik Maşalyan’ın aralarında davalı vakıf yöneticilerinin de olduğu bir heyetle İstanbul Başsavcısı’na ziyaretini değerlendiren hukukçular, “nezaket ziyareti” olmadığı çok açık görünen ziyaretin “yargıya müdahale girişimi” niteliği taşıdığını savundular. Ziyaret konusunda konuşan, davacı avukatlarından Alper Tunga Akgülen, eğer ziyaretin amacı mahkeme kararını etkilemekse asıl, patriğin kendi cemaatinin üyeleri arasındaki bir husumet nedeniyle bakılan bir davada taraflardan biri lehine hareket ederek tarafsızlığını yitirmiş olmasının üzücü sonuçları olabileceğine dikkat çekti.
Akgülen: Bağımsız yargı, toplumun en büyük güvencesidir. Herhangi bir güç ve kaynaktan etkilenmemesi adalet sisteminin başarılı işleyişinin zorunlu koşuludur. Eğer, Anayasa hiçe sayılarak, bir yargı kararına karşı, bu kararı yok sayan bir anlayış ve tutum sergilenmiş ve başsavcı nezdinde bir kriz yaratılmışsa bu davranış, adli kurumlara bir saldırıdır ve hukukun yok sayılmasıdır ki acilen sorumlular hakkında adil yargılamayı etkilemeye teşebbüsten soruşturma başlatılması gerekir” dedi. Davacı şirket avukatlarından Fatih Sevimli de yargı bağımsızlığıyla çelişecek girişimleri kabul etmelerinin mümkün olmadığını vurgulayıp, yargıçların bağımsız ve adil kararlarıyla adaletin doğru tecelli edeceğine inandıklarını söyledi.
Mahkeme kararıyla mağduriyetlerinin tescil edildiğine dikkat çeken Zela Kuyumculuk Yönetim Kurulu Başkanı Norayr İşler, “Uğradığımız haksızlık ve mağduriyet bu kadar açık biçimde ortadayken hiçbir yargıya müdahale girişiminin adalete üstün geleceğini düşünmüyorum. Türk adaletine güveniyorum” diye konuştu.
YANGINDA KÜL OLMUŞTU
İstanbul, Fatih İlçesi, Kumkapı’da bulunan Papaz Evleri binası, 19. yüzyılın İstanbul mimarisinin güzel örneklerinden birisi. Dönemin plan şeması, üçgen alın, cephedeki yalancı sütunlar, iyon sütun başlıkları, söveler, silmeler, cumbalar ve cumbaları destekleyen eli böğründelerden oluşan cephe tasarımı ve süsleme sanatının en güzel örneklerini sergilemesiyle neoklasik akımının özelliklerini taşıyan yapı kompleksi, Surp Astvadzadzin Patriklik Kilisesi’ne bağlı olan iki kilise ve iki şapelde görevli papazlar ve aileleri için 1890 tarihinde yapıldı. Uzun yıllar din adamlarına hizmet veren Kumkapı Sıraevler’i (diğer adı ile Papaz Evleri), kayıtlarda herhangi bir bilgiye rastlanmamakla birlikte, İnşa edildiği zaman dilimi, stili, cephe detayları, kompleksin diğer yapılarının da mimarı olan Sarkis Balyan veya kalfaları tarafından yapıldığını düşündürüyor.
Yıllar içinde lojman ve misafirhane işlevini kaybeden binalar, yeni kiracılarına ev sahipliği yapmaya başlar. Semtin ihtiyaç sahibi ailelerinin yerleştirildiği evler, 1996 yılında bir mumun devrilmesiyle çıkan yangın sonucu yanar, kül oldu. Yangın, evlerin içini tamamen, cephesini de kısmen tahrip etmiş, binayı kullanılamaz hale getirdi.
