Türkiye Cumhuriyeti Diyanet İşleri Başkanlığı her yıl 1-7 Ekim haftasını Camiler ve Din Görevlileri Haftası olarak değerlendiriyor. Söz konusu hafta bu yıl da çeşitli faaliyet ve programlarla değerlendirilecektir. Bu haftanın güzel hizmetlere vesile olmasını dileriz. Biz de bu hafta vesilesiyle Diyanet İşleri Başkanlığı ile ilgili düşüncelerimizi ifadeye koyacağız.
Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı, nüfusu 90 milyona yaklaşmış bir ülkenin din hizmetlerini yürütüyor. Birçok bakanlıktan daha çok personel istihdam ediyor. Buna bağlı olarak kendisine yine birçok bakanlıktan daha fazla bütçe ayrılıyor. Diyanet ve onun başkanı son yıllarda hem kendisine ayrılan bu bütçeyi kullanırken hem de bazı icraatlarıyla geçmişte olmadığı kadar eleştirilere hedef oluyor.
Belirttiğimiz gibi Diyanet İşleri, %90’dan fazlası Müslüman 90 milyon nüfusun din hizmeti veren tek kurumu ise de bu 90 milyon din ve dindarlık bakımından bile homojen değildir. Bu toplum siyasal tercihleri bakımından ise olabildiğince farklı ve heterojendir.
Toplumun bazı kesimlerinde Diyanet’in son senelerde bu farklılık karşısında yeterli tarafsızlığı sağlayamadığı, çoğunlukla iktidar çizgisinde bir gidişata angaje olduğu izlenimi hâkim. Türkiye’de hemen her siyasal iktidar, Diyanet’i kendi politikalarına hizmet eden ya da Diyanet’in kendi dümen suyunda yürüyen bir kurum olmasını istemiştir. Buna rağmen birçok Diyanet İşleri Başkanı zorluklarla da olsa Diyanet’in tarafsızlığını büyük ölçüde koruma maharetini gösterebilmiştir. Mevcut başkan ise bu konuda büyük bir zaaf göstermektedir. Kişisel birçok söz ve eylemiyle de geniş kesimlerin tepki ve eleştirilerine hedef olmaktadır.
Merhum Süleyman Demirel’in konumuzla ilgili olarak her fırsatta tekrarladığı bir sözü vardı: “Camiye ve kışlaya siyaset girmemelidir.” Gerçekten din görevlilerinin ve askerin politikadan uzak tutulması Türkiye için her zaman hayati öneme haiz olmuştur.
Diyanet İşleri Başkanlığı son zamanlardaki bazı uygulamalarını da gözden geçirmek zorundadır. Bugün şehirlerden köylere kadar hemen her cuma günü camilerde ya Diyanet İşleri Başkanlığı ya da Türkiye Diyanet Vakfı adına para toplanmaktadır. Yakın zamanlara kadar camilerde para toplanması ayda bir ya da iki haftayla sınırlı tutuluyordu. Son zamanlarda her hafta toplanmaya başladı. Yardımlar ara sıra belli bir amaç gösterilerek toplanıyorsa da genellikle “dinî ve hayrî hizmetler için” şeklinde ucu açık bir taleple toplanıyor. Böyle bir yöntem elbette cemaatin hoşnutsuzluğuna ve haklı eleştirisine konu olmaktadır.
Diyanetin eleştiri konusu başka uygulamaları da var. Yakınlarda ekonomist gazeteci Şeref Oğuz, Diyanet İşleri’nin Türk vatandaşlarına sunduğu hac organizasyonlarının fiyatının özel sektörün benzer konforda sunduğu fiyattan birkaç kat daha pahalı olduğunu iddia ediyordu.
***
Bugün ülkemizin en ücra köy ve mahallelerinde imam kadrosu bulunmaktadır. Cemaati olan yerlere imam verilmesine kimsenin bir diyeceği olamaz. Ama öyle yerler var ki ya hiç cemaati yok ya da üçü beşi geçmeyen bir cemaate sahip. Kırsal kesimlerin birçok yerinde yaz aylarında yeterli bir cemaat bulunsa bile kışın hiç cemaat bulunmamaktadır. Cemaati her zaman çok az ve kış aylarında da hiç bulunmayan yerlerde imam istihdam edilmesi doğru ve meşruluğundan şüphe edilmeyen bir uygulama olarak görülebilir mi? Daha açık ifadeyle böyle bir uygulama israf değil midir?
Diyanet İşleri, özellikle köy ve mahallelerinde görev yapan imamların izinlerini ve mazeret izinlerini akılcı, mantıklı bir düzende yürütememektedir. Bazen birbirine yakın ya da komşu iki köyün, üç köyün veya mahallenin imamına aynı anda senelik izin veya mazeret izni kullandırılmaktadır. Bu sebeple o köylerin cemaati Cuma namazları için daha uzak yerlere gitmek zorunda kalmaktadır. Personele izin hakkının kullandırılması cemaatin mağduriyetine sebep olmadan planlanamaz mı?
Atalarımız, “Çekiç yemeyen taş, yapıya uymaz” demişler. Bizim eleştirilerimiz suçlamak için değil, Diyanetin yanlışlarını görmesi ve onları düzeltmesi içindir.
