Günlük hayatımızı alt üst eden corona salgını pek çok hukuki sorunu da beraberinde getirdi. Coronanın her alandaki mağdurları arasında turizm sektörü de var. Erken rezervasyon yaptıran vatandaşlar, corona salgını sebebiyle yaz tatili planlarını bozmak durumunda kaldı. Yapamayacağı tatilin parasını geri isteyen vatandaşlar, önceden satın aldıkları tatil turlarını iptal edip parasını almak için seyahat acentelerini zorlamaya başladı. Salgın nedeniyle turizm acenteleri de sıkıntılı günler geçirdiği için, vatandaş da iptal ettirmek istediği tatilin parasını alamıyor. Acenteler de, otel ve uçak şirketlerine yaptıkları erken rezervasyon ücretlerini geri alamadıkları için müşterilerinin iptal taleplerini karşılayıp geri ödeme yapamadıklarını söylüyor. Şimdi acentaların yaşadığı bu sıkıntıyı bir başka yazıya bırakıp tüketicinin mağduriyeti ve hakları üzerinde durmak istiyorum.
Covid-19 salgını nedeniyle ülkemizde yurtdışına uçuşlar durduruldu, iller arası seyahatlere de önemli kısıtlamalar getirildi. Gerek kısıtlamalar gerekse bulaşın hızla yayılması vatandaşı her anlamda ekonomik ve fiziksel tedbirler almaya itmiştir.
Yaklaşan yaza dair yapılan ve ne zaman biteceği belli olmayan yasaklar nedenli yapılamama ihtimali yüksek planlar nedeniyle önceden parasını ödediği tatillerini iptal etmek isteyenler çoğalmakta. Ancak bu kişiler, tur şirketlerinin çeşitli önerileri ve hatta dayatmaları nedeniyle kimi zaman mağdur olmakta. Tur satın almış olanlara, öncelikle tur şirketleri tarafından çoğunlukla sunulan ileri tarihli rezervasyon, farklı turlarda bu hakkı kullanabilme seçeneklerini kabul zorunluluğunuz olmadığını belirtelim.
Corona salgını nedeniyle seyahatlerinizi iptal ettiğinizde haklarınızı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK) ve Paket Tur Sözleşmeleri Yönetmeliği kapsamında aramanız mümkün.
Yönetmelik uyarınca mücbir sebep halleri ve tarafların bu hallerde hakları ile yükümlülükleri, sözleşmeden dönme ve fesih şartları paket tur sözleşmesinde yazması zorunlu tutulan maddelerdir. Dolayısıyla idarece mücbir sebep kabul edilen coronadan kaynaklı iptallerde öncelikle sözleşmedeki maddelere bakılması gerekir.
Ancak bu maddeler dürüstlük kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhinde dengesizliğe neden oluyorsa TKHK kapsamında haksız şart sayılır ve kesin olarak hükümsüzdür. Tüketicinin corona nedeniyle tur paketini iptal etmesi halinde mevzuattaki kesintiler dışında cezai şart, tur bedelinden kesinti yapılması yönünde maddelerin geçersiz kalacağını söyleyebiliriz. Burada da ikili bir ayrıma gidilmektedir:
- Tüketici, turunu tura 30 günden uzun bir süre varken iptal ediyorsa yalnızca ödediği bedelden ödenmesi zorunlu vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülüklerden doğan masrafların kesintisi yapılarak 14 gün içinde bedel iadesi
- Tüketici, turunu tura 30 günden az bir süre varken iptal ediyorsa ödediği bedelden ödenmesi zorunlu vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülüklerden doğan masraflar ve üçüncü kişilere ödenip belgelendirilebilen ve iadesi mümkün olmayan bedeller kesintisi yapılarak 14 gün içinde bedel iadesi
- Yönetmelikte yer aldığı üzere, tur sözleşmesinde “30 günden az bir süre varken turun iptal edilmesi durumunda tur bedelinde kesinti” hükmü var ise corona iptallerinde hakkaniyet gereği uygulanamaz. Örneğin, tura 20 gün kala uluslararası uçuş yasağı nedeniyle turunuzu iptal ettiyseniz, sözleşmede kabul etmiş olsanız bile tur şirketi tarafınızdan yasal kesintiler dışında hiçbir kesinti yapamaz. Yapması halinde 14 gün içinde iade etmesi gereklidir.
İptal ettiğiniz tatillerinizin iade edilmeyen bedellerine dair yapılacak hukuki müracaatları şöyle sıralayabiliriz:
Uyuşmazlık için başvurulacak merci tüketicinin ikametgahı, tüketici işleminin yapıldığı yer, karşı tarafın bulunduğu yer ve rakama göre belirlenmektedir. Buna göre;
Büyükşehir Belediyesi kabul edilen illerde yapılacak başvurular için uyuşmazlık değeri 6.920 TL altındaysa İlçe Tüketici Hakem Heyeti, 6.920 TL ile 10.390 TL arasında ise İl Tüketici Hakem Heyeti, 10.390 TL üzeri rakam için ise Tüketici Mahkemesi’ne başvurulabilir.
Büyükşehir Belediyesi sayılmayan illerin merkezlerinde 10.390 TL’nin altında bulunan uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyetleri, üzeri rakam için Tüketici Mahkemesi’ne, bu illere bağlı ilçelerde 6.920 TL ile 10.390 TL arasındaki uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetleri, üzeri rakam için Tüketici Mahkemesi’ne başvurulabilir.
Tüketici Hakem Heyeti kararlarına karşı Tüketici Mahkemesi’nde dava açarak itiraz etme imkanı vardır, tüketici bu başvuruları için harç ödemez.
