Enflasyon analizi (04 Eylül 2024)
Ağustos ayı TÜFE oranı aylık 2,47, yıllık 51,97 olarak açıklandı. İTO İstanbullular geçinme endeksini aylık 1,73 ve yıllık 61,57 olarak açıklamıştı.
- Kiralar, yasal olarak 12 aylık ortalama TÜFE’ ye göre yapılıyor. Ağustos ayında 12 aylık ortalama TÜFE, yıllık TÜFE’ nin üstünde, yüzde 64,91 oldu. Enflasyon trendi düşerken 12 aylık ortalama TÜFE ,yıllık TÜFE’ nin üstünde olur. Enflasyon trendi artarken de tersine altında olur. Ağustosta kira artışı yüzde 64,9 olarak hesaplanacak.
- Gıda fiyatları TÜFE’de belirleyici kalemdir. Ağustosta Gıda fiyatları aylık ve yıllık artışı TÜFE altında kaldı. Gıda fiyatlarının göreceli olarak daha düşük kalmasına ,
- Dünyada Gıda Fiyatlarının düşmesi,
- 2024 tarım üretiminde artış olması,
- Sezon nedeniyle fiyat artışlarının düşük kalması ,
- Halkın satın alma gücünün düşmesi, etkili oldu.
- Yeni ekonomi yönetimin işe başladığı 2023 Haziran ayında yıllık TÜFE oranı yüzde 38,21 idi ve TÜFE düşüş eğiliminde idi. Bundan sonra enflasyonun yüzde 38 seviyesine inmesi zor görünüyor. (Aşağıdaki grafik TÜİK’ ten alınmıştır)
4. Son verilere göre Dünya gelişmekte olan ülkeler TÜFE ortalaması yüzde 5-6 , gelişmiş ülkeler TÜFE ortalaması ise yüzde 3-4 arasındadır.
Bizim gibi gelişmekte olan bazı ülkelerde, TÜFE oranı yüzde 10 altındadır. Söz gelimi savaş halinde olmasına rağmen Rusya’da 9,1’dir. Diğer bazı ülkeler de ;
- Endenozya ; 2,12
- Güney Afrika ;3,3
- Brezilya ; 4,50,
- Meksika ; 5,57’ oldu.
5. Çekirdek enflasyon; İşlenmemiş gıda ürünleri gibi tabiat şartlarına bağlı ürünler, enerji ve altın gibi fiyatı yurt dışında oluşan mallar ile yüksek vergili oldukları için İçki ve tütün gibi malların fiyat artışlarını çıkardıktan sonraki TÜFE (B)’dir ve enflasyon direncini gösterir. Yİ-ÜFE maliyet artışını gösterir.
Ağustosta ,çekirdek enflasyon Yüzde 50,87 ve Yİ-ÜFE 35,75 oldu. Bu durum TÜFE trendinin düşüş yönünde olduğunu gösterir.
6. Merkez Bankası piyasa katılımcıları anketine göre Eylül ayında aylık TÜFE yüzde 2,22, Ekim ayında ise yüzde 2,39 tahmin ediliyor. Kasım ve Aralıkta da yüzde 2 olarak alırsak, 2024 yıl sonu TÜFE oranı yüzde 45,78 çıkıyor.
