Son dönemde yapılan bir araştırma, tip 2 diyabet tedavisinde kullanılan bazı ilaçların demans ve Alzheimer hastalığına karşı koruyucu etkiler sağlayabileceğini ortaya koydu. American Journal of Preventive Medicine'de yayımlanan çalışmada, metformin ve sodyum glikoz ko-taşıyıcı-2 inhibitörleri (SGLT-2i) ile tedavi edilen hastaların, diğer diyabet ilaçlarını kullananlara göre demans geliştirme riskinin belirgin şekilde daha düşük olduğu belirtildi.
Tip 2 diyabet (T2DM), dünya genelinde 530 milyondan fazla insanı etkileyen önemli bir sağlık sorunu olarak öne çıkıyor. Bu hastalığın bilişsel sorunlara, hafıza ve dikkat zorluklarına yol açabileceği gösterilmişken, demans da 40 milyon kişiyi etkileyen ciddi bir problem haline gelmiş durumda. Kore’nin Seul kentindeki Kyung Hee Üniversitesi'nden PharmD Yeo Jin Choi, diyabet ile bilişsel gerileme arasındaki ilişkiyi anlamanın önemini vurguladı.
Çalışma, T2DM’li 1,5 milyon hastanın sağlık kayıtlarını analiz ederek, altı farklı diyabet ilacı sınıfının demans ve Alzheimer üzerindeki etkilerini inceledi. Metformin ve SGLT-2 inhibitörleri, diğer ilaçlar arasında demans riskini en düşük seviyede tutanlar olarak belirlendi. Özellikle SGLT-2 inhibitörlerinin kalp sağlığına ek faydalar sağlarken demans riskini de azalttığı görüldü.
Araştırma, 75 yaş altındaki hastalarda SGLT-2 inhibitörlerinin demans riskini diğer ilaçlarla aynı seviyede tuttuğunu, ancak 75 yaş ve üzerindeki hastalarda bu ilaçların demans riskini önemli ölçüde azalttığını ortaya koydu. Özellikle yaşlı kadınlar arasında, SGLT-2 inhibitörleri kullananların, hipoglisemi ve bilişsel gerileme riskini artıran sülfonilüreleri kullananlara göre daha düşük demans riski taşıdığı belirlendi.
Çalışmanın sınırlamalarından biri, GLP-1 agonistleri ve insülin gibi diğer diyabet tedavilerinin etkilerini incelememiş olması. Ancak, bulgular kişiselleştirilmiş diyabet tedavisi ihtiyacını ve bu tedavilerin bilişsel sağlık üzerindeki etkilerini vurguluyor. Choi, SGLT-2 inhibitörlerinin 75 yaş ve üzeri bireylerde metformin ve DPP-4 inhibitörlerinden daha fazla bilişsel fayda sağladığını belirterek şaşkınlığını ifade etti.
Bu araştırma, yaşlı hastalar için diyabet tedavisinin bilişsel sağlık üzerindeki etkilerini göz önünde bulundurarak tedavi yaklaşımlarında değişikliklere yol açabilir. Özellikle SGLT-2 inhibitörleri, hem kalp hastalığı hem de bunama riskini azaltarak yaşlı bireyler için önemli bir avantaj sağlayabilir.
