Uzun süredir 8'in üzerinde kalan dolar/TL gelecek için hiç de güzel sinyaller üretmiyor. Bu seviyelerde kalıyor olması en küçük iç veya dış negatif haber akışında sert yukarı hareket edeceğini gösteriyor. İşin kötü tarafı bu hareketi dizginleyecek elimizde ne rezerv var ne de reform umudu. Hepsi tükenmiş bir durumda.
Bu yazıda sizlere arz etmek istediğim konu ise oldukça ciddi ve yapısal bir sorun: Enflasyon. Enflasyonun bizleri nasıl fakirleştirdiğini anlatmayacağım. Bu etkiyi yaşamınızda zaten hissediyorsunuz. Benim işaret edeceğim konu kurlar üzerine olan olumsuz etkisi olacak.
Dolar/TL'yi vuracak enflasyon dalgaları var. Problem sadece Türkiye'nin enflasyonu değil. Kurda başımıza çok ciddi bir dert açacak olan Amerikan enflasyonu da bir dalga olup Lira'ya vuracak. Konuyu açıklayalım: Aşağıda Amerikan Merkez Bankası FED'in toplam varlıklarının yıllar içindeki artışını görüyorsunuz. Buna kabaca bastığı paralar diyelim. 2008 öncesi 900 milyar dolar olan bu varlıklar, 2009 sonrası krizle 4,4 trilyon dolara kadar çıktı. Hatırlayın o yıllarda Amerika'dan tüm dünyaya dağılan bu paranın etkisi ile Türkiye'de kur neredeyse 1'e düşmüştü.
Hep söylüyoruz o zamanlar ne yazık ki AKP bu ucuz dolarları betona gömdü. Üretim tesislerine çevirmedi. Çünkü beton rantı hızlı bir şekilde akıyor ve çok tatlıydı. Üretmekle kim uğraşacaktı?
Yıllar geçtikçe FED parayı geri çekmeye başladı ve 2019'a geldiğimizde varlıklar 3,7 trilyon dolara geriledi. Bu noktada Türkiye'nin dengesi bozuldu. Zira dolar Amerika'ya döndükçe ülkemizde kur yukarı gitmeye başladı.
Amerika bu dolarları neden geri çağırdı? Çünkü basılan paraların enflasyona neden olmasından korktu. Ancak bu geri çağırma programı bitmeden başlayan salgın, bırakın parayı geri çekmeyi, piyasaya 4 trilyon dolardan daha fazla bir büyüklüğün verilmesine neden oldu.
Yukarıdaki grafikte de gördüğünüz gibi FED varlıkları çok kısa bir sürede 7,7 trilyon dolara çıktı. Ancak 2009'un tersine bu paradan bir dolar bile Türkiye'ye gelmedi. Çünkü yabancılar Türkiye'deki yönetime güvenlerini kaybetmiş durumdalar. Türkiye'deki tek adam yönetimi onları korkutuyor.
Şimdi bizi bunlar neden ilgilendiriyor diyeceksiniz. Hemen açıklıyorum: Amerika'da 7,7 trilyon doların serseri mayın gibi gezmesi enflasyonun yukarı gideceğini gösteriyor. Geçen hafta 'ABD'de Mart ayına ilişkin tüketici fiyat endeksi açıklandı. Mart ayında Joe Biden'ın destek programlarının etkisiyle tüketici fiyatları Ağustos 2018'den bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Yıllık bazda enflasyon Mart ayında yüzde 2,6 oldu. Bu veriye ilişkin beklenti yüzde 2,5 idi.'
Enflasyonun artıyor olması Amerikan tahvil faizlerinin artacağı anlamına geliyor. Amerikan faizleri artacaksa Türkiye'deki dolarlar tekrar Amerika'ya dönecek demektir. Bu dönüş ise kurları yukarı çekecek bir etki yaratacaktır. Bu etki ne yazık ki vurup geçecek bir dalga değil, her gün etkisini artıracak bir sorun olarak karşımıza çıkacak. Özellikle 2023 gibi Amerika normale döndükçe ve buna bağlı FED bastığı paraları fiziken geri topladıkça (Tahvil alım programlarının iptali) ve faizleri artırdıkça, Türkiye'de kur çok daha sıkıntılı noktalara varacak.
Türkiye'deki enflasyonu unutmayalım!
Önemli bir sorun da Türkiye'de enflasyonun artış eğiliminde olması. Bunun gerekçelerini biliyorsunuz: Tarım ve imalat sanayi çökmüş durumda. Talebi karşılayamıyor. Dışa bağımlı olduğu için kur arttıkça pahalı mallar üretiyor. Bu iş de dönüp Lira'nın alım gücünü düşürüyor. Yaşadığımız kur sorununun çekirdeğinde bu başarısız ekonomi modeli yatıyor. Düzeleceğine dair bir sinyal de yok. İşin kötü tarafı seçimler geldikçe AKP, oylarını kurtarmak için faizleri yine yapay olarak düşürmek zorunda kalacak. Yani faizi enflasyonun altına itecek. Böylece piyasaya yapay bir canlılık verecek ama vatandaş yine Lira'dan kaçacak. Kur rekor kıracak. 3-5 ay önce yaşadığımız filmi tekrar izleyeceğiz.
Hem ABD hem Türkiye enflasyon değerleri, neticede Lira'yı nakavt edecek. Olan kime olacak? Firma sahipleri iflas edecek, vatandaş sefalete yelken açacak... Türkiye 2023 seçimlerine kadar oldukça sıkıntılı günler yaşayacak.
