En sık görülen cilt problemlerinden biri olan akneler, sadece kozmetik bir sorun olmakla kalmayıp özgüven eksikliğine de yol açabiliyor. Akne sorununun çözümünde doğru tedavi ve düzenli takip büyük önem taşır. Doç. Dr. Alev Eken, akne sorunu hakkında bilinmesi gerekenler hakkında önemli bilgiler verdi…
Akne sorununun çözümünde doğru tedavi ve düzenli takip büyük önem taşıyor. Genellikle ergenlik çağında görülen akne yani sivilce sorunu, erişkinlikte de pek çok kişinin kabusu olabiliyor.
“ERGENLİK SİVİLCESİ” DEYİP GEÇMEMELİ
Akne, sadece ergenlik döneminde olmaz. Erişkin yaşta da devam eder ya da başlayabilir. Ergenlerin yüzde 95’inde sivilce vardır. “Ergenlik sivilcesidir, büyüyünce geçer” düşüncesi yanlıştır. Akne sorunu mutlaka tedavi edilmelidir. Ergenlikte erkekleri daha sık etkiler. Erişkin yaşlarda ise kadınların korkulu rüyasıdır. 25-30 yaş sonrası meydana gelen akneler, çoğunlukla ağız ve çene etrafında deri altında şişlikler şeklindedir; ağrılı ve kaşıntılıdır. Erişkin aknesi ellili yaşlara kadar devam edebilir.
KİLO ARTIŞI AKNE SORUNU GETİRİR
Önemli bir dermatolojik hastalık olan akne sorunu, kıl ve yağ bezlerinin iltihaplanmasıdır. Sorunun ortaya çıkmasındaki en önemli faktörler; genetik, hormonlar, stres, gıdalar, ilaçlar, kullanılan kozmetikler ve bazı çevresel faktörlerdir.
Başladığı yaş, şiddeti, yağ bezlerinin sayısı ve büyüklüğü hastanın genetik özellikleriyle ilişkilidir. Ayrıca, insülin direnci akneye neden olabilmektedir. Kilo artışıyla birlikte aknenin şiddeti artar ve azalması ile şiddetinde azalma olur. Yumurtalıklarda kist olarak bilinen polikistik over sendromu ve erkeklik hormonu androjenin artması da akneye yol açabilmektedir.
AKNE TEDAVİSİ KİŞİYE ÖZEL OLMALI
Siyah noktaların temizlenmesi tedavide yararlıdır. Ancak deneyimli uzmanlar tarafından yapılmalıdır. Dıştan cilde uygulanan kremler hafif şiddetteki aknede etkili olabilir. İleri akne sorunlarında ağızdan ilaç kullanılması gerekebilmektedir. Tedavide en etkili ilaç A vitamini türevleridir. Ancak tedavide kür yoktur; tekrarlama oranı yüzde 32’dir. Tedavi uzun sürelidir, takip gerektirir. Sabırlı olunmalıdır. Tedaviden en az 2-3 ay sonra sivilceler azalmaya başlar. Devam tedavisi gerekir. Komşulardan veya arkadaşlardan alınan öneriler; sosyal medyadan güvensiz ve asılsız kaynaklara dayanılarak yapılan uygulamalar tedavisi güç izler bırakmaya ya da sivilcenin artmasına neden olabilir.
Akne, cilt bakımları, siyah noktaların temizlenmesi veya dıştan sürülen ürünlerle tam tedavi edilemez. Tedavisi için mutlaka bir dermatoloğa başvurup, tıbbi tedaviye başlanması gerekmektedir. Her hasta ve her akne farklıdır ve akne tedavisi kişiye özel planlanır. Tedavi yöntemi; cildin yapısı, kalınlığı, rengi, daha önce uygulanan tedaviler, kişinin hormonal ve genetik yapısı, sosyal konumu gibi faktörlere göre değişmektedir.
AKNELERİ SIKMAYA ÇALIŞMAYIN
Akneleri sıkmaya çalışmak, koparmak, yüzü fırçalamak, liflemek veya ovalamak iltihaplı lezyonların yayılmasını kolaylaştırmaktadır. Bu uygulamalar ayrıca iyileşme süresini uzatmakta ve kalıcı iz oluşmasına neden olmaktadır. Normal cildin bakteri, virus ve parazitlerden oluşan kendine özel bir florası vardır. Sivilcelerin oynanması, eldeki dirençli bakterilerin kıl kökü ve yağ ünitesine yerleşmesine neden olmaktadır. Bu durumda iltihaplı kistik ve ağrılı sivilceler oluşmaktadır. Aynı şekilde telefon, yastık kılıfları da bakteri yerleşimini artırmaktadır. Hijyene ve tahrişe dikkat etmeyenlerde akne lezyonlarının geçmesi mümkün değildir. Yüzünde akne olan erkekler, tıraş makinesi kullanmalıdır. Jilet iltihaplı sivilceyi patlatarak, bakterilerin yayılmasına neden olur.
BESLENME DÜZENİ SİVİLCE YAPAR
Özellikle, kan şekerini hızla yükselten, glisemik indeksi yüksek gıdalar (beyaz un, şeker, nişastalı gıdalar, doymuş yağlar), süt ve süt ürünlerinin (kefir, yoğurt, dondurma, peynir/peynir altı suyu, sporcu kazein proteinleri) tüketimi akne şiddetini arttırır. Abartılmadan tüketilmelidir. Balık, taze meyve ve sebze akneye karşı koruyucu besinlerdir.
Akne yüzde 20 oranında iz bırakarak iyileşir. Özellikle koyu renkli ciltlerde daha fazla iz kalır. İz gelişimini engellemek, psikolojik etkilenmeyi azaltmak için tedaviye erken başlanmalıdır. İzlerin tedavisi akne tedavisinden bağımsız düşünülemez. İzleri tamamen iyileştiren tek bir yöntem yoktur. Kombine tedaviler uygulanır. Akne, kişinin beslenme düzeninden etkilenir. Düzenli ve dengeli beslenme önemlidir.
Akneler derialtında gelişmektedir. Gözenek ve kıl diplerine aittir. Cildin dışarıdan temizliği abartılmamalıdır. Özel temizleyiciler ile günde 2 kez yıkamak uygundur. Alkolsüz ve asit yapıdaki yumuşak temizleyiciler kullanılmalıdır. Aşındırıcı, cildi tahriş edici temizleyiciler kullanılmamalıdır. Jel yapısındaki temizleyiciler tercih edilmelidir. Derinin normal asit yapısını bozan temizleyiciler deri florasını etkileyerek bakterilerin yoğunlaşmasına neden olur. Bu nedenle normal el yıkama sabunları ile yüz yıkanmamalıdır.
AKNELİ CİLTLERDE NEMLENDİRİCİ KULLANIMI NASIL OLMALI
Akneli ciltlerde yüz yıkandıktan sonra hemen nemlendirici sürülmez. Yeni yıkanan cilt gerilir, nemlendiriciyi fazla çeker. Yağlanma artar. Yıkandıktan 15 dakika sonra cilt normal yapısına gelir, ihtiyacı kadar nemlendiriciyi kabul eder. Akne ile sigara kullanımı arasındaki ilişki tam bilinmemektedir. Ancak, sigara ve sigara dumanı her şekilde cilde zararlıdır. Erişkin yaşlardaki akneyi arttırdığına ilişkin güçlü veriler de vardır. Aknenin şiddeti de içilen sigara miktarıyla artar. Düzensiz ve yetersiz uyku stres hormonlarını arttırarak akneyi şiddetlendirir.
Akne, uygun olmayan kapatıcı makyaj ürünleri, yanlış nemlendiriciler, bazı güneş koruyucuları (mineral bazlı bariyer oluşturan), saça uygulanan şekillendirici gibi kozmetik ürünlerin kullanımı ile artar. Bu nedenle akneli hastalar komedon oluşturmayan su bazlı, hatta yağ dengesini düzenleyen ürünler kullanmalıdır. Unutulmamalıdır ki akne tedavisi sabır gerektirir. Uzman bir dermatolog tarafından uygulanacak doğru tedavi ve düzenli takiple akne sorunundan kurtulmak mümkündür. Yanlış tedavi, uygun olmayan kozmetik ürünlere yönelmek ise iyileşme sürecini uzatacaktır.
İHA
