Haziran ayı başında 8.88 ile tarihi zirveyi gören dolar, ABD Başkanı Joe Biden ile Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan arasındaki görüşmeye ilişkin iyimser beklentilerle gerilediği 8.4’e yakın seviyelerde güne başladı ve bu sabah 8,30’a kadar düştü.
Doların başlıca para birimleri karşısında değer yitirmesi ve ABD tahvil getirilerindeki yükselişin yerini düşüşe bırakmasının da desteğiyle dolar/TL geçen hafta 8.2865’e kadar gerilemiş ardından ise haftayı 8.4’e yakın bitidmişti.
BİDEN-ERDOĞAN GÖRÜŞMESİ BELİRLEYİCİ OLACAK
Piyasalarda uzun süredir Türkiye-ABD ilişkileri belirleyici olarak takip ediliyor. Erdoğan ile Biden bugün yapacağı NATO zirvesindeki görüşmede çıkabilecek sonuçlar bu nedenle yakından olarak izleniyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan dün Biden’ın Osmanlı Ermenilerinin 1915 tehcirini soykırım olarak kabul etmesini “unutturacak” adımları atmasını umduğunu ve F-35 uçaklarının alımını görüşmeyi planladığını kaydetti.
Ankara ve Washington, ABD’nin yaptırım kararına sebep olan Türkiye’nin Rusya’dan aldığı S-400 füzeleri, iki ülkenin Suriye konusunda izlediği birbiriyle karşıt politikalar, ABD’nin sorun teşkil ettiğini düşündüğü Türkiye’nin insan hakları alanındaki performansı sebebiyle bozulan ilişkileri düzeltmekte zorlanıyorlar.
NATO müttefiki iki ülke aynı zamanda Dağlık Karabağ çatışmaları ve Ankara’nın doğu Akdeniz’de petrol ve gaz arama çalışmalarına ilişkin farklı görüşteler. Fakat Türkiye’nin ABD’nin ülkeden çekilmesinin ardından Afganistan’da oynayacağı potansiyel rol iki ülke arasında bir işbirliği ortamı sağlayabilir.
ATİLLA YEŞİLADA 3 İHTİMALİ SIRALADI
Istanbul Analytics’ten Atilla Yeşilada, “Erdoğan’ın Brüksel’de Biden ile ilk yüz yüze temasını da Türkiye’nin jeo-politik konumunu açığa kavuşturmak ve ekonominin toparlanması açısından tarihi olarak nitelendiriyoruz” ifadelerini kullandı.
Görüşmelerin üç senaryo ile sonuçlanabileceğini belirten Yeşilada, birinci senaryo için şunları söyledi:
“Samimi görüşmelere devam kararı. En yüksek ihtimalli olasılık, Erdoğan ve Biden’ın karşılıklı olarak anlaşamadıkları noktalar üzerinde samimi bir tartışma ardından bunların çözümü için üst düzey kabine yetkilileri ve diplomatlara yetki vermeleri. Bu durumda, piyasalarda pozitif etki zaman içinde oluşur, fakat TL geçen haftaki kazanımlarını da geri vermez”
İkinci senaryoda Erdoğan’ın S-400’leri ABD/NATO denetimine devredeceği vaadine dikkati çeken Yeşilada, bu senaryoda piyasaların çok olumlu tepki verebileceğini, dolar/TL’nin 8 seviyesine inebileceğini söyledi. Üçüncü senaryoyu “en kötü sonuç” olarak belirten Yeşilada, bunun tarafların karşılıklı güven kuramaması ve CAATSA yaptırımları sertleşmesi olarak özetledi.
ERDOĞAN’DAN ÇİN HAMLESİ
Diğer yandan, Brüksel’deki NATO zirvesi öncesinde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’dan Çin hamlesi geldi. Erdoğan, Çin Merkez Bankası (PBOC) ile swap (yuan-TL takası) anlaşmasının boyutunun 2.4 milyar dolardan 6 milyar dolara yükseltildiğini, Merkez Bankası (TCMB) rezervlerinin yeniden 100 milyar dolara ulaştığını ifade etti.
Brüksel yolculuğu öncesinde dün basın toplantısı düzenleyen Erdoğan, “Bu çerçevede yakın zamanda en büyük ticaret ortaklarımızın başında gelen Çin’le çok önemli bir anlaşmayı yaptık. Daha önce Çin’le 2.4 milyar dolarlık bir swap anlaşmamız zaten vardı. Şimdi bu rakamı 3.6 milyar dolarlık yeni bir swap anlaşmasıyla toplamda 6 milyar dolara çıkarmış olduk.” açıklamasını yaptı.
TCMB güncel verilerine göre bankanın brüt rezervi 4 Haziran itibarıyla 93.7 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Bu tutarın yaklaşık 44 milyar doları altın, yaklaşık 50 milyar doları ise döviz cinsi.
4 Haziran tarihi itibarıyla Merkez Bankası''nın swap hariç net rezervi, -47,5 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Kasım başında dibe vuran bu kalem, yaklaşık 7 aydır bu seviyelerde bulunuyor.
KÜRESEL PİYASALARDA BU HAFTA FED BEKLENİYOR
Küresel hisse senedi piyasaları rekor seviyelere, ABD tahvil getirileri üç ayın dip seviyelere yakın hareket ederken yatırımcılar ABD Merkez Bankası’nın (Fed) yarın başlayacak iki günlük toplantısına odaklandılar. Fed’in para politikasında gevşeme yanlısı yaklaşımını devam ettirmesi öngörülüyor.
Politika yapıcıların enflasyonun geçici olacağına dair açıklamaları bu endişeleri yatıştırdı, fakat yatırımcılar şimdi de Fed’in varlık alma programının ne zaman daraltılacağı hakkında ipuçları vermeye yakın olabileceğini tahmin ediyor.
ABD’nin 10 yıllık Hazine tahvil getirisi geçen hafta 1.45’in altına kadar geriledi. ABD enflasyonundaki yüksek seyrin geçici olduğu ve Fed tarafından yeni bir aksiyona neden olmayacağı görüşü dün gelişmekte olan para birimlerini destekleyen en önemli unsur oldu.
TCMB’DEN HAZİRAN’DA ADIM BEKLENMİYOR İLK İNDİRİM TAKİP EDİLİYOR
Türkiye’de politika faizinin yüzde 19 ile benzer ülkelere göre yüksek seviyelerde bulunması TL değer kayıplarını sınırlandıran en önemli unsur olmayı sürdürüyor.
Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında bu hafta enflasyondaki yukarı yönlü riskleri gözeterek politika faizini yüzde 19 seviyesinde sabit bırakması bekleniyor. Reuters anketine katılan 19 kurumun tamamı Haziran ayında politika faizinin sabit tutulmasını bekliyor. Diğer yandan ilk faiz indirimi ile ilgili beklentiler ise bir önceki ankette yılın üçüncü çeyrekte yoğunlaşırken bu ayki ankette beklentiler dördüncü çeyreğe doğru kaydı.
TCMB’nin açıklamalarına rağmen yatırımcılar siyasetin düşük faiz istekliliğini de göz önüne alarak kısa vadede faizlerde indirim olacağı endişesini hâlâ taşıyorlar. Bu da TL’de değer kaybı olarak zaman zaman fiyatlamalara yansımaya devam ediyor. Fakat TCMB bugüne dek faiz indirimi yönünde bir adım atmadı.
Bugün piyasada Nisan ayı ödemeler dengesi istatistikleri de takip edilecek. Cari işlemler dengesinin Nisan’da 2.2 milyar dolar açık vermesi, 2021 yılını ise 25 milyar dolar açıkla tamamlaması tahmin ediliyor.
Bu hafta izlenecek diğer gelişmeler arasında Mayıs ayı bütçe verileri Hazine borçlanmaları da bulunuyor.
Diğer yandan piyasalarda izlenilen bir diğer konu ise aşılama sürec. Aşılama çalışmalarında beşinci ay tamamlanırken hafta sonu 40 yaş üzeri herkesin aşı sırasının açılmasıyla birlikte hafta Cuma günü ve hafta sonundan oluşan üç günlük dönemde 1.3 milyon kişiye ilk doz aşı uygulandı. (REUTERS)
