T24 yazarı ekonomist Uğur Gürses, köşeyazısında dikkat çeken bir iddiada bulundu. Gürses, Merkez Bankası’nın Pazartesi yayımlanan yıl sonu analitik bilançosunu değerlendirerek, bankanın yaklaşık 60 milyar TL kâr yazdığını söyledi.
Ancak Gürses, 30 Aralık tarihli bilanço vaziyetinin bankanın 70 milyar TL’ye yakın zarar yazacağını gösterdiğini belirtti. Gürses, “130 milyarlık bir ‘ters takla’ olmuş.” dedi. Gürses yazısında, Merkez Bankası’nın en son zarar ettiği tarihin 2005 olduğunu, bu tarihten itibaren kâr yazdığını ve aralık başındaki verilere göre 2021’de en az 30 milyar TL zarar yazmaya aday olduğunu söylediğini hatırlattı. Banka zarar ettiğinde ise ihtiyat akçesinden, o da yetmezse çoğunluk hissedarı olarak Hazine’nin sermaye transferi yapması gerektiğini vurgulayan Gürses, önceki yıllarda ihtiyat akçeleri de Hazine’ye aktarıldığından yeterince ihtiyat akçesi kalmadığını açıkladı.
“Peki 31 Aralık 2021 tarihli Merkez Bankası Analitik Bilançosu ne gösteriyor?” diyen Gürses, “Eylül’deki faiz indirimleriyle kurdaki yükselişin getirdiği zarar, bankanın kâr-zarar hesabını zarara döndürmüştü.” dedi.
“Peki nasıl?” diye soran Gürses, Eylül başında, yılbaşına göre 8 ayda sadece yüzde 10 artmış durumda olan döviz kuru, faiz indirimleriyle yükselişe geçtiğini ve Aralık sonunda artışın yüzde 69’a ulaştığını belirtti.
Merkez Bankası’nın yıl boyunca bilançosu içinde haftalık ortalamalar itibariyle yaklaşık 20 milyar dolar pozisyon fazlası varken, bilanço dışında tutulan swaplar ilave edildiğinde döviz pozisyon fazlası açığa döndüğünü ve net açık ortalamanın 44 milyar dolar olarak hesaplandığını yazdı. Devamında Gürses, “Gerçek durum yıllık ortalamada 44 milyar dolar açık pozisyon. Yani, elindeki döviz varlıkları, döviz yükümlülüklerinden 44 milyar dolar eksik demek. 24 Aralık haftasında açık 55.8 milyar dolar idi. Kur yükselişi, normal koşullarda bankanın bu açıkla zarar yazması demek. Ancak, 60 milyar dolara yakın swaplar bilanço dışında taşındığından, kur artışı değerleme hesabında izlenmiyor.” İfadelerini kullandı.
"BİR GECEDE HOKUS POKUS"
Gürses, Kur yükseldikçe, bilanço içindeki ‘fazla pozisyon’ değerleme hesabında ‘gerçekleşmemiş kâr’ gibi yer aldığını vurguladı. “31 Aralık’ta ne yapılmış?” diye soran Gürses, “Tam olarak ne yapıldığını bilmiyoruz. Ama sonuç olarak bir gecede, yaklaşık 130 milyar TL’lik ne olduğu bilinmeyen bir kâr yazılıp, zararda olan netice hesabının 60 milyar TL kârda kapatması sağlanmış.” diye yazdı.
Böyle bir bilanço hareketi hiçbir dönemde görülmüş bir hareket olmadığını yazan Gürses, “Şimdi bu bir gecede yaratılan kâr, Hazine’ye temettü olarak aktarılacak. Bankanın bilanço dışında taşınan kur zararı ise gelecek bilanço yıllarına ötelenecek. Yıllara yedirilerek eritilecek.”dedi. Gürses devamında, “Zararda olan Merkez Bankası bir gecede hokus pokus ile gerçek bir kâr olmayan bilanço içi kârı bir işlemle kâr zarar hesabına aktararak para basmış oldu. “ ifadelerini kullandı.
