ABD’nin California Teknoloji Enstitüsü, M.I.T Üniversitesi ve ABD’de yerçekimsel dalgaları tespit için kurulan Lazer Enterferometresi Kütlesel Çekim Dalgaları Gözlemevi (LIGO - Laser Interferometer Gravitational Wave Observatory) laboratuvarları, Fransa’nın Ulusal Bilimsel Araştırmalar Merkezi ve İngiltere Bilim Kurulu ile birlikte eşzamanlı bir açıklama yaptı.
ABD’nin Massachusetts eyaletindeki Washington kentinde bir basın toplantısı düzenleyen bilim adamları, araştırmalarının sonuçlarını kamuoyu ile paylaştı.
1,3 MİLYAR ÖNCE OLUŞAN DALGALAR 14 EYLÜL 2015'TE DÜNYAYA ULAŞTI
Bilim adamları, açıklamalarında 1,3 milyar önce çarpışan iki kara deliğin evrene yaydıkları çekim dalgalarının 14 Eylül 2015’te dünyaya ulaştığını ve bu dalgaları geliştirilen aletlerle tespit etmeyi başardıklarını duyurdu. Açıklama ise Einstein’in İzafiyet Teorisi’nin yüzüncü yıl dönümünde yapıldı.
EVRENE BİR PENCERE AÇIYORUZ
LIGO Müdürü David Reitze, “Bugüne kadar çekim dalgalarına karşı sağırdık; ancak şimdi onları duyabiliyoruz.” dedi. Reitze ve meslektaşları, gerçekleştirdikleri bu buluşun, Galile’nin 4 asır önce teleskopu kullanmasıyla eşdeğer olduğunu dile getirdi. Reitze, “Bugün aynı derecede öneme sahip bir iş yaptığımızı düşünüyoruz. Sanırım evrene bir pencere açıyoruz.” şeklinde değerlendirdi.
Çalışma, LIGO laboratuvarlarında 16 farklı ülkeden bin kadar araştırmacının katılımıyla gerçekleştirdi. 14 Eylül’de ulaştığı belirtilen dalgaların doğrulanması ve hesaplanması aylar sürdü.
EİNSTEİN'IN 100 YIL ÖNCE ÖNE SÜRDÜĞÜ DALGA ŞEKLİYLE AYNI
LIGO Araştırma Ekibi’nin Başkanı David Shoemaker da açıklamasında, “Einstein’ın 1916 tarihli teorisinde temel aldığı dalga şekliyle bizim 2015’te gözlemlediğimiz dalga şekli tamamen aynı.” dedi.
DÜNYADA İKİ DEDEKTÖR VAR, YENİLERİ İTALYA, JAPONYA VE HİNDİSTAN'DA AÇILACAK
Araştırmacılar, dalgaları tespit edebilmek için her biri 4 kilometre uzunluğunda olan iki adet tüpün L harfi şeklinde yerleştirildiği dev detektörler kullandı. Bu detektörler Hanford (Washington) ve Livingston'da (Louisiana) kuruldu. VIRGO adı verilen üçüncü bir detektörün bu yıl sonlarında İtalya’da açılması bekleniyor. Ayrıca sonraki yıllarda Japonya ve Hindistan’da da detektörler kurulması planlanıyor.
NASA uzmanlarından, Yerçekimsel Astrofizik Laboratuarı Başkanı Tuck Stebbins, söz konusu detektörlerin 'insanlar tarafından inşa edilmiş en kompleks makinelerden biri' olarak tarif ediyor.
Araştırmacıların 1,3 milyar önce kütleleri Güneş’ten 29 ila 36 kat büyük olan iki kara deliğin çarpışması ile oluşan dalgaların 14 Eylül’de önce Louisiana’daki detektöre, 7.1 milisaniye sonra da Washingon’daki detektöre ulaştığını duyurdu. Aralarında 3 bin kilometre olan iki detektörlerin aynı sonuçları elde etmesi, keşfin doğruluğunu kanıtlayan bir diğer etmen.
GELİŞME, BİLİM DÜNYASINDA DA HEYECAN UYANDIRDI
Birmingham Üniversitesi Fizik ve Astronomi Bölümü profesörlerinden Alberto Vecchio, gelişmeyi “Bu astronomideki büyük zamanlardan biri. Tamamen dönüşümsel.” olarak niteledi.
Glascow Üniversitesi Yerçekimi Araştırmaları Enstitüsü Direktörü Sheila Rowan, “Bu keşif bizim evreni gözlemleme yolumuzu inanılmaz bir şekilde genişletiyor, aynı şekilde fizik ve astrofizik çalışmalarının yolunu da genişletiyor.” diye konuştu.
Penn Devlet Üniversitesi Yerçekimi Enstitüsü Direktörü Abhay Ashtekar ise 'nefes kesen' diye nitelediği gelişme için, “21’inci yüzyıldaki diğer başarılardan çok daha fazla ön plana çıkıyor.” yorumunu yaptı.
EVRENİN MÜZİĞİNİN SESİ AÇILDI
Londra College Üniversitesi’nden Fizik Profesörü Andrew Coates, bu keşifin “Higss bosonu, nötrino kütlesi, elektronun keşfi, elektromanyetizm, Kopernik devrimi ve Newton’un kanunları ile aynı seviyede olduğunu” ifade etti.
Cardiff Üniversitesi’nden Profesör B S Sathyaprakash ise “Artık evrene sadece bakmayacağız, onu dinleyebileceğiz. Bu pencere evrenin müziğinin sesini açtı” değerlendirmesinde bulundu.
HAWKİNG: 40 YIL ÖNCE TAHMİN ETMİŞTİM, ASTRONOMİDE DEVRİM YAPABİLİR
Ünlü fizikçi Stephen Hawking de bu buluşun “bir astronomi devrimi başlatacağını” söyledi. Çalışmayı gerçekleştiren bilim adamlarını tebrik eden Hawking, elde edilen bulguların kendisinin 40 yıl önce Cambridge Üniversitesi’nde yaptığı tahminlerle örtüştüğünü kaydetti.
BBC’ye konuşan Hawking, “Kütlesel çekim dalgaları evrene tamamen yeni bir bakış şekli getiriyor. Onları tespit edebiliyor olma kabiliyeti, astronomide bir devrim yaratma potansiyeline sahip.” dedi.
